Από τις αρχές ακόμα του 20ού αιώνα οι δημοτικοί άρχοντες προσπαθούσαν, με τις δυνάμεις και την οικονομική ισχύ που διέθεταν, να μεταβάλλουν την όψη της Λάρισας από μια άσημη τουρκόπολη σε σύγχρονη πολιτεία. Σ’ αυτό βοήθησε πολύ και η εγκατάσταση στην πόλη από την εποχή ακόμα της ενσωμάτωσης της Θεσσαλίας στην Ελλάδα, πολλών επαγγελματιών, επιστημόνων, εκπαιδευτικών, διοικητικών υπαλλήλων και στρατιωτικών. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν άνθρωποι καλλιεργημένοι, με αποτέλεσμα να συμβάλλουν σημαντικά στην εμπορική, πνευματική, καλλιτεχνική και ψυχαγωγική ανάπτυξη της πόλης.
Σήμερα θα σκιαγραφήσουμε έναν σπουδαίο και προοδευτικό Λαρισαίο επιχειρηματία, ο οποίος με τις συνεχείς προσπάθειες που κατέβαλε στον τομέα του εμπορίου και της ψυχαγωγίας, άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη του στην ιστορική διαδρομή της πόλεως κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Πρόκειται για τον Μήτσο Βρεττόπουλο. Μπορεί η νέα γενιά να έχει ακούσει για το έργο του από αφηγήσεις, οι παλαιότεροι όμως θυμούνται έντονα την μεταπολεμική δραστηριότητά του στη δημιουργία και τη λειτουργία του ψυχαγωγικού εξοχικού κέντρου «Αλκαζάρ»[1]. Με τη βοήθεια του Κώστα Βρεττόπουλου, γιου του Μήτσου, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε την επιχειρηματική του δραστηριότητα και την πολυσχιδή προσωπικότητα αυτού του ευφυούς ανθρώπου, ο οποίος με το εμπορικό δαιμόνιο που τον διέκρινε αναβάθμισε το καλλιτεχνικό επίπεδο της πόλεως από την περίοδο του μεσοπολέμου, μέχρι λίγα χρόνια πριν τον θάνατό του τον Δεκέμβριο του 1957.
Ο Μήτσος Βρεττόπουλος γεννήθηκε το 1891. Γονείς του ήταν ο Κωνσταντίνος και η Θεοφανώ από το Λιβάδι Ελασσόνος, οι οποίοι μετά τον γάμο τους εγκαταστάθηκαν στο Λασποχώρι (Ομόλιο) όπου ο Κωνσταντίνος εργαζόταν ως δασοφύλακας. Από τον γάμο τους απέκτησαν έξη παιδιά,τρία κορίτσια και τρία αγόρια. Κάποια στιγμή η οικογένεια Κων. Βρεττόπουλου εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Λάρισα. Από τα αγόρια ο Μήτσος συνεργάσθηκε μαζί με τον Θανάση στο ζαχαροπλαστείο «Κυβέλεια», ενώ ο μικρότερος ο Γιώργος πήγε στο Παρίσι με έξοδα του Μήτσου για να εξειδικευθεί στη γαλλική ζαχαροπλαστική τέχνη, χωρίς όμως επιτυχία. Ο Μήτσος έμαθε τα πρώτα γράμματα εδώ στη Λάρισα, αλλά δεν κατόρθωσε να τελειώσει το Σχολαρχείο. Από μικρό παιδί τον τράβηξε η ζαχαροπλαστική. Μαθήτευσε κοντά στους ζαχαροπλάστες Πατέρα και Παλάκα εδώ στη Λάρισα. Για ένα διάστημα δούλεψε στου Φλόκα και στου Λουμπιέ στην Αθήνα, καθώς και στη Θεσσαλονίκη και απέκτησε μεγάλη εμπειρία στην παρασκευή γλυκών και κάθε είδους ζαχαροπλαστικής τέχνης ευρωπαϊκού επιπέδου. Εν τω μεταξύ παρ’ όλο που διέκοψε τα σχολικά μαθήματα, δεν έπαψε να διαβάζει τις ελεύθερες ώρες του βιβλία και να ενημερώνεται από εφημερίδες και περιοδικά. Κατόρθωσε έτσι να αποκτήσει πολλές εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και στις συζητήσεις με μορφωμένους ανθρώπους όχι μόνον μπορούσε να συνομιλεί ισότιμα, αλλά και να εντυπωσιάζει με τις πολλές γνώσεις τους συζητητές του.
