Του Νικόλαου Αγγελέτου, προέδρου της Ένωσης Λειτουργών Κηδειών Ελλάδος
Είναι αλήθεια πως ως Έλληνες έχουμε μία δυνατή προσκόλληση στα μετρητά. Διάβασα πρόσφατα πως σε ετήσια βάση ξοδεύουμε περισσότερα από 80 δισ. ευρώ, αλλά από αυτά μόνο τα 6 δισ. δαπανούμε μέσω πλαστικού χρήματος (πιστωτικές - χρεωστικές κάρτες). Αντίθετα με εμάς στην Ευρώπη τα χρήματα που δαπανούνται μέσω καρτών είναι πολύ περισσότερα, ενώ την ίδια στιγμή η Σουηδία ετοιμάζεται να γίνει η πρώτη χώρα που θα καταργήσει στην κυριολεξία τα μετρητά και οι συναλλαγές θα γίνονται ηλεκτρονικά με e-banking η με κάρτες, ακόμη και για τα πιο μικρά ποσά.
Στο εξωτερικό η χρήση του πλαστικού χρήματος είναι λοιπόν σαφώς πιο διαδεδομένη. Πολλοί Ευρωπαίοι σπάνια πιάνουν μετρητό χρήμα στα χέρια τους, αφού ακόμη και οι πιο μικρές καθημερινές συναλλαγές (αγορά σπίρτων, κομμωτήριο, λαϊκή αγορά) γίνονται με χρεωστικές κάρτες. Στις ΗΠΑ μάλιστα κερδίζει συνεχώς έδαφος το «ηλεκτρονικό πορτοφόλι» που ενεργοποιείται μέσω κινητών.
Η Ελλάδα για πολλές δεκαετίες ήταν και παραμένει, και σε αυτόν τον τομέα, δυστυχώς, ουραγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη χρήση σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών (internet & phone banking) και τραπεζικών καρτών (πιστωτικών ή χρεωστικών) στις καθημερινές συναλλαγές.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις, στην ΕΕ, στη χρήση καρτών, ανά κάτοικο, με 6,88 συναλλαγές τον χρόνο, όταν στην Κύπρο έχουμε 47,6 συναλλαγές, στην Ισπανία 54,6, στην Ιρλανδία 94,8, στην Πορτογαλία 116,1, στην Εσθονία 170, στη Φινλανδία 224,7 και στη Σουηδία 249,7 συναλλαγές. Προφανώς, ίσως και αυτός να είναι ο λόγος που στη χώρα μας οι δείκτες της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής είναι πολλαπλάσιοι, φορείς της παραοικονομίας που βρίσκει πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθεί σε μια οικονομία που κυριαρχείται από τη χρήση ρευστού, αλλά και με τη δημιουργία του κόστος του χρήματος (συντήρηση ΑΤΜs, χρηματαποστολές) επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την ταλαίπωρη ελληνική οικονομία.
Τα πλεονεκτήματα βέβαια της χρήσης πλαστικού χρήματος σε όλες τις συναλλαγές είναι πολλά τόσο για τον πολίτη όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Οι συναλλαγές γίνονται ασφαλέστερες, εξαλείφεται ο κίνδυνος κλοπής και πατάσσεται αισθητά η φοροδιαφυγή. ‘Όσο περισσότερο χρησιμοποιείται λοιπόν το πλαστικό χρήμα για τις συναλλαγές τόσο μεγαλύτερο είναι το όφελος για όλους.
