Η σημερινή εικόνα έχει μια μικρή ιστορία. Όπως αναφέρει και ο τίτλος της, λογικά έπρεπε να δημοσιευθεί την προηγούμενη Κυριακή, ημέρα εκλογών, γιατί σήμεραείναι πράγματι ετεροχρονισμένη. Ένας αναγνώστης της στήλης σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μου επισήμανε ότι θα ήταν πιο επίκαιρο την περασμένη Κυριακή να δημοσιευόταν μια φωτογραφία που θα είχε σχέση με τις εκλογές. Όταν του αντέτεινα ότι δεν το είχα σκεφθεί, αλλά και ότι στο αρχείο μου δεν είχα κάτι ανάλογο, παρά μόνον μερικές φωτογραφικές απόψεις από μεταπολεμικές προεκλογικές συγκεντρώσεις, μου αποκάλυψε ότι είχε τον προεκλογικό λόγο που εκφώνησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη Λάρισα το 1910 και μια σχετική φωτογραφία. Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη όταν το άκουσα, γιατί ενώ την ομιλία του Βενιζέλου την είχα, δεν μπορούσα να φαντασθώ ότιθα υπήρχε και φωτογραφία. Ευτυχώς ο καλός αυτός φίλος ανταποκρίθηκε με μεγάλη προθυμία στην παράκλησή μου και έστειλε ένα αντίγραφο της ομιλίας και της φωτογραφίας από την προεκλογική συγκέντρωση του 1910, την οποία και δημοσιεύω σήμερα, με τα σχετικά σχόλια. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον ευαίσθητο αναγνώστη της στήλης, ο οποίος θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία και να αφιερώσω το σημερινό μου σημείωμα σ’ αυτόν.
Ας δούμε τώρα πως είχε η πολιτική κατάσταση αυτής της περιόδου. Επειδή στις εκλογές της 8.8.1910 με το παλαιό ημερολόγιο κανένα κόμμα δεν συγκέντρωσε πλειοψηφία για να σχηματίσει ισχυρή κυβέρνηση και έπειτα από την παραίτηση της προσωρινής κυβέρνησης του Στέφανου Δραγούμη, στις 6.10.1910 ο βασιλέας Γεώργιος Α΄ έδωσε εντολή στον Ελευθέριο Βενιζέλονα σχηματίσει κυβέρνηση. Ο τελευταίος επειδή διαπίστωσε ότι υπάρχει αδυναμία για την συγκρότηση βιώσιμης κυβέρνησης, εισηγήθηκε στον βασιλέα την διάλυση της Βουλής και την διενέργεια νέων εκλογών στις 28.11.1910[1]. Κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής περιόδου ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισε να εκφωνήσει στις 14 Νοεμβρίου 1910 ομιλία στη Λάρισα. Έχω την εντύπωση ότι είναι η μοναδική προεκλογική ομιλία που έκανε στη Λάρισα σε όλη τη διάρκεια της πολιτικής του ζωής. Είχε προγραμματισθεί να γίνει υπαίθρια στην Πλατεία Θέμιδος, όπως ονομαζόταν τότε η Κεντρική Πλατεία, ενώ ο ίδιος θα εκφωνούσε τον λόγο του από τον εξώστη της Λέσχης Ασλάνη[2], ένα θαυμάσιο διώροφο νεοκλασικό κτίριο στη βόρεια πλευρά της πλατείας.Όμως την ημέρα εκείνη είχε ξεσπάσει ραγδαία βροχή. Οι τοπικοί παράγοντες του κόμματος των Φιλελευθέρων αποφάσισαν να γίνει η ομιλία σε κάποια αίθουσα των Δικαστηρίων[3]. Όμως η προσέλευση του κόσμου, παρά τον άσχημο καιρό, ήταν τόσο μεγάλη που ο εσωτερικός χώρος των Δικαστηρίων δεν θα επαρκούσε. Το πλήθος το απαίτησε να γίνει, και έγινε η ομιλία στην πλατεία, με τον κόσμο να προφυλάσσεται από τη βροχή με τις ομπρέλες. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος βγήκε στον εξώστη του επάνω ορόφου της Λέσχης Ασλάνη και απ’ εκεί εκφώνησε μια μνημειώδη προεκλογική ομιλία, προφυλασσόμενος από την ομπρέλα του Αλεξανδρή[4].