Όταν έφθασε σε στρατεύσιμη ηλικία υπηρέτησε στο 1/36 Σύνταγμα Ευζώνων. Συνέπεσε τότε να ξεκινήσει για την Ελλάδα μια περίοδος συνεχών πολεμικών συγκρούσεων, γι’ αυτό και η θητεία του κράτησε πολλά χρόνια. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και ιδιαίτερα στη μάχη του Λαχανά το 1913, όπου συγκρούσθηκαν τα ελληνικά με τα βουλγαρικά στρατεύματα. Ακολούθησε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, ενώ το 1918, υπηρετώντας ως λοχίας, μετακινήθηκε με το Σύνταγμα Ευζώνων στη Δυτική Μακεδονία για την καταδίωξη λιποτακτών και ανυπότακτων, σε μια περιοχή όπου στρατοπέδευαν τα αγγλογαλλικά στρατεύματα της Αντάντ εν όψει της δημιουργίας του Μακεδονικού Μετώπου. Αργότερα έλαβε μέρος και στην Μικρασιατική εκστρατεία.
Μετά το 1922 νυμφεύθηκε την Μαρίκα Μάναγα, με την οποία έκανε τρία παιδιά ένα αγόρι και δύο κορίτσια. Το ένα όμως από τα κορίτσια αρρώστησε και χάθηκε σε μικρή ηλικία από λοιμώδες νόσημα, ενώ ο γιος του Κώστας στάθηκε κοντά στον πατέρα του όσο ζούσε.
Επαγγελματικά ο Μήτσος Βρεττόπουλος άρχισε την δραστηριότητά του μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, ιδρύοντας το ζαχαροπλαστείο «Κυβέλεια», όπου συνεργαζόταν με τον αδελφό του Θανάση. Το «Κυβέλεια» βρισκόταν στην οδό Ακροπόλεως, την σημερινή Παπαναστασίου, ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο Διβάνη Παλλάς. Υπήρξε για πολλά χρόνια ένα κοσμικό εντευκτήριο για τη Λάρισα, με ευρωπαϊκή διακόσμηση, εξαιρετική ποιότητα και ποικιλία γλυκισμάτων και άψογη περιποίηση.
Το 1929, όταν ο Κώστας Πάλτσος έφυγε για την Αθήνα και εγκατέλειψε το «Ντορέ», ένα καφενείο και συγχρόνως σοβαρό ψυχαγωγικό κέντρο, το οποίο στεγαζόταν στο ισόγειο του ξενοδοχείου «Πανελλήνιον», ο Βρεττόπουλος ήλθε σε επαφή μαζί του και συνέχισε τη λειτουργία του καταστήματος, αλλάζοντας την ονομασία του σε «Πανελλήνιον», όπως ονομαζόταν και το ξενοδοχείο που στεγαζόταν στους δύο επάνω ορόφους του κτιρίου. Άφησε τη διαχείριση του ζαχαροπλαστείου «Κυβέλεια» στον αδελφό του Θανάση και αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη νέα του επιχείρηση. Εδώ εγκαινίασε μια νέα περίοδο δημιουργικής δραστηριότητας και κατόρθωσε να αναδείξει το «Πανελλήνιον» στο καλύτερο ψυχαγωγικό κέντρο της πόλεως. Διατήρησε τη κινηματογραφική και τη θεατρική σκηνή, από την οποία πέρασαν πολύ γνωστές καλλιτεχνικές διασημότητες της εποχής, φιλοξενούσε τους σπουδαιότερους χορούς της κοσμικής Λάρισας, μετακαλούσε σπουδαία μουσικά συγκροτήματα με εκλεκτούς τραγουδιστές και διάφορα θεάματα και την ημέρα ήταν το εντευκτήριο- καφενείο στο οποίο συγκεντρώνονταν κυρίως πολιτευτές, δικηγόροι και υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι.
