Θα ήταν καλό, με κάθε ευκαιρία κι όχι μόνο στις εθνικές επετείους να αναλογιζόμαστε το μεγαλείο των ανθρώπων που θυσίασαν τις ζωές τους για ιδανικά και αξίες. Θα ήταν καλό να ξέρουμε πως νέοι άνθρωποι, απλοί, αδούλωτοι στο πνεύμα και την ψυχή, στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και έβαλαν το αγαθό της ελευθερίας πιο πάνω από το αγαθό της ζωής, πέφτοντας ηρωικά μαχόμενοι ενάντια στον εχθρό.
Mιά τέτοια ιδιαίτερη εκδήλωση ηρωικού φρονήματος είναι ο Ιερός Λόχος. Το πρώτο οργανωμένο ελληνικό σώμα, τακτικού στρατού της εποχής, που συγκροτήθηκε από νεαρούς Έλληνες σπουδαστές από δεκάδες πανεπιστήμια της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης, όπως του Βουκουρεστίου, του Ιασίου, της Οδησσού, του Κιέβου, της Μόσχας, της Πετρούπολης, αλλά και της Πίζας, της Τεργέστης, από σχολές της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας. Οι εθελοντές φοιτητές που θα φτάσουν τελικώς περίπου τους 700 (κατά άλλους 400) και θα συγκροτήσουν τον Ιερό Λόχο, θα αποτελέσουν, το πιο ενθουσιώδες και πιο αγνό κομμάτι του στρατεύματος.
Οι σπουδαστές που θα εφοδιαστούν από τη Φιλική Εταιρεία με τα διακριτικά του Λόχου και τον οπλισμό τους: έφεραν εφαρμοστές στολές από μαύρο ύφασμα με τρίχρωμο - κόκκινο, γαλάζιο και άσπρο - εθνόσημο.
Στο κράνος κάτω από το λοφίο υπήρχε η φράση Ελευθερία ή Θάνατος και το σήμα της νεκροκεφαλής με χιαστό σχήμα οστών σαν σύμβολο της νίκης πάνω στον θάνατο. Οπλισμός μία λογχοφόρος καραμπίνα και μια μπαγιονέτα.
Ο Υψηλάντης πίστευε πως οι νεαροί αυτοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ψυχή του στρατού του. Γι’ αυτό τους ονομάτισε από το κλασικό όνομα του Ιερού Λόχου των Θηβών.
Διοικητής τους ορίστηκε ο Γεώργιος Κατακουζηνός.
«Μόνο οι Ιερολοχίτες, θα ομολογήσει ο Ρώσος πράκτορας Liprandi, έχουν υψηλό φρόνημα και ποθούν να αναμετρηθούν με τον εχθρό». Τα βήματά τους ηχούν ρυθμικά, καθώς περνούν συνταγμένοι από τους δρόμους της κωμόπολης του Ρίμνικου τραγουδώντας: «Φίλοι μου συμπατριώται, δούλοι να ‘μεθα ως πότε, των αχρείων μουσουλμάνων, της Ελλάδος των τυράννων».
Παντού απ’ όπου περνούσαν οι Ιερολοχίτες, τους θαύμαζαν για την εμφάνιση και τη συμπεριφορά τους. Εντυπωσίαζαν τον κόσμο με τα τραγούδια, τον ενθουσιασμό τους και προξενούσαν ρίγος σε Έλληνες και ξένους. Ο Υψηλάντης θα τους συναντά συχνά στο αρχηγείο του και θα συζητά μαζί τους, ενώ θα παρευρίσκεται πολλές φορές προσωπικά στις ασκήσεις τους. Οι νέοι Ιερολοχίτες, άπειροι πολεμικά αλλά ενθουσιώδεις, θα πέσουν με τα μούτρα στα γυμνάσια, ώστε να γίνουν αξιόμαχοι Λογχοφόροι.
Η ορκωμοσία τους έγινε σε λιτή τελετή στο ναό της πόλης: Ορκίζομαι τέλος πάντων εις το της Θείας Μεταλήψεως φοβερόν Μυστήριον ότι θα υστερηθώ της Αγίας Κοινωνίας εις την τελευταία μου εκείνην ώρα, εάν δεν εκτελέσω απάσας τας υποσχέσεις, τας οποίας έδωσα ενώπιον της εικόνος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ».
Στις 7 Ιουνίου του 1821, αποφράδα μέρα, τήρησαν τις υποσχέσεις τους στο Δραγατσάνι, στη μονή του Σερμπανεστίου, κοντά στη διάβαση προς την κοιλάδα των Καρπαθίων.
Ενεπλάκησαν σε απρογραμμάτιστη συμπλοκή λόγω μιάς άκαιρης και άστοχης επίθεσης του αρχηγού του ιππικού Βασίλη Καραβιά κατά των Τούρκων, που αμύνονταν κλεισμένοι στη μονή. Ο Νικόλαος Υψηλάντης, αδερφός του Αλέξανδρου, κινήθηκε με τον Ιερό Λόχο αρχικά κατά του Δραγατσανίου και έπειτα προς βοήθεια του Καραβιά όταν αυτός βρέθηκε σε δυσχερή θέση. Όμως ο Καραβιάς με τους ιππείς του υποχώρησαν και ξέφυγαν προς τα ορεινά ενώ ο Ιερός Λόχος βρέθηκε περικυκλωμένος από τις τουρκικές δυνάμεις.
Εκείνη τη βροχερή μέρα, οι απειροπόλεμοι νεαροί Έλληνες της διασποράς, αυτοί που δεν γνώριζαν έως τότε την πραγματική φωτιά του πολέμου, αντί να τρέξουν να σωθούν, στάθηκαν αγέρωχοι μπροστά στο θάνατο. Σε μιά άνιση μάχη, έμειναν αμετακίνητοι στις θέσεις τους και θερίστηκαν από τα πυκνά πυρά και τις απανωτές επελάσεις του τουρκικού ιππικού. Ο γενναίος οπλαρχηγός Γεωργάκης Ολύμπιος έφτασε καθυστερημένα στο πεδίο της μάχης και πρόλαβε, καταδιώκοντας τους Τούρκους, να σώσει 170 ιερολοχίτες και τη σημαία του Λόχου από το σημείο που είχε πέσει ο σημαιοφόρος Ξενοφών.
Τα παιδιά του Μαύρου Λόχου της νεκροκεφαλής, τίμησαν το όνομα της φοβερής φάλαγγας των Θηβαίων. Δεν πρόλαβαν να γίνουν δεινοί πολεμιστές, πρόσφεραν όμως το αίμα τους υποθηκεύοντας το μέλλον.
Τους οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ, όχι μόνο γιατί η δική τους θυσία επιτρέπει σε μας σήμερα να είμαστε ελεύθεροι Έλληνες, αλλά κυρίως γιατί στην υποθήκη που μας άφησαν υπάρχει χαραγμένη η αγάπη τους για την ελευθερία και το αγωνιστικό τους πνεύμα που μας τρέφουν με την ελπίδα ότι, εάν χρειαστεί κάποτε να επιδείξουμε το δικό τους θάρρος και τη δική τους αυτοθυσία, ίσως και να καταφέρουμε να φανούμε αντάξιοί τους.
Δημήτρης Δραγανιδάκης
Πρόεδρος ΛΕΚ Λάρισας
