Η πρώτη ομιλία ήταν από τη καθηγήτρια κ. Ιφιγένεια Κάγκαλου, με θέμα «Καλωσορίζοντας τη νέα λίμνη Κάρλα: Επαληθεύονται οι προσδοκίες μας;», Η κ. Κάγκαλου αναφέρθηκε στον ταμιευτήρα που δημιουργήθηκε στη θέση της λίμνης Κάρλας, που είναι μέρος του φορέα διαχείρισης του οποίου προεδρεύει η ίδια. Ο φορέας αυτός έχει επεκταθεί τελευταία και έχει περιλάβει μέχρι και το Δέλτα του Πηνειού, μια τεράστια περιοχή.
Ξεκίνησε με μια αναδρομή στην ιστορία της παλαιάς λίμνης και αναφέρθηκε στην οικολογική κατάσταση της περιοχής πριν από την «αποξήρανση» της λίμνης. Βέβαια έγινε άμεσα μια παρέμβαση από τον Κώστα Τζανακούλη ότι ήταν «άδειασμα» της λίμνης και όχι αποξήρανση. Στο σημείο αυτό πραγματικά υπάρχει μια, θέλω να πιστεύω, όχι σκόπιμη παρανόηση του τι έγινε από πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις. Όπως όμως ανέλυσαν τόσο ο αείμνηστος Γιώργος Χατζηλάκος σε σχετικό βιβλίο όσο και με το υλικό που συγκέντρωσαν στον ιστότοπο ypethe.gr οι Γκούμας και Μπαρμπούτης, αποδεικνύεται ότι το άδειασμα ήταν αναγκαίο λόγω υφαλμύρωσης των νερών της λίμνης που είχαν μειώσει τα αλιεύματα, ενώ τα γύρω έλη έπρεπε να αποξηραθούν για να μειωθούν τα κουνούπια που ταλαιπωρούσαν τους γύρω πληθυσμούς. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από την καθυστέρηση επαναδημιουργίας του ταμιευτήρα, όπως ήταν από την αρχή το σχέδιο, κάτι μάλλον συνηθισμένο για τη χώρα μας. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε τη σημαντική συμβολή της Περιφέρειας Θεσσαλίας στην απεμπλοκή και περάτωση του έργου.
Η κ. Κάγκαλου αναφέρθηκε στους στόχους διαχείρισης που είναι δύο από τους 17 που ετέθησαν για τη βιώσιμη ανάπτυξη από τον ΟΗΕ:
14ος Διατήρηση και αειφόρος χρήση των υδάτινων πόρων
15ος Βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης, ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους, ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα έργα που έχουν εκτελεστεί και ορισμένα που πρέπει ακόμα να ολοκληρωθούν για να μπορέσει να λειτουργήσει το όλο σύστημα. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο ταμιευτήρας έχει έκταση 38.000 στρεμμάτων και προβλεπόμενο βάθος νερού όταν γεμίζει, τα 5 μέτρα. Δημιουργήθηκε επίσης ένας υγρότοπος ποιοτικής αναβάθμισης των στραγγιστικών υδάτων της τάφρου 1T επιφανείας 1.100 στρεμμάτων περίπου και μέσου βάθους 15 cm. Ολοκληρώθηκαν επίσης τάφροι για τη μεταφορά νερού από τον Πηνειό αλλά και από τα γύρω ορεινά ώστε να πληρώνεται κάθε χρόνο ο ταμιευτήρας. Παραμένουν να ολοκληρωθούν κάποια επί μέρους έργα για να λειτουργήσει το έργο και να πραγματοποιείται η πλήρωση του ταμιευτήρα χωρίς προβλήματα.
Τελικά ο ταμιευτήρας θα έχει ύψος νερού 5 μέτρων. Από αυτά το 1 μέτρο περίπου είναι η εξάτμιση που θα καταναλώνει 38 εκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο. Περίπου 2,5 μέτρα θα είναι το απόθεμα ασφαλείας για να μη δημιουργηθούν προβλήματα στη φυσική ζωή του ταμιευτήρα και τα υπόλοιπα περίπου 46 εκατομμύρια κ.μ. θα διατίθεται κάθε χρόνο για άρδευση των γύρω περιοχών. Αναμένεται να ποτιστούν πάνω από 90.000 στρέμματα μια σημαντική βοήθεια για τους αγρότες της περιοχής και το περιβάλλον, καθώς οι γεωτρήσεις γίνονται όλο και πιο βαθιές και ο κίνδυνος εισόδου νερού της θάλασσας υπαρκτός. Δημιουργείται ήδη δίκτυο κλειστών αγωγών υπό πίεση αλλά και ανοικτών για τη διανομή του νερού σε χωράφια. Βέβαια μέχρι σήμερα δεν καταφέραμε να γεμίσουμε τον ταμιευτήρα. Μόλις τον Μάρτιο του 2018 καταφέραμε να ξεπεράσουμε το κατώτερο όριο του αποθέματος ασφαλείας, όπως δείχνει το διάγραμμα, αλλά αυτό είναι σημαντικό και ελπιδοφόρο.
Η κ. Κάγκαλου συνόψισε τα ακόλουθα οφέλη από τη δημιουργία του ταμιευτήρα:
Αποταμίευση νερού, Εμπλουτισμός υπόγειου υδροφορέα, Δυνατότητα άρδευσης και ύδρευσης, Μείωση της ρύπανσης της θάλασσας, Βελτίωση προβλήματος ρηγμάτων εδάφους, Επανεγκατάσταση και αναπαραγωγή ορνιθοπανίδας, Ευνοϊκές συνθήκες εγκατάστασης υδρόβιας βλάστησης, ιχθυοπανίδας και ορνιθοπανίδας, Προσέλκυση ανώτερης πανίδας (πούλια, ψάρια, θηλαστικά, ερπετά, αμφίβια), Εξομάλυνση ακραίων θερμοκρασιακών διαφορών στη γύρω περιοχή, Τουριστική ανάπτυξη - Οικοτουρισμός, Γεωργική ανάπτυξη, Ανάδειξη αρχαιολογικής κληρονομιάς.
Επιπλέον στην περιοχή έχουν γίνει σημαντικά έργα ανάδειξης περιβάλλοντος όπως: Κέντρο πληροφόρησης στο Στεφανοβίκειο, Μουσείο φυσικής ιστορίας και λιμναίου πολιτισμού στα Κανάλια, 12 θέσεις θέας και 2 παρατηρητήρια, 7 πεδινά μονοπάτια (ποδηλασία, ιππασία), 10 ορεινά μονοπάτια (ποδηλασία, ιππασία), Φυτεύσεις πέριξ του ταμιευτήρα.
Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό καθώς έχουν εγκατασταθεί ήδη πολλά ψάρια (14 είδη) και πουλιά (το 2018 καταμετρήθηκαν σχεδόν 55.000 πουλιά στο ταμιευτήρα). Για όσους δεν το έχουν επισκεφτεί είναι μια πολύ όμορφη εκδρομή που αξίζει το κόπο να την κάνουν.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
