Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Λάρισας (1881) ο 43χρονος μακεδόνας επιχει-ρηματίας Γεώργιος Δ. Τσάμης εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του Ευανθία [1] και τα παιδιά τους στη Λάρισα. Συνεταιρίσθηκε με τον Γεώργιο Ιωάννη Γιαμούζη με σκοπό τη λειτουργία ξενοδοχειακής επιχείρησης με την επωνυμία «Όλυμπος». Για το σκοπό αυτό ενοικίασαν ένα κτίριο το οποίο βρισκόταν στη συνοικία Ξυλοπάζαρο και ανήκε στην ιδιοκτησία του Χαμίτ βέη Ισμυρλή-Ογλού. Στις 10 Μαρτίου 1882 ο Γιαμούζης αποχώρησε από την επιχείρηση μεταβιβάζοντας το ποσοστό του (50%) στον Δημήτριο Βουζίκα (σε σκεύη και έπιπλα) έναντι του ποσού των 435,10 δρχ. [2]. Οι δύο νέοι συνέταιροι αποφάσισαν να επισκευάσουν και να ανακαινίσουν το ξενοδοχείο προβαίνοντας στην αγορά καινούργιων επίπλων και σκευών. Για τον λόγο αυτό ο Τσάμης, στις 17 Αυγούστου 1882, πούλησε το 50% των παλαιών σκευών και των επίπλων του ξενοδοχείου στον ξενοδόχο Γενησεβδά, έναντι του ποσού των 300 δρχ. [3]. Οι εργασίες ανακαίνισης αποπερατώθηκαν τον Οκτώβριο του 1882 [4]. Το ξενοδοχείο διέθετε εστιατόριο το οποίο διευθυνόταν αποκλειστικά από τον Δημήτριο Βουζίκα [5].
Η επιχείρηση λειτούργησε από κοινού μέχρι το 1892. Τον Μάιο της χρονιάς εκείνης, ο Δημήτριος Βουζίκας αποχώρησε, ιδρύοντας δικό του ξενοδοχείο [6] και ο Γεώργιος Τσάμης μεταστέγασε το ξενοδοχείο σε νεόδμητο κτίριο, ιδιοκτησίας του Δήμου της Λάρισας, το οποίο βρισκόταν στην συμβολή των σημερινών οδών Κύπρου και Παπα ναστασίου. Στο παλαιό κτίριο λειτούργησε από το 1893 και μετέπειτα, το ξενοδοχείο «Ηπειροθεσσαλία» [7]. Ο Τσάμης προέβη σε μία μεγάλη διαφημιστική καμπάνια σε εφημερίδες των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης: «Ξενοδοχείον Ο «Όλυμπος» εν Λα ρίσση: Συνιστώ τοις προτιθεμένοις να ταξιδεύσωσιν εις Λάρισσαν το υπ' εμού διευ θυνόμενον ωραίον και ευάερον Ξενοδοχείον και Εστιατόριον «Ο Όλυμπος», κείμενον εις κεντρικήν και μαγευτικήν θέσιν [..]. Υπόσχομαι εις τους προσερχομένους ότι θα μείνωσι λίαν ευχαριστημένοι εξ' όλων. Γ. Δ. Τσάμης» [8].
Η τρίτη και τελευταία μετεγκατάσταση του ξενοδοχείου πραγματοποιήθηκε την 1η Ιουνίου 1901. Η επιχείρηση λειτούργησε στο κτίριο Φραγκούλη που βρισκόταν στην πλατεία Ρήγα Φεραίου [9], αλλά δεν είχε πλέον την πολυτέλεια που την χαρακτήριζε τα προηγούμενα χρόνια. Την ίδια χρονιά ο Γεώργιος Τσάμης εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος επί δημαρχίας του Αναστασίου Ζαρμάνη [10].
Πολιτικοί, επιχειρηματίες, τραπεζίτες και αντιπρόσωποι ξένων εμπορικών οίκων αναφέρονται μεταξύ των πελατών που φιλοξενήθηκαν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του. Κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πολέμου αποτέλεσε το ευρωπαϊκό κέντρο Τύπου, αφού διέμεναν σ' αυτό οι ξένοι δημοσιογράφοι και ανταποκριτές [11].
Παράλληλα με τη λειτουργία του ξενοδοχείου «Όλυμπος» ο Τσάμης διετέλεσε ενοικιαστής του καφενείου το οποίο βρισκόταν στο ισόγειο του δημοτικού ξενοδοχείου «Το Στέμμα» (μέχρι το 1903), ενώ στις 20 Δεκεμβρίου 1905 αναδείχθηκε πλειοδότης της διενεργηθείσας δημοπρασίας για την τριετή ενοικίαση του ίδιου του ξενοδοχείου [12]. Επειδή όμως ο προηγούμενος ενοικιαστής Ανδρέας Δασόπουλος ζήτησε την παράταση της μίσθωσης για μία επιπλέον τριετία με το ίδιο ποσό που προσέφερε ο Τσάμης η δημοπρασία επαναλήφθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1906 με τα ίδια αποτελέσματα [13].
