Στο σημερινό μας σημείωμα θα αναφερθούμε στην έντονη προσωπικότητα, την επαγγελματική σταδιοδρομία, τη συμβολή του στην ιστορία της Λάρισας μέσω των πολύτιμων συλλογών του και την …ερωτική αγάπη για τα παλιά πέτρινα γεφύρια της Θεσσαλίας και όπου αλλού εντόπιζε.
Ο Αντώνης Γαλερίδης γεννήθηκε στην Πάτρα στις 18 Δεκεμβρίου του 1948. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες. Ο μεν πατέρας του Γεώργιος Γαλερίδης είχε καταγωγή από την Σμύρνη, η δε μητέρα του Μελπομένη Γαρυφαλά από την Ραιδεστό (Τekirdag σήμερα) της Ανατολικής Θράκης. Γνωρίσθηκαν ως υπάλληλοι της Αγροτικής Τράπεζας στην Αθήνα, στεφανώθηκαν και μετατέθηκαν στα Καλάβρυτα. Το ζευγάρι απέκτησε τρία αγόρια. Ο πρωτότοκος γιος τους Αντώνιος φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Καλαβρύτων και μάλιστα σε ηλικία 10 ετών ήταν μέλος της Φιλαρμονικής του Δήμου Καλαβρύτων. Τα μαθήματα της Μέσης Εκπαίδευσης παρακολούθησε στην Αθήνα και αποφοίτησε από το 3ο Λύκειο. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και μετά το τέλος της στρατιωτικής του θητείας, εργάσθηκε ιδιωτικά στην Αθήνα, ασχολούμενος με μελέτες και κατασκευές οικοδομικών έργων.
Τον Νοέμβριο του 1978 προσλήφθηκε στο δημόσιο και διορίσθηκε στην 3η ΔΕΚΕ (Διεύθυνσις Ελέγχου Κατασκευής Έργων) Λάρισας ως επιβλέπων μηχανικός, σε εργασίες συντήρησης οδικού δικτύου της Δυτικής Θεσσαλίας. Από τη χρονολογία αυτή η Λάρισα κατέστη ο μόνιμος τόπος κατοικίας του. Στην υπηρεσία του γνωρίσθηκε με την συνάδελφό του Κατερίνα Νάνου από την Καλλιθέα Ελασσόνος, την οποία νυμφεύθηκε το 1980. Μαζί της απέκτησε δύο αγόρια, τον Αύγουστο του 1984 τον Γεώργιο και τον Μάρτιο του 1987 τον Νικόλαο. Το 1982 μετατέθηκε στην 1η ΔΕΚΕ Λάρισας, όπου είχε ως αντικείμενο την μελέτη και επίβλεψη κατασκευής υδραυλικών έργων στην περιφέρεια Θεσσαλίας. Το 2008 προήχθη σε προϊστάμενο της ΔΕΚΕ, θέση την οποία κατείχε μέχρι τον θάνατό του.
Τον Ιανουάριο του 2013, πριν ακόμη φθάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης, εκδηλώθηκαν τα πρώτα συμπτώματα της επάρατης νόσου από την οποία προσβλήθηκε και πολύ σύντομα, μέσα σε τέσσερες μήνες, την 1η Μαΐου 2013 μας αποχαιρέτησε για πάντα.
Από μικρή ηλικία φάνηκε να αναδύεται το ανήσυχο στοιχείο της προσωπικότητάς του. Σε ηλικία 10 ετών ήταν μουσικός στη Φιλαρμονική του Δήμου Καλαβρύτων, αγάπησε πολύ τον Καραγκιόζη και ζωγράφιζε μέχρις ότου αρρωστήσει φιγούρες του. Στο σπίτι του υπάρχουν σήμερα δύο μεγάλων διαστάσεων φιγούρες Καραγκιόζη, φιλοτεχνημένες από τον ίδιο με μεγάλη επιδεξιότητα. Από νεαρή ηλικία εκδηλώθηκε και το συλλεκτικό του ενδιαφέρον. Συνέλεγε γραμματόσημα, φωτογραφίες, επιστολικά δελτάρια (κάρτες) για τα Καλάβρυτα και αργότερα, όταν εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λάρισα, συνέχισε τον εμπλουτισμό των συλλογών του με αντικείμενα για τη νέα πόλη του με μεγαλύτερο πάθος.
