*Άγγελος Ζαχαρόπουλος
επίτιμος διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
τέως γενικός διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας
Πριν ακόμα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ, είχε καταστεί φανερό ότι ο γεωργικός τομέας θα ήταν ο πιο κρίσιμος και ο πιο περίπλοκος. Ας μην ξεχνάμε ότι την εποχή εκείνη η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) απορροφούσε σχεδόν το 70% του κοινοτικού προϋπολογισμού και ο αγροτικός πληθυσμός στην Ελλάδα ήταν γύρω στο 30%. Για το λόγο αυτό, ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεξε για το Υπουργείο Γεωργίας πολιτικό ο οποίος είχε ήδη επιδείξει ξεχωριστό δυναμισμό και αποτελεσματικότητα ως επικεφαλής άλλων Υπουργείων : τον αείμνηστο Γιάννη Μπούτο. Με το νόμο 445/1976 δινόταν η δυνατότητα στα Υπουργεία να ιδρύσουν Ειδικές Υπηρεσίες ΕΟΚ. Ο Γιάννης Μπούτος έκανε πρώτος χρήση αυτού του νόμου, ιδρύοντας την Υπηρεσία Σχέσεων Ελλάδας-Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΥΣΕΛΕΚ), σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης με πέντε διευθύνσεις.
Στον γράφοντα ανατέθηκε η οργάνωση και η διεύθυνση της υπηρεσίας αυτής. Η ΥΣΕΛΕΚ επανδρώθηκε, κυρίως, από μόνιμα στελέχη του Υπουργείου που αποσπάσθηκαν από την κεντρική και περιφερειακή Υπηρεσία, καθώς και από την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος (ΑΤΕ). Τα κριτήρια ήταν αυστηρώς αξιοκρατικά, βασιζόμενα στη γλωσσομάθεια, σε επιτυχείς μεταπτυχιακές σπουδές και στην ικανότητα. Ο ίδιος ο Υπουργός αρνήθηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε παρέμβαση για την επιλογή προσώπων μη ανταποκρινομένων σ’αυτά τα κριτήρια. Μου άφησε πλήρη ελευθερία στην επιλογή των συνεργατών μου, ώστε να μην μπορώ να επικαλεσθώ, όπως μου είπε, ελαφρυντικά σε περίπτωση αποτυχίας.
Δεν ξέραμε τότε, ούτε θέλαμε να μάθουμε τις πολιτικές πεποιθήσεις των υποψηφίων. Ένα πολιτικό κριτήριο θα μπορούσε να οδηγήσει στον αποκλεισμό άξιων και στην επιλογή μέτριων. Ο ίδιος, όταν έγινε η επιλογή μου από το Γιάννη Μπούτο για μία τόσο σημαντική αποστολή, δεν ανήκα στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Και δεν το έκρυβα, όλοι γύρω μου το γνώριζαν. Πολλά χρόνια αργότερα, ρώτησα το Γιάννη Μπούτο αν το γνώριζε κι’εκείνος. «Και βέβαια το γνώριζα», μου απάντησε, «αλλά δεν με ένοιαζε». Αυτή, άλλωστε, ήταν η γραμμή του Καραμανλή : «Άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, δεν με νοιάζει, αρκεί να πιάνει ποντίκια».
Σχετικό είναι το ακόλουθο επεισόδιο : Κάποιος κύριος ζήτησε να με δει με αίτημα να εντάξω την κόρη του στην ομάδα επίλεκτων για τις διαπραγματεύσεις. Αρνήθηκα γιατί ουδόλως ανταποκρινόταν στα προαναφερθέντα κριτήρια. Τότε μου παρουσίασε κάποιο χαρτί της Νομαρχιακής Επιτροπής της Ν.Δ. για να με επηρεάσει. Εξακολούθησα να αρνούμαι και ο κύριος αυτός εξαπέλυσε κάποια απειλή. Σηκώθηκα και σχεδόν βίαια τον έβγαλα έξω από το γραφείο μου. Πήγε κατευθείαν στον Μπούτο και παραπονέθηκε. Μου τηλεφώνησε αμέσως ο Υπουργός για να μου ζητήσει εξηγήσεις, τις οποίες βέβαια έδωσα. «Και τον πέταξες έξω;» είπε δήθεν οργισμένος. «Ναι» του λέω. «Καλά έκανες» μου απάντησε ο αξέχαστος Μπούτος.
