Για 11 χρόνια, από το 1914 έως το 1925, λόγω των ιστορικών γεγονότων τα οποία συνέβησαν το διάστημα αυτό (Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, εθνικός διχασμός, Μικρασιατική Καταστροφή) δεν διεξήχθησαν τοπικές εκλογές και οι εκάστοτε δήμαρχοι στην πόλη μας ήταν διορισμένοι. Όπως είναι γνωστό, το 1914 η πόλη είχε εκλέξει τότε δήμαρχο τον Μιχαήλ Σάπκα. Όμως, τέλος Μαΐου του 1917, ο Σάπκας, διωκόμενος από την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης λόγω των βασιλικών του φρονημάτων, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τη Λάρισα και να μεταβεί στην Αθήνα [1]. Στη θέση του διορίσθηκε ο ιατρός Κωνσταντίνος Βλάχος.
Κατά τις εκλογές της Κυριακής 25ης Οκτωβρίου 1925 οι συνδυασμοί οι οποίοι διεκδίκησαν το χρίσμα ήταν τέσσερες. Απ’ αυτούς όμως μόνον δύο φαίνονταν ικανοί να διεκδικήσουν τη νίκη:
-Ο συνδυασμός του Μιχαήλ Σάπκα που είχε μεγάλη αποδοχή από το κοινό της Λάρισας. Παρά το γεγονός ότι αναγνωριζόταν ως τοπικός ηγέτης της ομάδος των βασιλικών, λόγω της ευρείας κοινωνικής και επιστημονικής του προβολής συγκέντρωνε την εκτίμηση και πολλών βενιζελικών της πόλης, αφού οι Φιλελεύθεροι δεν είχαν επιλέξει δικό τους υποψήφιο, γι’ αυτό και ο συνδυασμός του είχε υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και από τα δύο στρατόπεδα.
-Ο δεύτερος συνδυασμός είχε την ονομασία «Ενιαίο Μέτωπο» και συγκροτήθηκε από τοπικά στελέχη του Κουμουνιστικού Κόμματος και από μέλη του Συνδέσμου Παλαιών Πολεμιστών που είχαν αριστερές ιδέες. Έπειτα από σύντομη διαδικασία, επικεφαλής του συνδυασμού αυτού τοποθετήθηκε ο χαρισματικός Νίκος Βαλιανάτος από την Κεφαλονιά [2]. Εκτός από τις μαρξιστικές ιδέες από τις οποίες διακατέχονταν, διέθετε σπουδαία εγκυκλοπαιδική μόρφωση, ήταν σπουδαίος ρήτορας και οι ομιλίες του στις προεκλογικές συγκεντρώσεις είχαν μεγάλη απήχηση στον λαό. Ο συνδυασμός του ήταν ο άμεσα ανταγωνιστικός του Σάπκα.
-Υπήρχε και ένας τρίτος συνδυασμός, ο οποίος αντιμάχονταν κυρίως την υποψηφιότητα του Σάπκα για καθαρά τοπικούς λόγους. Ήταν ο συνδυασμός των «Εμποροεπαγγελματιών», επικεφαλής του οποίου τέθηκε ο έμπορος Ιωάννης Αλεξάνδρου [3], ο οποίος δεν είχε πολιτικές φιλοδοξίες. Όμως λόγω της ιδιαίτερα καλής φήμης του ως έντιμου και προοδευτικού επαγγελματία, επιστρατεύθηκε από έναν άλλον έμπορο, τον Κωνσταντίνο Ταμπασούλη, για να αντιμετωπίσει και να αποδυναμώσει τον συνδυασμό του Μιχαήλ Σάπκα.
-Υπήρχε τέλος και ένας τέταρτος συνδυασμός με επικεφαλής τον μηχανικό Σέργιο Πρωτοσύγκελο, αδελφό του στρατηγού Αχιλλέα Πρωτοσύγκελου, αλλά οι προοπτικές του στη διεκδίκηση της νίκης ήταν ελάχιστες, η δυναμικότητά του περιορισμένη και η στελέχωσή του ολιγομελής.
