«Αντι-Θέσεις»
Τα ηγετικά χαρίσματα τα αναζητούμε, για να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν. Ενώ τα ηγετικά λάθη τα υφιστάμεθα. Τα ηγετικά πολιτικά προσόντα αναδεικνύονται μέσα από τη βάσανο της πολιτικής πράξης, ενώ οι ηγετικές ανεπάρκειες στοιχίζουν.
Η αναφορά γίνεται σε ηγέτες εκλεγμένους και όχι προικισμένους με κληρονομικά δικαιώματα ή άλλη εύνοια. Άλλωστε, σήμερα, η μόνη νόμιμη εύνοια προς τον ηγέτη, προέρχεται από τον λαό…
Οι υπενθυμίσεις αυτές, οι αυτονόητες πια, έγιναν σαν προλόγισμα σε μια γρήγορη επιλογή, σε ένα σύντομο επιλεκτικό απάνθισμα σκέψεων που αναφέρονται στον προβληματισμό μας για την πολιτική ηγεσία. Με κριτήριο την καίρια διαχρονική στόχευσή τους. Χωρίς να διεκδικείται η πληρότητα ενός δοκιμίου και με σύντομες αναφορές στις πηγές, για να μη φορτώνεται ο αναγνώστης
A) Απαιτεί ο Πλάτων να είναι ο πολιτικός ηγέτης προικισμένος από τη φύση του με τα εξής χαρίσματα: «μνήμων, ευμαθής, μεγαλοπρεπής, εύχαρις, φίλος τε και συγγενής αληθείας, δικαιοσύνης, ανδρείας, σωφροσύνης» αλλά και τονίζει ότι εκτός από τον έξοχο αυτόν φυσικό σε χαρίσματα προικισμό, χρειάζεται και παιδεία εξαίρετη και πολύχρονη.
Μάλιστα, επί πλέον χρειάζεται και πρακτική εμπειρία, προσαποκτητέα με συμμετοχή στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας βοηθητικά, υπό την καθοδήγηση των πρεσβυτέρων του ήδη πολιτικών ηγετών, όπου επίσης και δοκιμάζεται ως προς τις πρακτικές του ικανότητες.
Εξάλλου, επιζητεί ο Πλάτων από τον πολιτικό ηγέτη να έχει τη συναίσθηση ότι αποτελεί εκπλήρωση αναγκαίου καθήκοντος η άσκηση της πολιτικής εξουσίας χάριν της «πόλεως» και όχι τυχόν ικανοποίηση προσωπικής απλώς φιλοδοξίας. (Απόσπασμα από ανάλυση του αιωνόβιου σοφού Κ. Δεσποτόπουλου)
Β)Επειδή είχε μεγάλη επιρροή στο λαό από το αξίωμά του και την ισχυρή του διάνοια, και επειδή ήταν φανερό σε όλους πως δεν μπορούσε να διαφθαρεί με χρήματα, συγκρατούσε το πλήθος χωρίς να τους αφαιρέσει την ελευθερία τους, και δεν άφηνε να τον παρασύρουν αυτοί, παρά τους οδηγούσε ο ίδιος, γιατί δεν κέρδιζε τη δύναμή του με άπρεπα μέσα και με ρητορεία που κολάκευε τις ορμές τους, αλλά μπορούσε, από τη μεγάλη εκτίμηση που του είχαν, να τους εναντιωθεί και να προκαλέσει και την οργή τους ακόμα.(Θουκυδίδης για τον Περικλή)
Γ)Ήταν αξιοθαύμαστος όχι μόνο για την επιείκεια και την πραότητα που τις διατήρησε μέσα σε τόσες δεινές περιστάσεις και τόσες μεγάλες αντιπάθειες, αλλά και για τον χαρακτήρα του: θεωρούσε πως το καλύτερο από όλα τα χαρίσματά του ήταν ότι, αν και είχε τόσο μεγάλη δύναμη, ούτε από φθόνο ούτε από θυμό παρασύρθηκε ποτέ, ούτε μεταχειρίστηκε κανέναν από τους εχθρούς του κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να μη μπορεί να συμφιλιωθεί αργότερα μαζί του. (Πλούταρχος για τον Περικλή).
[Τα αποσπάσματα (Β) και (Γ) από άρθρο του Μ. Πλωρίτη, 2006]
Δ) (Επιλογές από το περιοδικό TIME, 2008, αφιερωμένο στον Ν. Μαντέλα)
Του αποδίδεται, λοιπόν, η σκέψη: «Είναι σοφό να πείθεις τους ανθρώπους να κάνουν κάποια πράγματα και να τους κάνεις να σκέφτονται ότι αυτό ήταν δική τους ιδέα».
Επίσης, όταν θυμόταν τις νωχελικές ώρες που πέρασε μικρός, βόσκοντας γελάδια, και θέλοντας να μιλήσει για την ηγεσία, χρησιμοποιούσε την παρομοίωση: «Μπορείς να τα οδηγήσεις μόνο από πίσω». Ήξερε καλά το ηγετικό τρικ: άσε τους να πιστεύουν ότι είναι μπροστάρηδες…
Κατά σύμπτωση (;) ένας παλιός και έμπειρος Άγγλος κοινοβουλευτικός είχε γνωματεύσει: «Πρέπει να τους ακολουθήσω. Είμαι ο ηγέτης τους».
Ε) «Ο ηγέτης που περιορίζει τον ρόλο του μέσα στην εμπειρία του λαού του καταδικάζει τον εαυτό του στη στασιμότητα. Ο ηγέτης που υπερβαίνει την εμπειρία του λαού του διατρέχει τον κίνδυνο να μη τον καταλάβουν. (Χένρυ Κίσσιντζερ, 1994).
Ο ίδιος, σχετικά με τα προηγούμενα: «Ένας μεγάλος ηγέτης θα πρέπει να μπορεί και να βαδίζει μόνος του, για να δώσει τη δυνατότητα στην κοινωνία του να ακολουθήσει το μονοπάτι που αυτός έχει διαλέξει».
Τέλος, ας μη υποτιμούμε την τεράστια εμπειρία μας, από τους δικούς μας σύγχρονους ηγέτες. Την συνόψισε ο Αβραάμ Λίνκολν: «Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τη φτώχεια. Αν, όμως, θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα κάποιου, δώσε του εξουσία».
«Καλές γιορτές, με αγάπη»
xatzis@hotmail.com
