Η ικανότητα της μετάδοσης της γνώσης από τον εκπαιδευτικό στο σπουδαστή, ιδιαίτερα στο μάθημα της ξένης γλώσσας είναι το ίδιο σημαντική όσο και η εξατομικευμένη συμμετοχή των σπουδαστών ενεργά, με σκοπό την άμεση επικοινωνία, χρησιμοποιώντας μια αρκετά νέα τεχνική: τα παιχνίδια ρόλων (role play). Να μια ωφέλιμη μέθοδος διδασκαλίας στα σωστά εξειδικευμένα κέντρα ξένων γλωσσών.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ
Η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας είναι μια πολύπλοκη και μακρά διαδικασία. Μια από τις δυσκολότερες ευθύνες του μαθήματος είναι η μετάβαση των γνώσεων των σπουδαστών στον πραγματικό κόσμο. Τα παιχνίδια ρόλων βοηθούν στην επίτευξη αυτού του στόχου, διότι προσομοιώνουν καταστάσεις της καθημερινότητας και έχουν ως κύριο στόχο την ανάπτυξη της επικοινωνιακής ικανότητας των σπουδαστών στην ξένη γλώσσα. Κατά τη διαδικασία του παιχνιδιού ρόλων επιλέγεται κάποιος συγκεκριμένος ρόλος ή ρόλοι, οι οποίοι έχουν κάποιες ορισμένες προδιαγραφές, που ορίζουν τον τρόπο διεξαγωγής τους, αφήνουν όμως ελεύθερο χώρο για προσωπική και ιδιωτική εξέλιξη. Για τη διεξαγωγή ενός παιχνιδιού ρόλων είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας πειστικής κατάστασης (πραγματικής ή φανταστικής). Στο μάθημα της ξένης γλώσσας επιλέγονται παιχνίδια σε σχέση με μια υποθετική ξενόγλωσση κατάσταση, όπως για παράδειγμα μια συζήτηση μεταξύ δύο φίλων σε ένα εστιατόριο ή ένας διάλογος μεταξύ δύο προσώπων, όπου ο ένας ζητά οδηγίες προσανατολισμού στην πόλη κλπ. Ένα παιχνίδι ρόλων δίνει στους σπουδαστές τη δυνατότητα, να καταλάβουν και να εφαρμόσουν τη ξένη γλώσσα σε υποθετικές καταστάσεις που είναι πολύ πιθανό να συμβούν έξω από την τάξη. Εκτός των άλλων τα παιχνίδια ρόλων προετοιμάζουν τους σπουδαστές για τη χρήση της ξένης γλώσσας σε διάφορες απρόβλεπτες καταστάσεις της πραγματικότητας.
Γιατί χρησιμοποιούμε παιχνίδια ρόλων στο μάθημα της ξένης γλώσσας στα κέντρα μας.
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι που έχουν ως βασικό μαθησιακό στόχο την επικοινωνιακή ικανότητα. Το παιχνίδι ρόλων είναι μια μέθοδος που έχει ως βασικό στόχο την επικοινωνία. Ειδικότερα:
* Τα παιχνίδια ρόλων δίνουν τη δυνατότητα στους σπουδαστές σε κάθε ηλικία, να μάθουν και να χρησιμοποιήσουν τις γλωσσικές ικανότητες που τους είναι απαραίτητες για την καθημερινή γλωσσική τους επικοινωνία στην ξένη γλώσσα.
* Ο πειραματισμός με την ξένη γλώσσα στο παιχνίδι των ρόλων εξυπηρετεί στις πιο νέες ηλικίες ως γενική πρόβα για την πραγματική ζωή. Οι σπουδαστές μαθαίνουν διάφορες φράσεις που μπορούν να χρησιμοποιήσουν σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες και καταστάσεις.
* Με το παιχνίδι ρόλων συνειδητοποιούν οι σπουδαστές ότι η γλώσσα δεν εξυπηρετεί μόνο στη διάδοση των πληροφοριών, αλλά και στη δόμηση διαπροσωπικών σχέσεων.