Περί το τέλος της προεκλογικής περιόδου διαπιστώθηκε ότι το Ενιαίο Μέτωπο του Νίκου Βαλιανάτου είχε μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο και οι προοπτικές νίκης του είχαν αυξηθεί σημαντικά. Την κρίσιμη αυτή ώρα ο Τάκης Χατζημπύρος, νεαρός δικηγόρος τότε και βλαχόφωνος όπως και ο Σάπκας, ζήτησε με δημοσίευσή του στην εφημερίδα «Ελευθερία» να υποστηρίξουν οι βλαχόφωνοι το ψηφοδέλτιο του «Μπιτωλιάνου», λόγω της καταγωγής του Μιχαήλ Σάπκα από την περιοχή του Μοναστηρίου (Μπιτώλια). Και δεν αρκέσθηκε μόνον σ’ αυτό. Έκανε μια μεγάλη προεκλογική συγκέντρωση στον Βλαχομαχαλά, όπως λεγόταν παλαιότερα η συνοικία του Αγίου Χαραλάμπους (Πέρα μαχαλάς), επειδή η πλειοψηφία των κατοίκων του ήταν βλαχόφωνοι και ζήτησε την βοήθεια στον δικό τους υποψήφιο, μιλώντας μάλιστα στην κουσοβλαχική γλώσσα, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο δημοσιογράφος Κώστας Περραιβός [4].
Αυτή η παρέμβαση του Τάκη Χατζημπύρου έσωσε πραγματικά την κατάσταση για τον συνδυασμό του Σάπκα, γιατί ο Βλαχομαχαλάς τον υπερψήφισε σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Στις εκλογές ο συνδυασμός του Σάπκα υπερτέρησε του δεύτερου, που ήταν το Ενιαίο Μέτωπο του Βαλιανάτου, για λίγους ψήφους χάρη στον ευφυή ελιγμό του Χατζημπύρου. Το εκλεγέν Δημοτικό Συμβούλιο απαρτίσθηκε από σπουδαία και προβεβλημένα πρόσωπα της λαρισαϊκής κοινωνίας.
Η εκλογή αυτή θεωρήθηκε ιστορικά καθοριστική γιατί από τον Οκτώβριο του 1925 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1934 που κράτησε η διπλή δημαρχία του Σάπκα, άλλαξε ριζικά η όψη της Λάρισας μέσα στα 8,5 αυτά χρόνια.
[1]. Τελικά δεν απέφυγε ούτε στην Αθήνα τη σύλληψη (21 Ιουλίου 1917). Έμεινε προφυλακισμένος ως υπόδικος στις φυλακές Συγγρού, απαλλάχθηκε όμως με βούλευμα και αποφυλακίσθηκε μετά από έναν μήνα (20 Αυγούστου 1917).
[2]. Ο Νικ. Βαλιανάτος ήταν περίπου 40 χρονών όταν το 1909 εγκαταστάθηκε στο Καζακλάρ (Αμπελώνα) και νοίκιαζε χωράφια τα οποία καλλιεργούσε. Σύντομα όμως εγκαταστάθηκε στη Λάρισα, έγινε μέλος του Σοσιαλιστικού Ομίλου της πόλης και το 1918 ήταν από τους πρώτους κομμουνιστές που εντάχθηκαν στο νεοϊδρυθέν τότε ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος). Το 1922 διετέλεσε γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης της Λάρισας και γραμματέας του Εργατικού Κέντρου της. Τον Αύγουστο του 1938 επί δικτατορίας Μεταξά, συνελήφθη και οδηγήθηκε στην Ασφάλεια, αλλά το πρωί της 9ης Αυγούστου βρέθηκε το πτώμα του στον δρόμο. Η αστυνομία απέδωσε τον θάνατο του Βαλιανάτου σε αυτοκτονία.
[3]. Ο Ιωάννης Αλεξάνδρου ήταν έμπορος υαλικών. Το κατάστημα του την εποχή εκείνη βρισκόταν στην οδό Μακεδονίας (Βενιζέλου), κοντά στη διασταύρωση με την οδό Ακροπόλεως (Παπαναστασίου). Το 1930 δίπλα ακριβώς από το κατάστημά του ο Ιωάννης Αλεξάνδρου έκτισε τριώροφη οικοδομή, στο ισόγειο της οποίας μετέφερε την επιχείρησή του, η οποία διατηρείται μέχρι σήμερα, ακριβώς απέναντι από το κοίλον του Αρχαίου Θεάτρου.
[4]. Περραιβός Κώστας, Πώς άρχισε η ανοδική πορεία της Λάρισας, εφ. Ελευθερία, Λάρισα, φύλλο της 16ης Μαΐου 1982.