Η πρόσφατη εμπειρία των κεφαλαιακών ελέγχων *capital controls, μας πέτυχε όλους απροετοίμαστους στη χώρα μας και κυρίως ανέδειξε τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα του πλαστικού χρήματος. Με 60 ευρώ αρχικά μετρητά από το ΑΤΜ (και πολλές ώρες στην ουρά), ήταν πολύ περιορισμένες οι συναλλαγές που μπορούσε να κάνει ένας πολίτης. Αντίθετα, με μια χρεωστική κάρτα μπορεί πλέον να κάνει όλες του τις συναλλαγές δίχως να χρειάζεται μετρητά. Τη βίαιη πραγματικότητα την εισέπραξαν πολύ έντονα κυρίως οι συνταξιούχοι, καθώς ναι μεν οι τράπεζες εξέδωσαν χιλιάδες χρεωστικές κάρτες ως μερικό αντίδοτο στην τραπεζική αργία, από την άλλη όμως, κάποιοι ηλικιωμένοι δεν είναι εύκολο να εξοικειωθούν με τη νέα πραγματικότητα. Θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε αυτή την πρόσκαιρη προσαρμογή που οι κεφαλαιακοί έλεγχοι και η τραπεζική αργία μάς επέβαλαν, προκειμένου να υιοθετήσουμε σε μόνιμη βάση τη χρήση πλαστικού χρήματος.
Πλαστικό χρήμα παντού, υποχρεωτικά και για μια σειρά από πληρωμές σε ελεύθερους επαγγελματίες και την εφορία, ετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών. Βασικός σκοπός να περιοριστεί στο ελάχιστο η χρήση του φυσικού χρήματος, να γίνονται δηλαδή όσο το δυνατόν λιγότερες συναλλαγές σε μετρητά ώστε να δοθεί ένα ηχηρό χτύπημα στη φοροδιαφυγή.
Το μέτρο αυτό, ωστόσο, μπορεί να γίνει μπούμερανγκ καθώς θα μπορεί να γίνεται συνεννόηση κάτω από το τραπέζι ώστε να περνά μεν από το POS η πληρωμή του επαγγελματία αλλά μικρότερη και τα υπόλοιπα χρήματα να δίνονται «μαύρα».
Η επιλογή της κυβέρνησης για επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών και πιστωτικών καρτών ως ένα σημαντικό μέτρο περιορισμού της φοροδιαφυγής τροφοδότησε ένα νέο γύρο συζητήσεων στην ελληνική κοινωνία, αλλά και ένα νέο γύρο άδικης κριτικής και «γκρίνιας».
Η χρήση των δυνατοτήτων που μας προσφέρει η τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει μια έξυπνη λύση στα χρόνια προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης, αρκεί και οι τράπεζες να «βάλουν νερό στο κρασί τους» και να μειώσουν δραστικά το ποσοστό που θα κρατούν για τις ηλεκτρονικές μας συναλλαγές.
Η επιτυχία στη, μακρά και δύσκολη, αυτή μάχη ενάντια στη φοροδιαφυγή μπορεί να μειώσει την υπερφορολόγηση των μόνιμων φορολογικών υποζυγίων και να αποτελέσει προϋπόθεση για την ταχύτερη επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη, με "νοικοκυρεμένα" δημόσια οικονομικά. Και αυτή η μάχη δεν μπορεί να κερδηθεί αν την δώσει μόνο το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο. Πρέπει να γίνει υπόθεση όλων μας, πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.
Η Ένωση Λειτουργών Κηδειών Ελλάδος και το Διοικητικό της Συμβούλιο ήδη συνομιλεί με αρκετές τράπεζες ώστε να προετοιμαστεί γρήγορα για τη νέα πραγματικότητα. Το λειτούργημα που ασκούν τα μέλη της δεν δέχεται ούτε αναβολές, ούτε μακρηγορήσεις. Με αίσθημα ευθύνης απέναντι στους συνανθρώπους μας και κυρίως στις οικογένειες των θανόντων η Ένωση προετοιμάζεται για να εντάξει το ηλεκτρονικό χρήμα στις συναλλαγές των μελών της. Ίσως και αυτός να είναι ο δρόμος για να ξεκαθαρίσουν οι αμνοί από τα ερίφια, να παταχθεί η παράνομη δραστηριότητα στον κλάδο μας και να μείνουν μόνο οι Λειτουργοί που σέβονται το συνάνθρωπο και δραστηριοποιούνται με υπευθυνότητα στο χώρο και να τελειώσουν μία για πάντα οι παράνομοι «αλεξιπτωτιστές» των ανύπαρκτων γραφείων τελετών που στην κυριολεξία λειτουργούν ως κοράκια!