Καθώς στα καθήκοντά του ήταν και η μελέτη και επίβλεψη κατασκευής υδραυλικών έργων της Θεσσαλίας, εντυπωσιάσθηκε από τον τρόπο κατασκευής δύο πετρογέφυρων, της Πόρτας, κοντά στη Πόρτα Παναγιά της Πύλης Τρικάλων και της Σαρακίνας, 8 χιλιόμετρα νότια της Καλαμπάκας. Αυτό υπήρξε το έναυσμα για να ασχοληθεί επιστημονικά, ιστορικά και κατασκευαστικά με τα πέτρινα γεφύρια στην ολότητά τους. Επικεντρώθηκε περισσότερο στα θεσσαλικά, αλλά μελέτησε και πολλά άλλα του ελληνικού χώρου, του βαλκανικού και της Μ. Ασίας, συλλέγοντας ενδιαφέρουσες μελέτες και φωτογραφικό, χαρακτικό και σχεδιαστικό υλικό απ' όλα αυτά μέχρι το τέλος της ζωής του.
Εργογραφία: Το σπουδαιότερο έργο του είναι ο τόμος "Τα πέτρινα γεφύρια της Θεσσαλίας", ένας ογκώδης τόμος που εκδόθηκε το 1995 από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας, με πλούσια εικονογράφηση και δίγλωσσο (ελληνικά-αγγλικά). Υπήρξε ο επιμελητής της έκδοσης αυτής και ο επικεφαλής και ιθύνων νους μιας ομάδος ερευνητών.
Το 2008 συμμετείχε με κείμενό του στον συλλογικό τόμο "Λάρισα. 8000 χρόνια νεότητας", έκδοση του Δήμου Λαρισαίων, με τίτλο "Η Γέφυρα της Λάρισας", σελ. 147-161, όπου με έναν επαγωγικό τρόπο περιγράφει την παλιά πέτρινη γέφυρα του Πηνειού στη Λάρισα, τη γέφυρα που αγάπησε περισσότερο απ' όλες τις άλλες, παρ' όλον ότι δεν την γνώρισε.
Έγραψε δύο θαυμάσια κείμενα στο ένθετο "Επτά Ημέρες" της εφημερίδας "Καθημερινή" της Κυριακής 13 Φεβρουαρίου 2000, το οποίο ήταν αφιερωμένο στα πέτρινα γεφύρια. Επιπλέον δημοσίευσε πολλά άρθρα σε περιοδικά, εφημερίδες, με το θέμα που τον συνέπαιρνε, τα παλιά πέτρινα γεφύρια.
Δραστηριότητες: Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του "Συλλόγου Φίλων του ποταμού Πηνειού και του παραποτάμιου πολιτισμού του" και για πολλά χρόνια διετέλεσε μέλος του Διοικητικού του Συμβουλίου, αναπτύσσοντας έντονη δραστηριότητα.
Επίσης υπήρξε από τους ιδρυτές και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του σωματείου "Κέντρο Μελέτης των Πέτρινων Γεφυριών" (ΚΕ.ΜΕ.ΠΕ.ΓΕ.) με έδρα την Αθήνα και έλαβε μέρος σε πολλές από τις εκδηλώσεις του για τα "Πολύτοξα πεδινά γεφύρια".
Είχε στενές σχέσεις με προσωπικότητες πανελληνίου κύρους, όπως ο Σπύρος Μαντάς, ο οποίος από 1982 ασχολείται αποκλειστικά με τη μελέτη των πέτρινων γεφυριών της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου (Πίνδου) και των μαστόρων τους, ο καθηγητής Αργύρης Πετρονώτης και πολλοί άλλοι.