Από την προεκλογική αυτή ομιλία είναι και η σημερινή φωτογραφία. Δεν είναι τεχνικά άρτια, αλλά η ιστορικότητά της μας επιβάλλει να τη δημοσιεύσουμε.Ο φωτογράφος στάθηκε σε εξώστη της Λέσχης που βρισκόταν δίπλα από εκεί που μιλούσε ο Βενιζέλος και κατεύθυνε τον φακό του προς την πλατεία και τα κτίρια της ανατολικής πλευρά της. Μεγάλο μέρος της πλατείας προς το μέρος της Λέσχης είναι κατάμεστο από ομπρέλες. Μόνον ελάχιστα άτομα κινούνται στο βάθος, χωρίς να προφυλάγονται από την βροχή. Το πρώτο από αριστερά κτίριο είναι το καφενείο «Νέος Κόσμος», το οποίο επέζησε από τις καταστροφές της κατοχής και κατεδαφίσθηκε πριν μερικά χρόνια για να κτισθεί πολυώροφη οικοδομή. Αμέσως μετά υπάρχει ένα άλλο κτίριο που κατά καιρούς φιλοξένησε
διάφορα καταστήματα. Στη συνέχεια υπάρχει ένας χώρος κενός, γιατί στο βάθος υπήρχε το ξενοδοχείο Αβέρωφ, ιδιοκτησίας Νικ. Κουτσίνα το οποίο στεγαζόταν σε παλιό τούρκικο σπίτι. Κατόπιν διακρίνουμε το καφενείον «Παράδεισος», το οποίο διέθετε και θεατρική σκηνή και από το οποίο πέρασαν σπουδαίοι και ονομαστοί καλλιτέχνες με τους θιάσους τους (Κοτοπούλη, Κυβέλη και άλλοι). Μεταπολεμικά κτίσθηκε στη θέση του ο κινηματογράφος «Ορφεύς». Σήμερα στο ισόγειο της οικοδομής στεγάζεται τράπεζα και στο γωνία αυτές τις ημέρες άρχισε να λειτουργεί πρατήριο άρτου, κλπ. Τέλος στην δεξιά άκρη της φωτογραφίας διακρίνεταιτο κτίριο που φιλοξενούσε μέχρι του 1930 το φαρμακείο των Φώτη Παπαζήση και Δημ. Επιτρόπου και μεταπολεμικά υπήρχε το εστιατόριο «Ερμής».
----------------------------------------------------
[1]. Καζάκης Φοίβος, Δημήτριος Αστερ. Καζάκης, Βουλευτής και Γερουσιαστής και οι Θεσσαλοί Βουλευταί-Γερουσιασταί (1881-1946), Λάρισα (2006) σελ. 23-24.
[2]. Η Λέσχη Ασλάνη βρισκόταν ακριβώς στη θέση όπου σήμερα εκτείνεται το κτίριο της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Λαρίσης.
[3]. Το 1910 τα Δικαστήρια στεγάζονταν ακριβώς στον ίδιο χώρο όπου βρίσκονται και σήμερα.
[4]. Πρόκειται για τον Απόστολο Αλεξανδρή από την Καρδίτσα, ο οποίος ήταν υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο του νομού Τρικάλων, στον οποίο περιλαμβανόταν τότε και η Καρδίτσα. Εκλέχτηκε πολλές φορές βουλευτής και διετέλεσε υπουργός και πρεσβευτής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
nikapap@hotmail.com
2410 287450
