Εκεί, στα βάθη της Ανατολής από όπου ξεκίνησε, μεγαλούργησε και φώτισε ολόκληρη την ανθρωπότητα ο ελληνικός πολιτισμός, εκεί σταμάτησε για λίγο την πορεία της μέσα στο χρόνο η ιστορία, και κατέγραψε τραγικές σελίδες, γεμάτες πόνο, θλίψη, συμφορές, σκοτάδι και ερημιά. Εκεί που αιώνες πριν ο Ελληνισμός γνώρισε δόξες λαμπρές, θρύλους και παραδόσεις μοναδικές, εκεί απλώθηκε η φρίκη και η δυστυχία και το αίμα χιλιάδων αθώων ψυχών πότισε τα αγιασμένα χώματα, που άλλοτε έσφυζαν από ζωή και μεγαλείο. Ο ξεριζωμός και η προσφυγιά που ακολούθησε, ήταν το αποκορύφωμα της μεγάλης εθνικής συμφοράς που βίωσε ο Ελληνισμός του Πόντου και έκοψε το νήμα της ένδοξης ιστορίας του στις πατρογονικές εστίες, όχι όμως τους ψυχικούς δεσμούς που πάντα θα τον κρατούν δεμένο με τις αλησμόνητες, τις αγαπημένες πατρίδες του Πόντου. Διατηρώντας άσβεστη τη φλόγα του πολιτισμού και της παράδοσης αιώνων, οι Έλληνες του Πόντου χτίζουν την καινούρια τους ζωή γεμάτοι δύναμη και αξιοπρέπεια, δίνοντας με την παρουσία τους και την εργατικότητά τους, νέα πνοή στη μητέρα πατρίδα που τους αγκάλιασε. Θυμούνται εκείνους που κατέβαλαν ως τίμημα της διαφορετικότητάς τους, (στη θρησκεία, τον πολιτισμό, τη γλώσσα), την ίδια τη ζωή τους, με τον πιο αδίστακτο και απάνθρωπο τρόπο. Η απόκτηση γνώσης και η διατήρηση της μνήμης, για το συγκλονιστικό γεγονός της Γενοκτονίας των Ποντίων, είναι εθνικό καθήκον, καθώς η αποσιώπηση και η λήθη στην ιστορία, μπορούν να οδηγήσουν σε νέες περιπέτειες τον Ελληνισμό, που περνάει κρίσιμες στιγμές. Ιστορική αναδρομή. Ήταν το 1908 με την εξέγερση των Νεότουρκων όταν προωθήθηκε το ιδεολόγημα για μια τουρκική και μουσουλμανική καθαρότητα στα εδάφη της Μικράς Ασίας. Από τότε άρχισαν να διαφαίνονται καθαρά τα πρώτα σημάδια μιας επερχόμενης θλιβερής περιόδου για τον Ποντιακό Ελληνισμό και γενικότερα τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας.
Βέβαια κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε για πρώτη φορά. Προς τα τέλη του προηγούμενου αιώνα ο Σουλτάνος Αμπτούλ Χαμίτ είχε επινοήσει και εφαρμόσει εν μέρει εκκαθαρίσεις σε βάρος των Χριστιανών Αρμενίων. Χαρακτηριστικό του κλίματος της εποχής εκείνης είναι τα λόγια του Νεότουρκου ιδεολογικού οδηγητή δρ. Σακίρ Μπεχαεντίν σε μυστική σύσκεψη υπό την προεδρία του Ταλαάτ Πασά: «Τα έθνη που απόμειναν από παλιά στην αυτοκρατορία μας μοιάζουν με ξένα και βλαβερά χόρτα που πρέπει να ξεριζωθούν. Να ξεκαθαρίσουμε τη γη μας. Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός της επανάστασής μας». Τρία χρόνια μετά, το 1911, έρχεται και η οριστική επιβεβαίωση από το Συνέδριο των Νεότουρκων, με τις ευλογίες του γερμανικού παράγοντα της εποχής εκείνης. Στις αποφάσεις τους είναι σαφείς και δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. «Η Τουρκία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα-τονίζεται περίτρανα στο συνέδριο-όπου η μωαμεθανική θρησκεία και αντιλήψεις θα κυριαρχούν και κάθε άλλη θρησκευτική προπαγάνδα θα καταπνίγεται. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η πλήρης οθωμανοποίηση όλων των υπηκόων της Τουρκίας.