* Σε όλους τους σπουδαστές όμως τα παιχνίδια ρόλων προωθούν την ευγλωττία, η οποία αυξάνει την αλληλεπίδραση και αποτελούν κίνητρο για μάθηση και συμμετοχή στη διαδικασία της διδασκαλίας.
* Σε μικρότερες ηλικίες πάλι με τη βοήθεια αυτής της διδακτικής μεθόδου όχι μόνο ενθαρρύνονται οι σπουδαστές, αλλά και μαθαίνουν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να σέβονται ο ένας τον άλλον.
* Το παιχνίδι ρόλων προάγει σε μεγάλο βαθμό τη σχολική δραστηριότητα. Οι σπουδαστές εξασκούνται στη συνεργασία με άλλους και μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους.
* Τα παιχνίδια των ρόλων διευκολύνουν συχνά τους ντροπαλούς σπουδαστές να εκφραστούν, διότι έχουν μέσα από αυτά την ευκαιρία να υποδυθούν κάποιο άλλο πρόσωπο και έτσι να εκφραστούν ελεύθερα.
Η εμπειρία μου στη διδασκαλία όχι μόνον της Αγγλικής και της Γαλλικής γλώσσας σε άτομα από μικρές μέχρι πολύ μεγάλες ηλικίες, αλλά και της Ελληνικής σε Αμερικάνους, Τούρκους, Κορεάτες και άλλους λαούς, μου έχει δείξει ότι:
Όταν τα παιχνίδια ρόλων ασχολούνται με θέματα σχετικά με τα ενδιαφέροντα των σπουδαστών, τότε αυτά αποτελούν σημαντικό κίνητρο μάθησης και υποστηρίζουν τη διαδικασία της διδασκαλίας και της εκπαίδευσης.
Έτσι το παιχνίδι ρόλων προσφέρει μια ευχάριστη εναλλαγή στο μάθημα της ξένης γλώσσας γίνεται διασκεδαστικό και οι σπουδαστές σταδιακά εξοικειώνονται και αγαπούν τη γλώσσα που μαθαίνουν είτε αυτή είναι η Αγγλική, η Γαλλική, η Ιταλική ακόμη και η όμορφη Ελληνική μας γλώσσα που τόσο πολλοί ξένοι θέλουν να την μάθουν στις μέρες μας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η απόκτηση της επικοινωνιακής ικανότητας είναι ο βασικός στόχος κάθε μαθήματος ξένης γλώσσας. Συγκεκριμένα η λεκτική ικανότητα τοποθετείται στο επίκεντρο της επικοινωνίας. Πρέπει να μάθουν οι σπουδαστές κατά τη διάρκεια του μαθήματος να μπορούν να εξετάσουν το πόσο απρόβλεπτη είναι η επικοινωνία. Η χρήση των παιχνιδιών ρόλων τους προσφέρει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν την ξένη γλώσσα με παιγνιώδη τρόπο σε διάφορες καθημερινές πραγματικές καταστάσεις. Τελικά, αυτή είναι μια εξαιρετική εκπαιδευτική πρακτική που απαιτεί από τον εκπαιδευτικό μια σύνθετη και μεθοδική προετοιμασία, ένα συγκεκριμένο πλάνο διεξαγωγής και έχει συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους. Στο μάθημα της ξένης γλώσσας, στα καλής ποιότητας κέντρα τα παιχνίδια των ρόλων διευκολύνουν τη μάθηση μέσα από την εμπειρία και την ενεργό συμμετοχή, βοηθούν στην κοινωνικοποίηση των σπουδαστών και στην ανάπτυξη πνεύματος ομαδικότητας και συνεργασίας, ελευθερώνουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, βοηθούν στην απόκτηση και εξάσκηση γνώσεων με διασκεδαστικό τρόπο και αποτελούν ένα σημαντικό κίνητρο μάθησης.
* Η κ. Αικατερίνη Παπαγιαννοπούλου είναι καθηγήτρια αγγλικής και γαλλικής φιλολογίας και ιδιοκτήτρια κέντρων ξένων γλωσσών και πληροφορικής στη Λάρισα από το 1979.
