Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Αεροπορική βάση Σούδας 21 Ιουλίου 1974 μισή ώρα πριν τα μεσάνυχτα και ο θόρυβος από τους έλικες των μεταγωγικών Νοράτλας που έχουν ανάψει τις μηχανές ακούγεται διαπεραστικός.
Η όλη διαδικασία θα έπρεπε να ολοκληρωθεί γρήγορα γιατί οι προσγειώσεις στο σημείο προορισμού θα έπρεπε να γίνουν πριν το πρώτο φως της επομένης ημέρας.
Ήταν μια από τις τολμηρότερες πολεμικές επιχειρήσεις και η ιστορία της διδάσκεται ακόμα στις επιτελικές σχολές πολλών ξένων χωρών σαν κάτι το εντυπωσιακό από στρατιωτικής άποψης.
Ο …κωδικός «ΝΙΚΗ» είχε ξεκινήσει και τα δεκαπέντε πορτοκάλια μεταφέροντας έλληνες καταδρομείς το πρωί θα προσγειώνονταν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, στην Κύπρο που δέχονταν την τουρκική εισβολή, υπό τραγικές συνθήκες.
Τιμή, οι σημερινές ιχνηλασίες , στα νέα παιδιά που έπεσαν το πρωινό της άλλης μέρας στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, τους καταδρομείς και τους αεροπόρους, αυτούς τους ήρωες χωρίς …παράσημο που χρόνια τώρα η πατρίδα μάλλον ξεχασμένους τους έχει καθώς χρειάστηκε η παρέμβαση ακόμα και του …ευρωπαϊκού δικαστηρίου για να ξεθαφτεί σήμερα το κουφάρι του αεροπλάνου τους μετά από 41 ολόκληρα χρόνια!!
Το καλοκαίρι του 1974, λοιπόν και η Κύπρος βρίσκεται στις φλόγες…
Μέσα στο κλίμα αποδιοργάνωσης και ηττοπάθειας και αφού η εφαρμογή των προβλεπομένων σχεδίων ενίσχυσης της Κύπρου , είχε με τον ένα ή άλλο τρόπο ακυρωθεί, αποφασίστηκε η αποστολή στρατιωτικών ενισχύσεων στην Κύπρο στην μορφή μιάς Μοίρας Καταδρομών .
Η δύναμη αυτή θα μεταφέρονταν στο νησί αεροπορικώς, με το σύνολο σχεδόν των μεταφορικών αεροσκαφών που διέθετε τότε η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία.
Η πτήση των μεταγωγικών έπρεπε να γίνει με άκρα μυστικότητα, απο την αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη, και φορτίο τους θα ήταν η Α΄ Μοίρα Καταδρομών με τον οπλισμό της. Η όλη επιχείρηση θα έφερε την κωδική ονομασία "Νίκη".
Τα αεροσκάφη θα απογειώνονταν κατά την διάρκεια της νύχτας, θα πετούσαν χωρίς συνοδεία μαχητικών, σε χαμηλό ύψος, σε σιγή ασυρμάτου, με τα φώτα πορείας σβηστά και χωρίς οπτική επαφή μεταξύ τους. Τελικός προορισμός το αεροδρόμιο της Λευκωσίας , προσγείωση σε αυτό, αποβίβαση των καταδρομέων και άμεση επιστροφή των αεροσκαφών στην Ελλάδα.
Το "σχέδιο" προέβλεπε να αρχίσουν οι απογειώσεις στις 22.30 της 21 Ιουλίου με χρονικό διαχωρισμό αεροσκαφών 5΄ έτσι ώστε να έχουν όλα απογειωθεί μέχρι τα μεσάνυχτα.
Τα δεκαπέντε αεροσκάφη Νοράτλας που τελικά απογειώθηκαν ακολούθησαν μιά πορεία πάνω απο την πόλη των Χανίων, ανέβηκαν σε ύψος 7000 ποδών, πέρασαν απο τα Λευκα Όρη, και από εκεί ακλουθώντας μια πορεία νοτιο- ανατολική γύρισαν ανατολικά με κατεύθυνση την Κύπρο.
Τα πληρώματα των γνώριζαν ότι στο ταξίδι αυτό θα ήταν μόνοι τους , δεν θα υπήρχαν Ελληνικά μαχητικά για προστασία τους και μόνη τους προστασία θα ήταν το σκοτάδι και το στοιχείο του αιφνιδιασμού.
Σε όλη την διάρκεια της πτήσης επικρατούσε σιγή ασυρμάτου , και η όλη πορεία γινόταν σχεδόν στα τυφλά με χρήση μόνο της πυξίδας .
