Η πρώτη παρουσία του στη Λάρισα εντοπίζεται το 1882. Μερικές πηγές αναφέρουν ότι παλαιότερα ήταν φαρμακέμπορος στην Καρδίτσα, άλλες όμως τον αναφέρουν σαν κάτοχο φαρμακείου στη Λάρισα. Υπέγραφε πάντα με διαφορετικούς τρόπους: είτε σαν Νικοπίδης, είτε σαν Νικοπίτης, είτε σαν Νικοπύθης και ενίοτε με το γαλλικό και παράλληλα εντυπωσιακό Nicopythes (βλ. φωτογραφία). Στις 16 Νοεμβρίου 1882 συνεταιρίστηκε με τον Ιωάννη Μαυρίκιο Μαλλέ (Jean Maurice Mallet), αντιπρόσωπο της γαλλικής φαρμακευτικής εταιρείας «Guignard, Neveu et Cie» [1], ιδρύοντας ένα μικρό φαρμακεμπορείο στη Λάρισα, με τη μορφή της ομόρρυθμης μετοχικής εταιρείας που είχε ως σκοπό την πώληση φαρμάκων και άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων στους κατοίκους της πόλης. Σύμφωνα με το καταστατικό της εταιρείας που είχε διάρκεια τριών ετών, ο Νικοπίδης θα αγόραζε φάρμακα και σκευάσματα από το Παρίσι μόνον με τη συγκατάθεση του Μαλλέ, ενώ ο πρώτος θα ήταν και ο υπεύθυνος διαχειριστής της εταιρείας. Τα κέρδη θα μοιράζονταν ισόποσα στους δύο συνεταίρους, αφού πρώτα θα αφαιρούνταν τα λειτουργικά έξοδα και το κόστος αγοράς των διαφόρων ειδών [2]. Ο Μαλλέ ως αντιπρόσωπος θα μπορούσε παράλληλα με τη συμμετοχή του στην εταιρεία, να προωθήσει τα φαρμακευτικά σκευάσματα της γαλλικής εταιρείας και σε άλλους φαρμακοποιούς και φαρμακέμπορους της Λάρισας. Όπως είχαμε αναφερθεί σε παλαιότερο δημοσίευμα, ως πρώτος πελάτης του αναφέρεται ο φαρμακέμπορος Πέτρος Σιαματάς [3].
Το φαρμακεμπορείο του Νικολάου Νικοπίδη στεγάστηκε σε κατάστημα που ανήκε στην πλήρη κυριότητα της Σεριφέ Ρουκουγιέ Χανούμ, χήρας του κτηματία Αρίφ Χασήμ, το οποίο βρισκόταν στη συνοικία Ντάρκολι της Λάρισας [4]. Ως προηγούμενος ενοικιαστής του καταστήματος, αναφέρεται ο χρυσοχόος Δημήτριος Παπακωνσταντίνου. Το μισθωτήριο συμβόλαιο που υπέγραψε ο Οθωμανός κτηματίας και ευεργέτης της Λάρισας Μεχμέτ Ραΐφ Αβδουλάχ [5], ως πληρεξούσιος της ιδιοκτήτριας, είχε διάρκεια ενός έτους με μηνιαίο μίσθωμα δύο χρυσών τουρκικών λιρών [6]. Με έξοδα της ιδιοκτήτριας πραγματοποιήθηκαν κάποιες εργασίες στη διαρρύθμιση του καταστήματος. Διαμορφώθηκαν δύο χώροι, ο ένας στην εμπρόσθια όψη του καταστήματος και ο άλλος πίσω από αυτόν. Ο δεύτερος θα χρησίμευε ως γραφείο και ως χώρος εξέτασης ασθενών από τους τυχόν συνεργαζόμενους ιατρούς.
Έξι μήνες αργότερα (Ιούνιος 1883), για άγνωστους λόγους επήλθε διαφωνία με την ιδιοκτήτρια. Υποπτευόμαστε ότι ο λόγος ήταν η μη καταβολή των ενοικίων προς αυτήν. Η Σεριφέ Ρουκουγιέ Χανούμ απέβαλε τον Νικοπίδη από το μίσθιο και το ενοικίασε στους παντοπώλες Πάνο Βεντούρα και Αριστείδη Διαμαντόπουλο [7]. Ο Νικόλαος Νικοπίδης πούλησε τότε τα έπιπλα (ράφια, γραφείο, πάγκο και ντουλάπια) του φαρμακεμπορείου, στους προαναφερθέντες νέους ενοικιαστές, αντί του ποσού των 200 χρυσών δραχμών [8].
