Έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά σχετικά με τον συνεχιζόμενο διάλογο για την Παιδεία. Ας μου επιτραπεί κι εμένα να προσθέσω δύο λόγια:
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η ατμομηχανή της πολιτισμικής και οικονομικής ανάπτυξης κάθε λαού είναι η Παιδεία. Το εκπαιδευτικό σύστημα, ωστόσο, δεν μπορεί να είναι άσχετο με τις κοινωνικές ανάγκες του λαού και ασύμβατο με τις δυνατότητες και τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
Για παράδειγμα, η Σουηδία έκλεισε τις Οδοντιατρικές Σχολές προκειμένου να απορροφήσει η αγορά εργασίας τους άνεργους Οδοντιάτρους. Το ίδιο είχε συμβεί παλιότερα στις ΗΠΑ με τις Σχολές Κοινωνιολογίας και Ψυχολογίας.
Στην Ελλάδα, αντίθετα, το πτυχίο έχει γίνει ένα είδος φετίχ, ένα σύμβολο καταξίωσης και κοινωνικής υπεροχής. Την αντίληψη αυτή ενισχύει και προωθεί μια χυδαία διαβουκόληση της κοινής γνώμης, που εμπορεύεται από κομματικά και άλλα κέντρα με προφανείς ιδιοτελείς σκοπιμότητες. Είναι πολλοί εκείνοι που υπόσχονται κάποιο πτυχίο σε όλους. Νηστεύσαντες και μη. Ανελλήνιστους, αγεωμέτρητους, ανιστόρητους … Εφέτος θα εισαχθούν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ 88, 262 ! δηλαδή τα 3/4 των υποψηφίων φοιτητών περίπου.
Φτάσαμε, έτσι, σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που διαμορφώνει μαθητές αγχωμένους, απογοητευμένους και εξεγερμένους, που τρέχουν και δεν φτάνουν απ' το Σχολείο στο Φροντιστήριο και από εκεί στο Ιδιαίτερο για να αποκτήσουν το πολυπόθητο πτυχίο. Μαθητές που δεν προλαβαίνουν να ζήσουν την αθωότητα, την ομορφιά και τη μαγεία της ωραιότερης περιόδου της ζωής τους, της εφηβείας. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που, τελικά, παράγει στρατιές ολόκληρες ημιμαθών και άνεργων πτυχιούχων. Οι αριστούχοι και ταλαντούχοι χάνονται μέσα στο πλήθος όλων των άλλων. Δυστυχώς, είναι φυσικός και ιστορικός νόμος η ποιότητα να υποτάσσεται στην ποσότητα πάντοτε.
Είναι ευνόητο ότι ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζεται αναδόμηση εκ βάθρων. Και το εκ βάθρων σημαίνει απ' το Δημοτικό Σχολείο, οι απόφοιτοι του οποίου θα πρέπει να διαφοροποιούνται σε 3-4 κατευθύνσεις χωρίς στεγανά μεταξύ τους και κατόπιν εξετάσεων και να καταλήγουν να εισάγονται στις Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης το 30% περίπου του συνόλου, όπως συμβαίνει σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Οι υπόλοιποι θα στρέφονται σε αναβαθμισμένες Τεχνικές και Επαγγελματικές Σχολές με σαφή και κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων. Χρειάζεται ακόμη γενναία χρηματοδότηση, εκσυγχρονισμό προγραμμάτων σπουδών και διδακτικών βιβλίων, αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης διδασκομένων και διδασκόντων και αναστήλωση του κύρους των εκπαιδευτικών. Για να πάψουν να αυτοσαρκάζονται παραφράζοντας τη γνωστή ρήση του Καζαντζάκη <δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι … δάσκαλος>.
Μια τέτοια αναδόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος απαιτεί ισχυρή πολιτική βούληση η οποία, δυστυχώς, δεν υπάρχει. Ιδιαίτερα σήμερα, σε μια εποχή αναξιοκρατίας, κομματοκρατίας, οικογενειοκρατίας, σκανδάλων, διαπλοκής, σήψης και διαφθοράς. Άλλωστε η πλειονότητα των πολιτικών μας όλων των κομμάτων, απ' τον Μητσοτάκη μέχρι την Παπαρήγα, στέλνουν τα παιδιά τους σε καλά Ιδιωτικά Σχολεία και ιδιαίτερα στα Αμερικανικά Κολλέγια.
Στη συνέχεια φοιτούν σε Αμερικανικά Πανεπιστήμια, επιστρέφουν με το φωτοστέφανο του Αμερικανοσπουδαγμένου, παραλαμβάνουν απ' τους γονείς τους τη σκυτάλη της εξουσίας και το σύστημα διαιωνίζεται.
Υπηρέτησα επί 40 χρόνια την Ελληνική Εκπαίδευση από διάφορες θέσεις. Η πείρα αυτή και τα σημερινά εκπαιδευτικά δρώμενα δεν μου αφήνουν κανένα περιθώριο αισιοδοξίας για τη φουκαριάρα την... Παιδεία μας.
Είναι πολύ πικρό να αναγκάζεσαι να λες... αλίμονο στους νέους...