Πολλά από τα αεροσκάφη πετούσαν σχεδόν σύρριζα με την επιφάνεια της θάλασσας κινδυνεύοντας με συντριβή και ακαριαίο θάνατο για το πλήρωμα και τους καταδρομείς.
Πλησιάζοντας την Κύπρο από τα δυτικά, και έχοντας σπάσει τη σιγή ασυρμάτου ενα-ένα τα μεταγωγικά άρχισαν την κάθοδό τους προς το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, όταν διαπίστωσαν ότι δέχονταν σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά, αν και απ' ότι γνώριζαν, το αεροδρόμιο ευρίσκετο μέχρι εκείνη την στιγμή σε Ελληνικά χέρια. Η ώρα ήταν λίγο μετά τις 02.00 της 22 Ιουλίου.
Το σήμα που στάλθηκε και μάλιστα ακωδικοποίητο από την Ελλάδα στην Κύπρο ήταν «ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ» που μάλλον δεν έγινε κατανοητό και αρχίζει η τραγωδία….
Ένα- ένα τα μεταγωγικά άρχισαν την κάθοδο τους προς το αεροδρόμιο Λευκωσίας, διαπίστωσαν ότι δεχόντουσαν σφοδρά αντιαεροπορικά φίλια πυρά !
Τα αεροσκάφη που επιχειρούσαν να προσγειωθούν, δέχθηκαν καταιγιστικά πυρά απ’ όλες τις κατευθύνσεις, μέσα και έξω από το αεροδρόμιο. Τα αεροσκάφη "ΝΙΚΗ 1", "ΝΙΚΗ 2" και "ΝΙΚΗ 3" κατάφεραν να προσγειωθούν αποβιβάζοντας τους καταδρομείς και τα εφόδια που μετέφεραν. Το αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 4" δέχθηκε πολλά βλήματα αντιαεροπορικών, πήρε φωτιά και συνετρίβη δύο μίλια πριν τον διάδρομο του αεροδρομίου. Όλοι οι επιβαίνοντες, πλήρωμα και καταδρομείς εκτός ενός, σκοτώθηκαν.
Το αεροσκάφος "ΝΙΚΗ 6" εβλήθη σε πολλά σημεία, ο ένας κινητήρας εξερράγη, ο δεύτερος πήρε φωτιά. Αλλά το ηρωικό πλήρωμα κατάφερε να το προσγειώσει. Δύο από τους Καταδρομείς που μετέφερε σκοτώθηκαν ενώ δέκα τραυματίστηκαν.
Τα υπόλοιπα, βρέθηκαν σε ένα καταιγισμό πυρών, αλλά τα πληρώματα με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατάφεραν να τα προσγειώσουν. Δύο από τα δεκαπέντε αεροσκάφη δεν προσγειώθηκαν, το "ΝΙΚΗ 13" έχασε τον προσανατολισμό και προσγειώθηκε στη Ρόδο, ενώ το "ΝΙΚΗ 14" φτάνοντας ξημερώματα πάνω από τη Κύπρο, πήρε διαταγές να γυρίσει στη Σούδα.
Τραγικός απολογισμός της επιχείρησης: 29 Καταδρομείς νεκροί και 4 αεροπόροι. Ο μοναδικός επιζήσας του αεροσκάφους "ΝΙΚΗ 4" Θανάσης Ζαφειρίου πολλά χρόνια αργότερα θα ανοίξει την θα πει: "Οι χειριστές ήταν νεκροί και το αεροσκάφος ακυβέρνητο δεχόταν πυρά. Είχαν πάρει φωτιά τα κασόνια με τις χειροβομβίδες δίπλα μου και ένιωθα να καίγομαι. Άνοιξα τη πόρτα του αεροσκάφους και πήδηξα στο κενό. Οι γονείς μου έκαναν την κηδεία και τα εννιάμερα, ενώ ήμουν ζωντανός. Δε θυμάμαι τίποτα από τον εντοπισμό μου. Θυμάμαι καθαρά, πως έπεφτα σαν μολύβι στο χώμα..
Το σύνθημα "μη χτυπάτε είναι Ελληνικά" δεν έφτασε στους Κύπριους χειριστές των αντιαεροπορικών και τα δεκαπέντε πορτοκάλια πέρασαν στην ιστορία του ανορθόδοξου πολέμου με την πατρίδα να τους γυρνά τις πλάτες αδιάφορα ακόμα και σήμερα.
