Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Οι ανιχνευτές των Περσών, στην αναφορά που έδιναν εκείνη την ημέρα στους στρατηγούς τους, μιλούσαν για μερικές χιλιάδες άνδρες που κρατούσαν τα στενά, για κάποιους μακρυμάλληδες με κόκκινους χιτώνες που χτένιζαν τα μαλλιά τους, αντί να τους κυνηγήσουν όταν τους είδαν. Δίπλα σε αυτούς τους περίεργους άνδρες περιέγραφαν, υπήραχαν και κάποιο άλλοι με μαύρους μανδύες και με μαύρες ασπίδες μ' ένα μισοφέγγαρο στην μέση. Αυτοί ήταν οι οπλίτες από τις Θεσπιές της Βοιωτίας που λάτρευαν την Αρτέμιδα και προς τιμήν της είχαν το μισοφέγγαρο σαν επίσημο σύμβολό τους.
Αυτούς τους… παράξενους οπλίτες με τα μαύρα και το μισοφέγγαρο ζωγραφισμένο στις ασπίδες θα ιχνηλατήσουμε σήμερα, χιλιάδες χρόνια μετά, μεταφέροντας ίσως τις τύψεις των απογόνων για τους ξεχασμένους ήρωες που η ιστορία τους παράβλεψε, άγνωστο γιατί.
Είναι οι αδικημένοι ήρωες της Μάχης των Θερμοπυλών, που αρνήθηκαν να πάνε σπίτια τους και ενώ γνώριζαν ότι όλα είχαν χαθεί, κράτησαν τις θέσεις τους στα στενά και έπεσαν με τους 300 του Λεωνίδα!
Ας γυρίσουμε λοιπόν κάπου 2.500 χρόνια πίσω…
«Ο στρατός του Ξέρξη ήταν 700.000 με 1.000.000 άνδρες, ο μεγαλύτερος στρατός που είχε συγκεντρωθεί μέχρι τότε, σε αντιδιαστολή οι Έλληνες ήταν μονάχα 7.000 από την Σπάρτη, την Αθήνα, την Τεγέα, την Φωκίδα και από άλλες περιοχές της νοτίου Ελλάδας. Αρχηγός των Θεσπιέων οπλιτών ήταν ο Δημόφιλος ο γιος τους Διαδρόμου που ηγούνταν των 700 οπλιτών από την μικρή πόλη των Θεσπιών στους πρόποδες του Ελικώνα της Βοιωτίας.
Οι μάχες ξεκίνησαν στα στενά των Θερμοπυλών με τους βάρβαρους να μην μπορούν να νικήσουν τους ακατάβλητους Έλληνες οπλίτες που στέκονταν σαν ένα συμπαγές τείχος από ασπίδες και δόρατα απέναντί τους. Οι Πέρσες έχαναν σ' όλο το μέτωπο της μάχης. Ο Δημόφιλος στην πρώτη γραμμή της φάλαγγας ενθάρρυνε τους συμπατριώτες του να μάχονται με ακόμη περισσότερη γενναιότητα κατά των βαρβάρων. Ο αρχηγός των Ελλήνων, ο βασιλιάς Λεωνίδας, με τους 300 Σπαρτιάτες θέριζαν τους Πέρσες με τα δόρατά τους.
… Πέρασαν δύο μέρες ατελείωτων μαχών, ώσπου στο τέλος της δεύτερης μέρας ήρθε στον Ξέρξη ο Εφιάλτης, για να προδώσει το κρυφό πέρασμα . Οι Έλληνες έμαθαν πως το μονοπάτι προδόθηκε, έτσι στην σύναξη των αρχηγών των Ελλήνων αποφασίστηκε όλοι οι Έλληνες να φύγουν και να μείνουν μόνο οι 300 Σπαρτιάτες. Οι Θεσπιείς όμως, ήταν παλληκάρια και δεν ανέχονταν να φύγουν σαν ηττημένοι από τους βαρβάρους. Ο Δημόφιλος αρνήθηκε να φύγει, λέγοντας στον Λεωνίδα πως θα έμενε εκεί δίπλα στους Σπαρτιάτες να πολεμήσει για την πατρίδα, την Ελλάδα. Όσο και αν προσπάθησε να τον μεταπείσει ο Λεωνίδας δεν τα κατάφερε, καθώς ο Δημοφιλός ήταν αμετακίνητος. Προτιμούσε τον θάνατο από μια ζωή «ατιμασμένη», να υποχωρήσει δηλαδή μπροστά στους βάρβαρους. Οι υπόλοιποι Έλληνες έφυγαν από τα στενά, αφήνοντας πίσω τους 300 Σπαρτιάτες και τους 700 Θεσπιείς.