Στις 13 Μαρτίου 1884 ο Νικόλαος Νικοπίδης συνεταιρίσθηκε (ποσοστό 50%) με τον Λαρισαίο φαρμακοποιό Μουσόν Ματαλών [9]. Οι δύο συνέταιροι σύστησαν μία ετερόρρυθμη φαρμακευτική εταιρεία υπό την επωνυμία «Νικόλαος Νικοπίδης & Συντροφία». Ως έδρα ορίστηκε ο Τύρναβος και η διάρκειά της ήταν αρχικά διετής, με δυνατότητα ανανέωσης. Σκοπός της εταιρείας ήταν η λειτουργία ενός φαρμακείου στον Τύρναβο, διευθυντής και διαχειριστής του οποίου θα ήταν αποκλειστικά ο Νικόλαος Νικοπίδης. Ο Ματαλόν κατέβαλε ωστόσο 2.500 δρχ. ως εταιρικό κεφάλαιο για την αγορά φαρμάκων από την Αθήνα και το εξωτερικό, με την προϋπόθεση ότι θα ελάμβανε κάθε τρίμηνο το 50% των κερδών του φαρμακείου μετά από την αφαίρεση της αξίας των αγορασθέντων φαρμάκων. Ο ίδιος δεν θα εμπλεκόταν στη διαχείριση του φαρμακείου, ούτε θα συμμετείχε στις ζημίες, στα «βερεσέδια» ή στα χρέη «άτινα τυχόν ήθελεν βαρυνθή ο Νικόλαος Νικοπίδης, έστω και υπέρ του εν λόγω φαρμακείου» [10]. Το φαρμακείο εγκαινιάστηκε με κάθε επισημότητα στις 20 Μαρτίου 1884.
Κατά την περίοδο αυτή, ο Ιωάννης Μαυρίκιος Μαλλέ (συνεταίρος του Νικοπίδη), βρισκόταν στη Γαλλία και δεν είχε γνώση των γεγονότων. Όταν επέστρεψε στη Λάρισα τον Σεπτέμβριο του 1884 «ηγέρθη έρις δικαστική μεταξύ των συνεταίρων τούτων, ήτις υφίσταται εκκρεμώς ενώπιον του ενταύθα εμποροδικείου». Φυσικά η ομόρρυθμος εταιρεία των Μαλλέ και Νικοπίδη διαλύθηκε και τα φάρμακα και τα σκευάσματα που είχαν μεταφερθεί στον Τύρναβο εκποιήθηκαν από τον Μαλλέ για να εξοφληθεί η Γαλλική φαρμακευτική εταιρεία. Ο Νικοπίδης με τη σειρά του υπέγραψε συναλλαγματικές αξίας 800 χρυσών φράγκων για να εξοφλήσει τις οικονομικές του υποχρεώσεις προς τον Μαλλέ [11].
(συνεχίζεται)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Συνέταιροι στην εταιρεία ήταν ο Osmont-Charles-Étienne Guignard και ο Sylvain-Antoine Neveu, κάτοικοι Παρισίων.
[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 004, αρ. 968 (16 Νοεμβρίου 1882).
[3]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Πέτρος Γ. Σιαματάς: Ένας άγνωστος φαρμακέμπορος της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 17 Οκτωβρίου 2021.
[4]. Όπως αναφέρει ο Νικόλαος Παπαθεοδώρου με το όνομα αυτό προσδιορίζεται η κεντρική περιοχή της Λάρισας κατά μήκος της σημερινής οδού Κύπρου, από την Κεντρική πλατεία μέχρι περίπου την Ασκληπιού και την Κούμα.
[5]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Μεχμέτ Ραΐφ Αβδουλάχ: Ένας Οθωμανός κτηματίας και ευεργέτης της Λάρισας», Ελευθερία (Λάρισα), 3 Μαΐου 2020 (Α’ μέρος) και 10 Μαΐου 2020 (Β’ μέρος).
[6]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 004, αρ. 1116 (19 Δεκεμβρίου 1882).
[7]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 005, αρ. 1409 (5 Ιουνίου 1883).
[8]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 005, αρ. 1410 (5 Ιουνίου 1883).
[9]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Μουσόν (Μωυσής) Α. Ματαλών: Φαρμακοποιός και πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητος Λαρίσης, Ελευθερία (Λάρισα), 19 Μαΐου 2019 (Α’ μέρος) και 26 Μαΐου 2019 (Β’ μέρος).
[10]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 011, αρ. 2816 (13 Μαρτίου 1884).
[11]. Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 011, αρ. 2973 (10 Σεπτεμβρίου 1884).