Και είναι ολοκάθαρο ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με την πειθώ. Άρα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένοπλη βία... Το δικαίωμα των άλλων εθνοτήτων να έχουν δικές τους οργανώσεις θα πρέπει να αποκλειστεί. Κάθε μορφή αποκέντρωσης και αυτοδιοίκησης θα θεωρείται προδοσία προς την τουρκική αυτοκρατορία». Οι διώξεις των Ελλήνων της Ιωνίας και της Ανατολικής Θράκης αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά το 1914 και η γενοκτονία των 353.000 Ελλήνων του Πόντου κατά την περίοδο 1916-1923. Το 1915 μεσολαβεί η μεγάλη σφαγή των Αρμενίων (15.000 θύματα). Το σχέδιο δράσης που εφαρμόστηκε στα χρόνια που ακολούθησαν είχε τρεις σημαδιακές χρονολογικές φάσεις. Το 1914 δημιουργούνται από τους νεότουρκους τα «τάγματα εργασίας» (αμελέ-ταμπουρού), γνωστά στους Έλληνες ως τάγματα θανάτου.
Στις τάξεις των ταγμάτων κλήθηκαν να υπηρετήσουν χιλιάδες Πόντιοι κάτω από απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Οι αρρώστιες όπως τύφος, χολέρα, ελονοσία κλπ. ήταν στην ημερήσια διάταξη. Το 1917, με πρόσχημα την ασφάλεια του κράτους εκτοπίζουν στο εσωτερικό της χώρας το χριστιανικό πληθυσμό. Τα βασανιστήρια, οι εκτελέσεις, το κρύο, οι αρρώστιες, η πείνα και η εξάντληση οδήγησαν κατά χιλιάδες τους εκτοπισμένους στο θάνατο. Το 1921 συγκροτούνται τα περιβόητα Δικαστήρια Ανεξαρτησίας στην πόλη της Αμάσειας. Με στημένα κατηγορητήρια δικάζονται και καταδικάζονται σε απαγχονισμό πλήθος πνευματικών και σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής εκείνης. Ανάμεσα στα θύματα είναι: Ο Νίκος Καπετανίδης εκδότης της εφημερίδας «Εποχή» στην Τραπεζούντα και ο βουλευτής Τραπεζούντας στην Τούρκικη Βουλή Ματθαίος Κωφίδης. Τελικός απολογισμός: 815 επιτυχημένες κοινότητες στον ιστορικό Πόντο έχουν καταστραφεί. Όλα τα ελληνικά χωριά με τις 1.134 εκκλησίες τους και τα 960 σχολεία λεηλατήθηκαν και κάηκαν. Περιουσίες αποκτημένες μετά από αιώνες σκληρής δουλειάς ληστεύθηκαν και εξολοθρεύτηκε από τη φωτιά και το ατσάλι ένας πληθυσμός που έφτανε τις 353.000. Βέβαια, στη συνείδηση των Ελλήνων του Πόντου η Γενοκτονία δεν περιορίζεται μόνο στη φυσική εξόντωση του ελληνικού χριστιανικού πληθυσμού και στην αρπαγή των περιουσιών τους. Συνεχίζεται μέχρι και τις μέρες μας με την καταστροφή των μνημείων που ανέδειξαν την πολιτιστική φυσιογνωμία του ελληνικού Πόντου, τη συστηματική αλλοίωση των στοιχείων και της ταυτότητας που μαρτυρούν το ιστορικό πέρασμα του ελληνισμού στην περιοχή για 2.500 χρόνια και την αμφισβήτηση της συνεισφοράς του στον πολιτισμό όλου του Εύξεινου Πόντου. Η καθιέρωση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο της 19ης Μαΐου (του έτους 1919 κατά την οποία ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα) ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, αποτελεί κατοχύρωση στο δικαίωμα της μνήμης, αλλά ταυτόχρονα και ένας ελάχιστος φόρος τιμής στις εκατοντάδες χιλιάδες αθώων θυμάτων. Το ίδιο παράδειγμα θα έπρεπε να ακολουθήσουν αμέσως και κάποιοι Διεθνείς Οργανισμοί που ιδρύθηκαν για να προστατέψουν την παγκόσμια ειρήνη. Η σημερινή Τουρκία αν επιθυμεί να ευοδωθεί η προσπάθειά της για ένταξή της στη μεγάλη δημοκρατική Ευρωπαϊκή Οικογένεια, οφείλει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Γερμανίας και να παραδεχθεί την ιστορική αλήθεια των γεγονότων. Η Ελλάδα απέδειξε και συνεχίζει να αποδεικνύει ότι επιθυμεί να ζήσει ειρηνικά με όλους τους λαούς της Γης και πολύ περισσότερο με τους γείτονές της. Όμως η λήθη δεν μπορεί να αποτελεί μέσο ειρηνικής συνύπαρξης των δύο λαών, όπως βέβαια δεν μπορεί να αποτελεί και κανένα εμπόδιο το δικαίωμα στη μνήμη και στα ιστορικά γεγονότα.
