Σμηναγός ε.α. Κώστας Λιούτας
πρόεδρος ΕΑΑΑ/Παραρτήματος Λάρισας
Σοκ έχει προκαλέσει στην παγκόσμια κοινή γνώμη η προκλητική και τυχοδιωκτική ενέργεια της Τουρκίας να καταρρίψει το ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος της Ρωσίας που επιχειρούσε στον εναέριο χώρο της Συρίας.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και οι απόλυτα ελεγχόμενες από τον ίδιο κυβερνήσεις της Τουρκίας στήριξαν με κάθε μέσο την αυτοαποκαλούμενη αραβική άνοιξη, η οποία εξελίχθηκε σε αραβικό χειμώνα και τις χώρες που η ένοπλη εξέγερση υποστηριζόταν από το μετριοπαθές ή ριζοσπαστικό ισλάμ.
Ο μεγαλοϊδεατισμός του Ερντογάν ανατρέπει τη θεωρία που διατυπώθηκε από το νυν πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Στρατηγικό βάθος, η διεθνής θέση της Τουρκίας» περί πολιτικής μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες.
Η Τουρκία η οποία παραδοσιακά έχει μια συνεκτική εξωτερική πολιτική προσπαθεί να αδράξει οτιδήποτε της προσφέρεται προς αξιοποίηση για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της. Θέματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το διεθνές δίκαιο, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και προσφύγων καθώς και οι διεθνείς υποχρεώσεις ερμηνεύονται από τη γείτονα χώρα κατά το δοκούν και με τέτοια ευελιξία που θεωρείται αδιανόητη για οποιαδήποτε άλλη δημοκρατική χώρα. Στην Τουρκία αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα το δικαίωμα όχι μόνο να κάνει εκπτώσεις σε οτιδήποτε αφορά τη διεθνή ηθική διάσταση και τους κανόνες της πολιτικής συμπεριφοράς αλλά και ως ανατολίτης εταίρος να παζαρεύει τα πάντα με σκοπό το απόλυτο κέρδος αδιαφορώντας πλήρως για τα συμφέροντα των άλλων.
Η κατάρριψη του Ρωσικού αεροσκάφους είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εκμετάλλευσης από την πλευρά της Τουρκίας κάθε ευκαιρίας να προωθήσει το εθνικό της συμφέρον ακόμα και εκεί όπου όλα τα δεδομένα είναι καταφανώς εις βάρος της.
Σε ένα θέμα που η Τουρκία μονομερώς προκάλεσε και φέρει την αποκλειστική ευθύνη προσπαθεί να εμπλέξει το ΝΑΤΟ εκμεταλλευόμενη τη γεωπολιτική αντιπαράθεση των ΗΠΑ και των δυτικών εταίρων με τη Ρωσία σε μια σειρά θέματα όπως η προσάρτηση της Κριμαίας, ο πόλεμος στην ανατολική Ουκρανία, ο ρόλος της Ρωσίας στη Συρία κ.λ.π.
Μετά το συμβάν υπήρξαν δεκάδες δηλώσεις υποστήριξης της Τουρκίας όπως του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ο οποίος δήλωσε ότι η Τουρκία έχει κάθε δικαίωμα να αμυνθεί και να προστατεύσει τον εναέριο χώρο της, του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος εξέφρασε την αλληλεγγύη της Βορειοατλαντικής συμμαχίας προς την Τουρκία για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους ενώ ποιο χαρακτηριστικά ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ (SACEUR) Φίλιπ Μπρίντλοβ δήλωσε ότι: "Η Ρωσία δεν θέλει μια σύγκρουση με την Τουρκία και το ΝΑΤΟ, και το ΝΑΤΟ και η Τουρκία σίγουρα δεν θέλουμε μια σύγκρουση με τη Ρωσία".
Οι δηλώσεις αυτές και ιδιαίτερα η τελευταία είναι φανερό ότι δικαιώνουν πλήρως τις επιδιώξεις της Τουρκίαςνα σύρει το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ στην προώθηση της νεοθωμανικής ιδεολογίας όπως αυτή συστηματικά προωθείται από τον Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του οποίου ηγείται.
Σε σχέση με το περιστατικό η Τουρκία ισχυρίζεται ότι:
α. Η παραμονή του Ρωσικού αεροσκάφους στον εναέριο χώρο ήταν 17 δευτερόλεπτα.
β. Η αεράμυνα απηύθυνε δέκα (10) προειδοποιήσεις στις οποίες το ρωσικό αεροσκάφος δεν συμμορφώθηκε.
γ. Δεν γνώριζε την ταυτότητα του αεροσκάφους που κατέρριψε.
δ. Έχει κάθε δικαίωμα να εφαρμόσει τους κανόνες εμπλοκής προστατεύοντας τον εθνικό εναέριο χώρο.
Τα επιχειρήματα της Τουρκίας έτσι όπως παρατίθενται προκαλούν την κοινή λογική καθώς:
α.Η παραβίαση ενός εναέριου χώρου με την είσοδο αλλά και έξοδο ενός αεροσκάφους σε χρόνο 17 δευτερολέπτων, άρα στο μισό, είναι η ελάχιστα δυνατή που μπορεί να συμβεί.
β. Οι δέκα προειδοποιήσεις χρειάζονται χρόνο πολύ περισσότερο των 17 δευτερολέπτων.