Το 1937 παραχώρησε τη διαχείριση του «Πανελληνίου» στον υπάλληλό του Μήτσο Γάβρο και συνέχισε την επαγγελματική του δραστηριότητα ανοίγοντας το ζαχαροπλαστείο
«Αίγλη», το οποίο βρισκόταν στην δυτική πλευρά της Πλατείας Ταχυδρομείου, επί της οδού Φαρσάλων τότε (Ρούσβελτ σήμερα), απέναντι από τη γωνία που μέχρι πρότινος στέγαζε το υποκατάστημα της Αγροτικής Τραπέζης. Συγχρόνως στον ίδιο χώρο εγκατέστησε και ειδικό μηχανικό εξοπλισμό για την δημιουργία εργοστασίου χονδρικής παρασκευής γλυκών, τα οποία έφεραν την ονομασία «Βρεττό». Η παρουσία της «Αίγλης» στην πλατεία Ταχυδρομείου αναβάθμισε την περιοχή, η οποία μέχρι τότε ήταν στην αφάνεια. Η διάρκεια ζωής της ‘Αίγλης» ήταν σύντομη. Έπειτα από τον ισχυρό σεισμό του Μαρτίου 1941 και τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς του Απριλίου του ίδιου έτους, σταμάτησε η λειτουργία της και ο Μήτσος Βρεττόπουλος κατά την κατοχή βρέθηκε στο «Κυβέλεια» μαζί με τον αδελφό του. Εδώ η επιχείρηση επεκτάθηκε και μαζί με το ζαχαροπλαστείο δημιουργήθηκε και ειδική αίθουσα εστιατορίου, στην οποία κατά την κατοχή σύχναζαν πολλοί Ιταλοί και Γερμανοί αξιωματικοί, μέχρι και ο Ρώσος υπάλληλος της Γεωργικής Σχολής Νταβίντωφ, ο γνωστός συνταγματάρχης Λιάπκιν του Μ. Καραγάτση[2].
Τον Μάρτιο του 1947, επί δημαρχίας Στυλιανού Αστεριάδη, του γνωστού Πατόλφα και έπειτα από δημοπρασία, ο Μήτσος Βρεττόπουλος μίσθωσε για 15 χρόνια τον χώρο του Αλκαζάρ έναντι συμβολικού τιμήματος, με την προϋπόθεση να κατασκευάσει ειδικό περίπτερο και να εξωραΐσει τον περιβάλλοντα χώρο με δικά του έξοδα. Αποδύθηκε σε μια τιτάνια και εσπευσμένη δημιουργική εργασία και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, με την ευκαιρία της εμποροπανήγυρης, άρχισε προσωρινά να λειτουργεί, ο χώρος όμως του κέντρου «Αλκαζάρ» όπως τον γνώρισαν οι παλιοί Λαρισαίοι ολοκληρώθηκε τα Χριστούγεννα του 1947. Από τότε το «Αλκαζάρ» του Μήτσου Βρεττόπουλου διέγραψε μια καταπληκτική πορεία στον χώρο της ψυχαγωγίας και αναψυχής. Χωρίς να υπολογίζει τις οικονομικές επιπτώσεις, ο επιχειρηματίας μετακαλούσε όλη τη χρονιά, κυρίως όμως τους καλοκαιρινούς μήνες, αναγνωρισμένα καλλιτεχνικά συγκροτήματα από τον ελληνικό και διεθνή χώρο, διάσημους τραγουδιστές και διασκεδαστές. Η μεγάλη υπαίθρια πίστα γέμιζε κάθε βράδυ από χορευτικά ζευγάρια. Ας μην ξεχνάμε ότι ήταν οι πρώτες αναλαμπές χαράς, έπειτα από μια περίοδο κατοχής, θεομηνιών και λιτότητας.
Το 1952 ο Μήτσος Βρεττόπουλος αρρώστησε και αναγκάσθηκε να εκμισθώσει την επιχείρηση του «Αλκαζάρ» σε άλλους επιχειρηματίες. Πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 1957 σε ηλικία 66 ετών, τιμημένος και δικαιωμένος από τους πολυπληθείς φίλους του και όλους τους Λαρισαίους. Γιατί πέρα από το επιχειρηματικό του δαιμόνιο που διέθετε, ήταν ένας έξυπνος και προοδευτικός άνθρωπος, χαρισματικός συζητητής, φιλομαθής, με πλούσιες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις αν και οι σπουδές του δεν είχαν φθάσει πολύ ψηλά. Είχε ανεπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ και αυτό τον έκανε να είναι περιζήτητος στις παρέες. Ο δημοσιογράφος Κώστας Περραιβός, στενός του φίλος για πολλά χρόνια, τον περιγράφει σαν «…έναν φιλοσοφημένο άνθρωπο που στην ψυχή του έκλεινε ευγενικά και όμορφα αισθήματα»[3].
[1]. Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Το Κέντρο «Αλκαζάρ», εφ. Ελευθερία, Λάρισα, φύλλα της 29ης Ιανουαρίου και 5ης Φεβρουαρίου 2014.
[2]. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Κώστα Βρεττόπουλο, ο οποίος με προθυμία με εφοδίασε με βιογραφικά και άλλα στοιχεία, καθώς και την όμορφη φωτογραφία του πατέρα του.
[3]. Ολύμπιος (Περραιβός Κώστας), Ο Μήτσος Βρεττόπουλος, εφ. «Λάρισα», φύλλο της 14ης Ιουλίου 1969.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
nikapap@hotmail.com