Με τέτοια κριτήρια δημιουργήθηκε η επιλογή της ομάδας των συνεργατών για τη διαπραγμάτευση του γεωργικού τομέα.
Θα ήθελα τώρα να αποδώσω φόρο τιμής σ’αυτούς τους συνεργάτες.
Το επίπονο και δύσκολο έργο της διαπραγμάτευσης θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί έγκαιρα και αποτελεσματικά αν τα επίλεκτα αυτά στελέχη είχαν απλώς εκτελέσει το υπηρεσιακό τους καθήκον. Πραγματοποιήθηκε και μάλιστα με αναμφισβήτητη επιτυχία διότι οι άξιοι αυτοί συνεργάτες εργάσθηκαν μέρα και νύχτα. Σαββατοκύριακα και αργίες, χωρίς άδειες, μέσα σ’ένα κλίμα ενθουσιασμού και έξαρσης. Εμπνεόμενοι από το ιδανικό της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης της χώρας μας, έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Χαρακτηριστικό το ακόλουθο επεισόδιο:
Στο δεύτερο κρίσιμο εξάμηνο του 1978, την προεδρία της ΕΟΚ είχε η Γερμανία. Πρόεδρος του Σώματος Μονίμων Αντιπροσώπων ήταν ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Γερμανίας στις Βρυξέλλες, Πρέσβης κ. Ζίγκριστ, ο οποίος, μετά την ένταξη, τοποθετήθηκε επικεφαλής της Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα. Σε κάποιο γεύμα στην Αθήνα στο οποίο με είχε προσκαλέσει, ο κ. Ζίγκριστ μου εξέφρασε, ενώπιον πολλών συνδαιτυμόνων, την εξής απορία : Στις μαραθώνιες συνεδριάσεις των εννέα κρατών μελών, σχετικά με την ελληνική ένταξη, ανέκυψε μερικές φορές, αργά τη νύχτα, η ανάγκη συμπληρωματικών στοιχείων του γεωργικού τομέα τα οποία ζητήθηκαν με τέλεξ. «Κατάπληκτοι», είπε, «διαπιστώναμε την άλλη μέρα το πρωί ότι είχε φθάσει η ελληνική απάντηση». Πώς γινόταν αυτό το θαύμα ;
Του εξήγησα ότι γι’αυτές τις περιπτώσεις λειτουργούσε σύστημα συναγερμού και οι αρμόδιοι συνεργάτες μου, μαζί τους κι’εγώ, κατεβαίναμε τη νύχτα στο Υπουργείο, τα ετοιμάζαμε, τα υπέγραφα και τα στέλναμε με τέλεξ.
Κανείς δεν έτυχε αμοιβής για υπερωριακή απασχόληση ή οποιασδήποτε ιδιαίτερης υπηρεσιακής μεταχείρισης. Ούτε καμία επίσημη ηθική αμοιβή τους αποδόθηκε. Όμως, οι κόποι τους δεν πήγαν χαμένοι. Οι γνώσεις και η πείρα που απεκόμισαν κατά τη διάρκεια αυτής της ηρωικής περιόδου επέτρεψαν σε άλλους μεν να πετύχουν σε διαγωνισμούς και να γίνουν στελέχη των κοινοτικών οργάνων στις Βρυξέλλες, όπου και διέπρεψαν, σε άλλους δε να γίνουν μέλη της Μονίμου Ελληνικής Αντιπροσωπίας στην ΕΟΚ.
