Θα έλεγε κανείς ότι βιαζόταν να την ξυπνήσει το γρηγορότερο, για να της μηνύσει την πιο ευχάριστη είδηση των τελευταίων 460 χρόνων. Παρόλη, όμως, τη μεγάλη ανυπομονησία του δεν κατόρθωσε αυτό που ζητούσε, γιατί τη βρήκε, όπως ακριβώς την άφησε, όταν πήγε να βασιλέψει.
Οι Τυρναβίτες δεν μπόρεσαν να κλείσουν μάτι εκείνη τη βραδιά, μετά το χαρμόσυνο μήνυμα, που σκορπίστηκε στις τέσσερες άκρες της πόλης από το δειλινό της προηγούμενης μέρας. «Αύριο το πρωί παραδίνεται ο Τύρναβος στους Έλληνες». Ο μιραλάης, ο διοικητής δηλαδή της τουρκικής φρουράς του Τυρνάβου, κατά το απόγευμα της προηγούμενης μέρας, προσκαλώντας τούς προύχοντες Τυρναβίτες στο «κονάκι», το στρατιωτικό διοικητήριο, τούς έκαμε γνωστή την παραπάνω πικρότατη γι’ αυτόν είδηση, συστήνοντάς τους παράλληλα να αναλάβουν τη φύλαξη της πόλης από εκείνη ακριβώς τη στιγμή. Πράγματι, η πρόχειρη πολιτοφυλακή, που σχηματίστηκε από όλες τις τάξεις των πολιτών, φύλαξε πολύ καλά την πόλη εκείνο το βράδυ κι ο ήλιος, αφού για στερνή φορά την καληνύχτισε σκλαβωμένη, την άλλη μέρα τη χαιρέτισε ελεύθερη κι ασφαλή.
Οι ξαγρυπνημένοι Τυρναβίτες, ξεκινώντας από τα σπίτια τους νωρίς τα χαράματα, κατευθύνθηκαν παρέες-παρέες προς το νότιο άκρο της πόλης τους, το οποίο διαρρέει ο Ξηριάς, ο αρχαίος Τιταρήσιος κι έφτασαν στη λιθόκτιστη γέφυρα που έχει μήκος 180 βημάτων και πλάτος τριών. Εκεί, έξω από την πόλη, στηνόταν βιαστικά μεγάλη αψίδα, απ’ όπου θα περνούσε ο ελληνικός στρατός, που θα ‘ρχόταν από τη Λάρισα φέρνοντας μαζί του στο «κουφνούλι» το πολύτιμο δώρο της μεγάλης μητέρας, της Ελλάδας, στα απολησμονημένα παιδιά της.
Αφού διάβηκαν την παλιά μακρόστενη γέφυρα του Ξεριά, πλησίασαν στον στρατώνα, τον οποίο είχαν κτίσει οι Τούρκοι έχοντας κατανοήσει τη στρατιωτική αξία της τελευταίας προς βορρά θεσσαλικής πόλης. Από το άλλοτε επιβλητικό κτίριο, στο οποίο μπορούσαν να καταλύσουν περίπου 10.000 στρατιώτες, ξεχυνόταν μία ανείπωτη βουβαμάρα εκείνη την ώρα. Αυτό το απέραντο, σχεδόν ατέλειωτο στρατόπεδο, εκείνο το πρωί ήταν αθόρυβο και άλαλο. Ούτε σαλπίσματα, ούτε προστάγματα στρατιωτικών γυμνασίων, ούτε ποδοβολητά αλόγων, ούτε μεγαλόφωνες ευχές στον Θεό τους από τους στρατιώτες ακούγονταν τότε, σαν παλιά. Μα ούτε και καμιά ανθρώπινη μορφή πρόβαλε εκείνη τη στιγμή από τα αμέτρητα παράθυρα των απέραντων θαλάμων. Μόνο οι καλιακούδες, καθισμένες στη σειρά πάνω στη σκεπή, αφού οι συστάδες δέντρων,οι οποίες κάλυπταν την περιοχή, είχαν κοπεί από τους Τούρκους δύο περίπου μήνες πριν, εξακολουθούσαν τα πένθιμα κραξίματά τους. Ποιος ξέρει! Ίσως να ήθελαν να θυμίσουν μ’ αυτά στους διαβάτες της στιγμής εκείνης τη γνωστή φράση του Λατίνου ποιητή : «Sictransitgloriamundi», δηλαδή «Έτσι περνάει του κόσμου η δόξα».