γ. Δεν μπορείς να καταρρίψεις ένα αεροσκάφος που δεν συνιστά απειλή και μάλιστα όταν δεν γνωρίζεις την ταυτότητά του.
δ. Η Τουρκία από το 1974 παραβιάζει συστηματικά και σε καθημερινή σχεδόν βάση τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο ακόμα και πέραν των 6 ναυτικών μιλίων και ισχυρίζεται, έωλα, ότι οι παραβιάσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της μεγάλης ταχύτητας των α/φων και των ελιγμών που πραγματοποιούν για την ασφάλειά τους. Η συστηματική βέβαια παραβίαση του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά αεροσκάφη μόνο ως ατυχές συμβάν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καθώς γίνεται με προκλητικό τρόπο και υπό την ανοχή του ΝΑΤΟ και των δυτικών εταίρων.
Από τα παραπάνω προκύπτουν καίρια ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν από αμφότερους, Τουρκία και ΝΑΤΟ:
α. Με δεδομένο ότι ο εθνικός εναέριος χώρος της Τουρκίας αποτελεί περιοχή ευθύνης του ΝΑΤΟ το οποίο έχει στη διάθεσή του όλη την αεροπορική εικόνα (RAP, Recognized Air Picture) θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιος έδωσε τη διαταγή SCRAMBLE (απογείωση και αναχαίτιση), το Τουρκικό εθνικό κέντρο επιχειρήσεων ή το Νατοϊκό, απογειώνοντας τα α/φη που έχουν εκχωρηθεί από την Τουρκία για σκοπούς ΝΑΤΟ; Αν τα Τουρκικά F-16 ήταν ήδη στο αέρα εκτελώντας περιπολία (CAP:Combat Air Patrol), στα πλαίσια ποιας διαταγής εκτελούσαν αυτή την αποστολή; Αν το ΝΑΤΟ δεν είχε καμία εμπλοκή όπως ισχυρίζεται, εγείρονται ερωτηματικά γιατί δεν αντέδρασε ως όφειλε στην παραβίαση εθνικού εναερίου χώρου, χώρας μέλους, και ποιος ο ρόλος του στην ασφάλεια των κρατών μελών; Στην ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ (http://www.airn.nato.int/page5931922/-nato-air-policing) ως κύρια αποστολή του αεροπορικού στρατηγείου στο Ramstein της Γερμανίας αναφέρεται: «Η αεροπορική αστυνόμευση του ΝΑΤΟ περιλαμβάνει ταχεία αντίδραση (αναχαίτιση) από α/φη χωρών μελών του ΝΑΤΟ τα οποία απαντούν με συνέπεια εναντίων άγνωστων α/φωνή α/φων που επιχειρούν με τρόπο ασυνήθιστο ή επικίνδυνο».
β. Γιατί δεν έγινε αναγνώριση και αναχαίτιση του Ρωσικού α/φους, πάγια πρακτική της αεράμυνας,παγκοσμίως, για την αντιμετώπιση άγνωστου α/φους στην περιοχή ευθύνης τους;
γ. Πότε ένα α/φος χαρακτηρίζεται εχθρικό (Hostile) για να δικαιολογεί την κατάρριψή του;Μια παραβίαση 17 δευτερολέπτων του εθνικού εναέριου χώρου της Τουρκίας, χωρίς να συντρέχουν άλλοι παράμετροι, μπορεί να προκαλέσει τηνμονομερή ύψιστη δυναμική ενέργεια από χώρα μέλος του ΝΑΤΟ;
δ. Μπορεί να καταρρίπτεται άγνωστο α/φος, που δεν συνιστά απειλή, χωρίς προηγούμενη αναγνώρισή του; Τι θα συνέβαινε αν το α/φος ήταν πολιτικό;
ε. Οι ΗΠΑ και οι άλλες συμμαχικές χώρες που επιχειρούν στη Συρία αναγνωρίζουν το δικαίωμαστην Τουρκία να καταρρίπτει κάθε α/φοςγια το οποίο το σύστημα αεράμυνας δεν έχει στοιχεία αναγνώρισης;
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία αδιευκρίνιστα και αναπάντητα ερωτήματα για το περιστατικό.
Η Τουρκία είναι βέβαιο ότι ενήργησε με τρόπο που δεν συνάδει με τη διεθνή πρακτική στην αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών προκαλώντας δικαιολογημένα τη σφοδρή αντίδραση της Ρωσίας.
Η χώρα μας πρέπει να εκμεταλλευθεί όλες τις δηλώσεις αλληλεγγύης και υποστήριξης στην Τουρκία απαιτώντας από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ καθώς και τις κυβερνήσεις των εταίρων την ισότιμη αντιμετώπιση στο δικαίωμα υπεράσπισης του εθνικού εναέριου χώρου.
Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία έχει αποδείξει ότι μπορεί να υπερασπίζεται αποτελεσματικά και με κάθε κόστος τον εθνικό εναέριο χώρο καιτην εθνική κυριαρχία, είναι πλέον καιρός και οι κυβερνήσεις της χώρας μας να αρχίσουν ναεκμεταλλεύονται τις μοναδικές ευκαιρίες που τους προσφέρονται για την προώθηση των εθνικών μας συμφερόντων.