Ο Τσάμης κατόρθωσε σε μικρό χρονικό διάστημα να αναβαθμίσει το «Στέμμα» (σύμφωνα με τα πρότυπα του ξενοδοχείου «Όλυμπος»), στο οποίο πλέον κατέλυαν αρκετοί επίσημοι ξένοι. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν βέβαια και οι εκτεταμένες επισκευές συνολικού κόστους 1.483,40 δραχμών που πραγματοποιήθηκαν από τον Αύγουστο του 1906 έως τον Απρίλιο του 1907 από τον εργολάβο Αντώνιο Ρίζο, μετά από μειοδοτική δημοπρασία που προκήρυξε ο Δήμος [14]. Τον Μάιο του 1907 φιλοξενήθηκε στο ξενοδοχείο η πριγκίπισσα της Βαυαρίας Μαρία Θηρεσία, η οποία επισκέφθηκε τη Λάρισα, στο πλαίσιο εκδρομής στα μοναστήρια των Μετεώρων [15]. Εκτός από τα προαναφερθέντα ξενοδοχεία ο Γεώργιος Τσάμης εκμεταλλεύθηκε το ξενοδοχείο «Ανατολή» (από το 1889 έως το 1892) [16], ενώ ο αδελφός του Ιωάννης, το ξενοδοχείο «Αγγλία» (από το 1888 έως το 1900) [17].
Ο Γεώργιος Τσάμης απεβίωσε στη Λάρισα στις 9 Δεκεμβρίου 1911 [18] και κηδεύ θηκε στο παλαιό νεκροταφείο της πόλης. Στα τέλη του ιδίου έτους το ξενοδοχείο «Όλυμπος» έκλεισε οριστικά τις πύλες του, ενώ μαζί με τον Τσάμη «χάθηκε» και η αίγλη της ξενοδοχίας που χαρακτήρισε τη Λάρισα στις αρχές του 20ού αιώνα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Απεβίωσε στη Λάρισα τον Αύγουστο του 1904. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 749 (29 Αυγούστου 1904).
[2] Γενικά Αρχεία του Κράτους / Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Αρχείο Ροδόπου λου, φκ. 001 [18801883], αρ. 107 (10 Μαρτίου 1882).
[3] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Αρχείο Ροδόπουλου, φκ. 002 [1882], αρ. 531 (17 Αυγούστου 1882). Το πανδοχείο του Γενησεβδά βρισκόταν στην ενορία του Αγίου Αχιλλίου στη συμβολή των οδών Γαριβάλδη και Δήμητρας. Περί το 1920 η επιχείρηση μεταβιβάστηκε στον Κωνσταντίνο Χατζή.
[4] Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 133 (30 Ιανουαρίου 1883).
[5] Φάρος του Ολύμπου (Τρίκαλα), φ. 1152 (24 Φεβρουαρίου 1883).
[6] Στεγάστηκε σε οίκημα που βρισκόταν στην σημ. πλατεία Ταχυδρομείου. Σταμάτησε τη λειτουργία του το 1910 και έκτοτε λειτούργησε μόνο το εστιατόριο το οποίο περιήλθε στην εκμετάλλευση των Μιχάλη Μυλωνά (Νταρντή), Γρηγορίου Οικονόμου και Λεωνίδα Αλεξόπουλου. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 3/457 (16 Ιουνίου 1910). Το 1911 η επιχείρηση πέρασε στην ιδιοκτησία των αδελφών Αθανασοπούλου υπό την επωνυμία «Ερμής». Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 6/512 (14 Ιουλίου 1911).
[7] Λειτούργησε το 1893 υπό τη διεύθυνση του Π. Ναουμίδη. Βλ. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 208 (15 Νοεμβρίου 1893). Τον Απρίλιο του 1901 η επιχείρηση λειτούργησε υπό την διεύθυνση του Γεωργίου Περίδη, ενώ το 1906 τη διεύθυνση του ξενοδοχείου ανέλαβε ο Γρηγόριος Ι. Οικονόμου. Το 1908 το ξενοδοχείο μεταφέρθηκε στη συμβολή των τότε οδών Κούμα και Φαρσάλων, στην οικία του Νάκου Καρανίκα και λειτούργησε υπό την επωνυμία «Αθήναι».
[8] Φάρος της Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη), φ. 1609 (3 Ιουνίου 1892) και φ. 1666 (24 Μαρτίου 1893).
[9] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 580 (10 Ιουνίου 1901).
[10] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δ. Σ. Λάρισας, φκ. 006 [19011903], Συνεδριάσεις από 1 Δεκεμβρίου 1901 έως 6 Νοεμβρίου 1903.
[11] Μεταξύ αυτών αναφέρονται οι Thomas Dwight Goodell, Kinnaird Rose, Αί^^ (Manchester Guardian), Rait (Illustrated London News), Christian (London Times) και ο S. Levy. Βλ. Journal de Salonique (Θεσσαλονίκη), φ. 151 (6 Μαΐου 1897).
[12] Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Ξενοδοχείον Το Στέμμα», Ελευθερία (Λάρισα), 19 Μαρτίου 2014.
[13] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δ. Σ. Λάρισας, φκ. 008 [19051907], 20 Δεκεμβρίου 1905 και 9 Ιανουαρίου 1906.
[14] ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δ. Σ. Λάρισας, φκ. 008 [19051907], 21 Αυγούστου 1906 και φκ. 009 [19071909], 2 Απριλίου 1907.
[15] Μικρά (Λάρισα), φ. 303 (27 Μαΐου 1907).
[16] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 5 (31 Οκτωβρίου 1889).
[17] Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 4 (21 Οκτωβρίου 1889).
[18] Μικρά (Λάρισα), φ. 20/526 (11 Δεκεμβρίου 1911) και φ. 26/532 (10 Φεβρουαρίου 1912).