Ο Δημόφιλος ετοίμασε τους άνδρες του μετά από το πρωινό τους γεύμα, τους παρέταξε στις γραμμές της φάλαγγας. Η μάχη ξεκίνησε, Σπαρτιάτες και Θεσπιείς σαν μια γροθιά αντέκρουσαν την περσική επίθεση σκορπώντας τον όλεθρο στις γραμμές των Περσών .
Η μάχη εξελίσσονταν σε μια τιτανομαχία ανάμεσα στους Έλληνες και τους βάρβαρους της Ασίας.
Ο Λεωνίδας έπεσε νεκρός από πολλαπλά τραύματα. Οι Πέρσες προσπάθησαν να πάρουν την σωρό του νεκρού βασιλιά, αλλά οι Σπαρτιάτες τον τράβηξαν προς το μέρος τους. Τα δόρατα συντρίβονται πάνω στα χιλιάδες περσικά κορμιά, ενώ ο Δημόφιλος με το σπαθί του κομμάτιαζε όποιον Πέρση βρίσκονταν μπροστά του. Οι Έλληνες αποτραβήχτηκαν στον Κολωνό λόφο, από κάτω οι Πέρσες κατά χιλιάδες επιτίθονταν. Ο Δημόφιλος διέταζε τους άνδρες του, αλλά οι άνδρες του δεν μπορούσαν να τον ακούσουν, μιας και οι φωνές, οι βρισιές, οι κατάρες και τα κλάματα των βαρβάρων σκέπαζαν το πεδίο της μάχης. Οι Πέρσες τέσσερις φορές προσπάθησαν να πάρουν τον νεκρό Λεωνίδα και τις τέσσερις φορές απέτυχαν.
Όταν μεσημέριασε και οι τελευταίοι υπερασπιστές των στενών, ανάμεσά τους και ο Δημόφιλος με μερικούς Θεσπιείς πολεμούσαν με πέτρες και με ξίφη, μιας και τα δόρατα είχαν σπάσει και τα περισσότερα ξίφη είχαν χαθεί στην διάρκεια της μάχης. Ο Δημόφιλος έπεσε στα γόνατα χτυπημένος από πλήθος βελών. Άφησε την τελευταία του πνοή ως ήρωας υπερασπιζόμενος την Ελλάδα πάνω στον Κολωνό λόφο.
Μετά τη Μάχη των Θερμοπυλών οι Έλληνες τοποθέτησαν επιγράμματα για τους νεκρούς κάθε πόλης. Για τους Θεσπιείς το επίγραμμα έγραφε: "Άνδρες τοι ποτ' έναιον υπό κροτάφοις Ελικώνος, λήματα των αυχεί Θεσπιάς ευρύχορος." Δηλαδή: "Αυτοί οι άνδρες κατοικούσαν στους πρόποδες του Ελικώνα, για το θάρρος του περηφανεύεται ο πλατύς κάμπος των Θεσπιών."
Για χρόνια η εθελούσια θυσία των Θεσπιέων έμενε ξεχασμένη από την σύγχρονη πολιτεία. Μόλις την άνοιξη του 1997 ανεγέρθηκε με έξοδα της δημαρχίας Σπάρτης, ένα άγαλμα που απεικονίζει ένα φτερωτό νεανία. Το άγαλμα στήθηκε δίπλα σ’ αυτό του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες.
Η θυσία των Σπαρτιατών ήταν υποχρέωση έναντι των νόμων της Σπάρτης, (τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι) και καθήκον έναντι της Ιστορίας τους, χωρίς αυτό να μειώνει την αναμφισβήτητη ανδρεία τους. Η θυσία όμως των Θεσπιέων, ήταν επιλογή «εις συμμετοχήν δόξης, άνευ ουδεμιάς υποχρεώσεως». Οι Θεσπιείς στις Θερμοπύλες ουσιαστικά, έγραψαν κυριολεκτικά με το αίμα τους τον ορισμό της λέξης «Ολοκαύτωμα»….