Έλαβε μέρος σε πολλά επιστημονικά συνέδρια με εισηγήσεις που είχαν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια και έδωσε διαλέξεις και συνεντεύξεις με θέματα γύρω από τον Πηνειό και το γεφύρι της Λάρισας, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος.
Την άνοιξη του 2003 συνέταξε μελέτη αποκατάστασης του "λαβωμένου" από πολλά χρόνια μεγάλου πετρογέφυρου που βρίσκεται στην έξοδο της Κοιλάδας των Τεμπών, στην περιοχή του Ομολίου. Εκτός από την καταστροφή ορισμένων τόξων του, το γεφύρι αυτό είχε "πνιγεί" από αναρριχητική πρασινάδα και άλλα ξένα υλικά και κινδύνευε να καταπέσει και άλλο μεγάλο τμήμα του απ' αυτό που είχε διασωθεί. Βάσει της μελέτης αυτής συντηρήθηκε το γεφύρι και διασώθηκε από τον κίνδυνο διάβρωσης του φορέα και υποσκαφής των βάθρων.
Εκθέσεις: Το 1987 έλαβε μέρος στην Α΄ Πανελλήνια έκθεση επιστολικών δελταρίων που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Είχε θέμα "Λάρισα και περίχωρα" και βραβεύθηκε για τον τρόπο παρουσίασης των εκθεμάτων και για τον πλούτο των καρτών του.
Το 1997 παρουσίασε στο εκθετήριο "Οικοδομή" της Λάρισας του Θωμά Θωμαΐδη, το οποίο στεγαζόταν επί της οδού Ηπείρου, μέρος του πολύτιμου αρχείου του, που είχε θέμα "Ενθύμημα Λαρίσης".
Όνειρο και φιλοδοξία του ήταν να κατασκευασθεί ξανά το παλιό πέτρινο γεφύρι του Πηνειού στη Λάρισα. Μάλιστα το 1995 εισηγήθηκε την ανακατασκευή της πετρογέφυρας σε κοντινή απόσταση από την σημερινή, η οποία να χρησιμοποιείται ως πεζογέφυρα. Μάλιστα με πρωτοβουλία του Χαράλαμπου Βόγια ήλθε σε επαφή με το πανεπιστήμιο Darmstad της Γερμανίας και φοιτητές του εκπόνησαν μελέτες αναβίωσής του.
Πέραν όλων αυτών το ανεξιχνίαστο αρχείο του Αντώνη Γαλερίδη περιέχει ένα τεράστιο σε όγκο και πολύτιμο υλικό από παλιά βιβλία, φωτογραφίες, κάρτες, ιστορικά και λαογραφικά κείμενα από την περιοχή της Θεσσαλίας, σπουδαία παρακαταθήκη για την ιστορία της Λάρισας.
Ο Αντώνης Γαλερίδης άνθρωπος ήπιος, μετριόφρων, φιλικός και εργατικός, συνεργαζόταν με συγγραφείς και ερευνητές και πρόσφερε πάντοτε απλόχερα τις γνώσεις του και φωτογραφίες από την πλούσια συλλογή του σε όλους χωρίς εξαίρεση. Η Φωτοθήκη Λάρισας σχεδιάζει να προχωρήσει σε μια εκδήλωση μνήμης για τον σεμνό αυτόν ερευνητή και συλλέκτη, με παράλληλη έκθεση έργων του, γιατί πιστεύει ότι τέτοιοι επιστήμονες πρέπει να επιβραβεύονται και μετά θάνατον.
* Το παρόν κείμενο δεν θα μπορούσε να είναι άρτιο χωρίς την πολύτιμη συμβολή της Κατερίνας Γαλερίδη, σύζυγο του αείμνηστου Αντώνη, την οποία και ευχαριστώ
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com
