* Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει μια γνωστή περιοχή της προπολεμικής Λάρισας. Προέρχεται από επιστολικό δελτάριο (κάρτα), όπως συμβαίνει καιμε τις περισσότερες φωτογραφίες της περιόδου εκείνης. Οι εικονογραφημένες ταχυδρομικές κάρτεςεμφανίσθηκαν για πρώτη φορά στα ευρωπαϊκά ταχυδρομείαστα τέλη του 1869. Είχαν για θέμα τους κυρίως τοπία. Λόγω της ελκυστικής εικονογράφησης και του φθηνού κόστους αγοράς και ταχυδρόμησης έγιναν ημόδα της εποχής σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Ελλάδα οι πρώτες κάρτες εμφανίσθηκαν στα 1895.Παράλληλα με την ταχυδρομική χρήση τους, κάποιοι ξεκίνησαν να τις μαζεύουνθεματικά και να δημιουργούν τις πρώτες συλλογές. Χρυσή εποχή των δελταρίων αυτών ειδικά για τη χώρα μας θεωρείται η περίοδος 1910-1940.
Η συγκεκριμένη κάρτα με το σημερινό μας θέμα είναι του Νικόλαου Κουρτίδη, αθηναίου φωτογράφου, ο οποίος υπέγραφε στο κάτω δεξιό άκρο της φωτογραφίας ως «Nicourt-ATHENES» και στο πίσω μέρος “Edition Ν. Kourtides, AthensReproductionInterdite”. Οι εκτυπώσεις του είναι πολύ καθαρές, επιμελημένες και προέρχονται από ωραίες φωτογραφικές απόψεις της ελληνικής περιφέρειας. Η αρίθμηση των καρτών του ξεκινά από το No 1 και φτάνει μέχρι περίπου το No 1100.Η δημοσιευόμενη κάρτα έχει αριθμό 341. Οι λήψεις του έγιναν στην περίοδο 1935-1940.
Όπως παρατηρούμε, το θέμα της φωτογραφίας ξετυλίγεται σε τρία οριζόντια επίπεδα. Χαμηλά διακρίνεται μια προεκβολή της αριστερής όχθης του Πηνειού μέσα στην κοίτη του ποταμού,εύκολα προσβάσιμη. Η περιοχή αυτή ήταν πολύ δημοφιλής προπολεμικά για τους υπαίθριους επαγγελματίες φωτογράφους. Λόγω του εξαιρετικού τοπίου πολλοί επισκέπτες και περιπατητές αποθανάτιζαν την βόλτα τους προς το Αλκαζάρ στην περιοχή αυτή. Στο στιγμιότυπο αυτό του Κουρτίδη βλέπουμε μόνον ορισμένα ζώα να δροσίζονται στα ρηχά νερά του Πηνειού.
Το μεσαίο επίπεδο της φωτογραφίας καλύπτεται από τη γέφυρα με τα εννέα τόξα της, ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα των αρχών της τουρκοκρατίας. Διακρίνονται καθαρά τα οκτώ οξυκόρυφα τόξα, ενώ από το ένατο μόλις φαίνεται αριστερά η κορυφή του.Η γέφυρα είχε μήκος 120 μέτρα και ανατινάχθηκε κατά την κατοχή από συμμάχους και κατακτητές. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν η μοναδική οδική γέφυρα που ένωνε την πόλη με τον Πέρα μαχαλά, το Αλκαζάρ και το Τύρναβο.
Στο επάνω επίπεδο απλώνεται όλη η δυτική πλευρά του λόφου του Φρουρίου. Δεσπόζει ο προπολεμικός ναός του Αγίου Αχιλλίου, με τα δύο ψηλά καμπαναριά και τον επιβλητικό τρούλο. Είχε κτισθεί στις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά η ζωή του υπήρξε σύντομη. Το 1941 ο μεγάλος σεισμός τον τραυμάτισε βαθιά και οι βομβαρδισμοί που ακολούθησαν τον αποτελείωσαν. Σήμερα στη θέση του έχει δημιουργηθεί πάρκο.Δεξιότερα καθώς βλέπουμε τη φωτογραφία, προβάλλουν οι κατοικίες Λαρισαίων αστών. Εξέχουν το τριώροφο αρχοντικό του Ιωάννου Βελλίδη, μπρός του το σπίτι που κατοικούσε η οικογένεια Αλέκου και πολλά άλλα. Πιο πέρα είναι το κτίριο των φυλακών. Κατασκευάσθηκεστα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας και αρχικά το συναντούμε σαν πανδοχείο των αδελφών Σαχίνη. Ήταν τόπος καταυλισμού ταξιδιωτών και ζώων καθώς κατευθύνονταν προς την Μακεδονία. Το 1905, λόγω της ισχυρής κατασκευής του και αφού προηγουμένως έγιναν ορισμένες κατασκευαστικές μετατροπές στο κτίριο για περισσότερη ασφάλεια, μετατράπηκε σε φυλακή. Τη χρήση αυτή διατήρησε μέχρι την καταστροφή του από τον σεισμό και τους βομβαρδισμούς του 1941.
Τελευταίος στο τρίτο επίπεδο της φωτογραφίας υψώνεται ο πύργοςτου ρολογιού της πόλεως. Η φωτογραφία είναι της περιόδου 1935-1940 και το ρολόϊπου απεικονίζεται είναι εκείνο το οποίο διασκευάσθηκε το 1923 επί δημαρχίας Δημητρίου Παπαγεωργίου, με δαπάνες του Ηλία Κολέσκα και έφερε για πρώτη φορά ωροδείκτες.
Θέλω ακόμη να επισημάνω στη φωτογραφία αυτή ένα μικρό τετράγωνο, χαμηλό, λευκό κτίσμα, το οποίο βρίσκεται στα αριστερά από την έξοδο της γέφυρας προς την πόλη. Θυμάμαι από μικρός ότι τέτοια κτίσματα υπήρχαν διάσπαρτα στη Λάρισα. Ένα ήταν έξω από το κτίριο του Ωδείου, στηγωνία της συμβολής των οδών Ολύμπου και Βενιζέλου. Ένα άλλο επίσης ήταν στη νοτιοδυτική γωνία της Πλατείας Ταχυδρομείου και αλλού. Δεν θυμάμαι ακριβώς σε τι χρησίμευαν. Ρώτησα κάποιους. Δεν πήρα πειστική απάντηση. Μήπως στέγαζαν μετασχηματιστές της Εταιρείας Ηλεκτροφωτισμού; Όποιος το ξέρειας υποβληθεί στον κόπο να μας το γνωστοποιήσει. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά ή στο τηλέφωνο 2410 287450.
nikapap@hotmail.com