Σε λίγο η μικρή πλατεία, όπου είχε στηθεί η αψίδα, γεμίζει από κόσμο. Οι πιο πολλοί είναι άντρες κι αγόρια μεγάλα και μικρά. Όλοι φορούν τα γιορτινά τους ρούχα, άντεριά μακριά ίσαμε τα πόδια, με ένα πολύ κοντό τσόχινο σακάκι οι νοικοκυραίοι, χοντροΰφασμένη άσπρη πουκαμίσα οι φτωχοί κι’ όλοι σιδερωμένο κοντό κόκκινο φέσι στο κεφάλι και πλατύ, χρωματιστό, μάλλινο ζουνάρι, γυρισμένο σε κόμπο χοντρό καταμεσής στο στήθος. Στενά παντελόνια πολύ λίγοι φορούν και οι καπελωμένοι μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Οι γυναίκες, που βγήκαν να υποδεχτούν το ελληνικό στράτευμα, ήταν ελάχιστες. Όλες μεσόκοπες, φορούν μακριές μάλλινες ή μεταξωτές φούστες και μπολερά τσόχινα ή μεταξωτά -σαλταμάρκες. Είναι ζωσμένες με μεγάλα θηλυκωτά χρυσοκαπνισμένα ζουνάρια κι όλες φορούν μαντήλες στο κεφάλι, οι πιο ηλικιωμένες με ασημένιο «τεπέ» πάνω από το φέσι και οι πιο νέες με τυλιγμένα τα μαλλιά τους σε μεταξωτή «σκέπη». Μονάχα οι δασκάλες του νηπιαγωγείου και του παρθεναγωγείου φορούν καπέλα και είναι ντυμένες ευρωπαϊκά. Οι μαθήτριες όλες φορούν ολόλευκα φορέματα, στα κάτασπρα ντυμένες, με θαλασσιές ζώνες στη μέση και κορδέλες στο κεφάλι. Ενώ οι μαθητές των δύο αρρεναγωγείων, συνοδευμένοι από τούς δασκάλους τους, είναι όλοι ντυμένοι με αντεριά και ξεσκούφωτοι. Νέα γυναίκα και ανύπαντρη κοπέλα δεν φαίνεται καμιά. Στην υποδοχή δεν παραβρέθηκαν, επίσης, και οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου, επειδή έτυχε να μην έχουν τότε δάσκαλο. Ο Αθανάσιος Ζαφειριάδης, ο οποίος μέχρι τότε διηύθυνε το σχολείο, είχε παραιτηθεί, επειδή είχε αποφασίσει, προ καιρού, να πολιτευθεί.
Μετά από παρέλευση δύο και πλέον ωρών ακούστηκαν από μακριά τα πρώτα σαλπίσματα και τα χαρούμενα ξεφωνητά του συγκεντρωμένου πλήθους: «Έρχονται! Έρχονται!». Σε λίγο πρόβαλε από την καμπή του δρόμου μία τετράδα ιππέων σαλπιγκτών και πίσω απ’ αυτούς κάλπαζε ολόκληρη ίλη ιππικού με επικεφαλής μουσική μπάντα, που παιάνιζε στρατιωτικό εμβατήριο.
Όταν όλος ο στρατός πέρασε κάτω από την αψίδα, ο Εμμανουήλ Μουζάς, προσωρινός τότε δήμαρχος, προσφώνησε τον αρχηγό του στρατού και σύστησε τους δημογέροντες, ενώ οι μαθήτριες του ανώτερου Παρθεναγωγείου τραγουδούσαν τον Θούριο του Ρήγα: «Δεύτε παίδες των Ελλήνων ο καιρός της δόξης ήλθε…». Στη συνέχεια ο ελληνικός στρατός μπήκε στην πόλη, όπου μετά τη δοξολογία που έγινε στη μεγάλη κεντρική εκκλησία της Αγίας Φανερωμένης η δημογεροντία δεξιώθηκε τους αξιωματικούς της «καταλήψεως» στο μητροπολιτικό μέγαρο.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1881 αποδόθηκε στη μητέρα πατρίδα ο Τύρναβος, η οποία δέχτηκε τα φιλότιμα κι εργατικά παιδιά της που δεν ήξεραν με ποιον ακόμη τρόπο να εκδηλώσουν τη χαρά τους και τι άλλο να κάμουν για να εκδηλώσουν την ειλικρινή αφοσίωσή τους σε εκείνη.
Πηγές:
Δημοσθένη Ανδρεάδη, Ο Τύρναβος στα πρώτα 25 ελεύθερα χρόνια του. Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly
Εφημερίδα, ΝΕΟΛΟΓΟΣ, Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 1881, έτοςΙΣΤ΄, αρ. φ. 3742.
Των Κωνσταντινιάς Πατσή
και Κώστα Τσόλα
