Ένας καινούριος φορητός υπολογιστής (laptop) μπορεί να προκαλέσει απανωτές νευρικές κρίσεις στον ιδιοκτήτη του. Μπορεί, όμως, και να του προσφέρει απέραντη χαρά, εκπλήξεις, διευκόλυνση στη δουλειά, πιο απλή και πολύπλευρη ενημέρωση, πιο ευχάριστη και πολύμορφη διασκέδαση. Εξαρτάται από τον ιδιοκτήτη. Σίγουρα όχι από το laptop. Με το καινούριο μου HP Pavilion -αντικαταστάτη του παλιού... HP Pavilion- έζησα και τις δυο καταστάσεις περνώντας από το αρνητικό στο θετικό. Πλέον έχω αναγνωρίσει την αξία του, εκτός των άλλων, και επειδή αποτελεί μια υπενθύμιση της διαφοράς «παλιού» και «καινούριου», συντήρησης και προόδου!
Οι πρώτες μας επαφές βρέθηκαν πιο κοντά στον εφιάλτη παρά στο ειδύλλιο. Η παραγωγή ενός κειμένου χρειαζόταν περισσότερο χρόνο, η διαμόρφωση και η διόρθωσή του επίσης. Η οργάνωση ή αποθήκευση των αρχείων με έφταναν στα όριά μου. Στην προσπάθεια να εντοπίσω έστω και απλές λειτουργίες συχνά σκεφτόμουν νοσταλγικά το παλιό και ξεπερασμένο από τις εξελίξεις laptop μου. Γνώριζα όλες τις λεπτομέρειές του. Δούλευα με κλειστά μάτια (κρυφοκοίταζα μόνο που και που). Και έχω περάσει τόσα μαζί του! Χιλιάδες σκέψεις, λέξεις, άρθρα, κείμενα αλλά και δυο ολόκληρα βιβλία πήραν σάρκα και οστά στο συγκεκριμένο μηχάνημα.
Όλα αυτά βέβαια, μέχρι να μάθω -ως ένα βαθμό- το καινούριο περιβάλλον και να προσαρμοστώ σ’ αυτό. Τώρα πια η επιστροφή στο προηγούμενο περιβάλλον εργασίας φαντάζει ως επιστροφή στο ξεπερασμένο, περιοριστικό και δύσχρηστο. Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα επέφερε ταχύτητα, ευκολία, ευχαρίστηση και μείωσε δραματικά τα περιθώρια λάθους. Το σημαντικότερο είναι ότι νιώθω -μάλλον είμαι- πιο δημιουργικός, αφού δεν βλέπω την ώρα και τη στιγμή που θα καθίσω μπροστά στο καινούριο μηχάνημα. Ένα κίνητρο αναπάντεχο.
Αν ήμουν λίγο πιο άξεστος, τεμπέλης, λάτρης της ακινησίας, φορέας του βδελυρού «έτσι μάθαμε, τώρα θα αλλάξουμε;», δεν θα γνώριζα όλες αυτές τις νέες, συναρπαστικές δυνατότητες. Η σκέψη μού προκαλεί ναυτίες. Η εμπειρία που βίωσα, οι δυσκολίες, ο εκνευρισμός απέναντι στο διαφορετικό συνθέτουν μικρογραφία του κλίματος μεταβολών που ζούμε καθημερινά. Η στάση μας απέναντι στο κλίμα διαρκούς αλλαγής -όχι μόνο σε επίπεδο ψηφιακής τεχνολογίας- αντικατοπτρίζει τη στάση μας απέναντι στη ζωή. Την άποψή μας απέναντι στο παλιό και το καινούριο, την κοσμοθεωρία μας απέναντι στην πρόοδο και τη συντήρηση.
Από τη μια υπάρχουν εκείνοι που μένουν προσκολλημένοι στο παλιό, το παραδοσιακό, το αργό, το πιεστικά δύσχρηστο, γιατί... έτσι έμαθαν, επειδή το γνωρίζουν και αισθάνονται άνετα μαζί του. Φοβούνται το καινούριο, τρομοκρατούνται στην πιθανή αναστάτωση που επιφέρει μια αλλαγή στην καθημερινότητά τους. Αρνούνται να κατανοήσουν το σύγχρονο, πολύ περισσότερο να ζήσουν με αυτό, επειδή νιώθουν ανασφάλεια, αγωνιούν κάθε που πρέπει να... πατήσουν ένα καινούριο πλήκτρο ή να αξιοποιήσουν μια νέα λειτουργία. Άνθρωποι που δεν έμαθαν να εξελίσσονται, συντηρητικοί που νιώθουν άγχος και σύγχυση απέναντι στη δεδομένη ή επικείμενη μεταβολή. Στάση που συνθέτει τελικά άρνηση στην εξέλιξη και τη νέα γνώση. Οι κάτοικοι του... βασιλείου της ακινησίας, εύχονται τίποτα να μην προχωρά. Χαρά τους η στασιμότητα. Θα έστηναν πανηγύρι, αν μπορούσαν να απαγορεύσουν την εμφάνιση καινούριων ιδεών, αφάνιζαν τις σύγχρονες τεχνολογίες, θανάτωναν τα νέα πρόσωπα στο χώρο της πολιτικής, της τέχνης, της οικονομίας. Είναι οι άνθρωποι που επιθυμούν διακαώς το δεδομένο -ακόμα κι αν βρίθει προβλημάτων- χωρίς να συνειδητοποιούν ότι το μόνο που καταφέρνουν είναι οι ίδιοι να μένουν μακριά από την πρόοδο, που συντελείται έτσι ή αλλιώς, με την άδειά τους ή όχι.
Από την άλλη στέκονται όσοι μισούν την ακινησία, λατρεύουν την αλλαγή, αναζητούν το νέο. Όσοι δεν φοβούνται να αφιερώσουν χρόνο στην κατανόηση και την προσαρμογή στην ανατροπή. Εκείνοι που δοκιμάζουν, ελέγχουν (διαφορετικά εγκυμονούνται κίνδυνοι και άσκοπες στενοχώριες. Εεε;) και αποφασίζουν αν, πού και κατά πόσο τους είναι απαραίτητο το καινούριο. Αυτοί δεν θεωρούν χάσιμο χρόνου την προσπάθεια να γνωρίσουν το νέο. Αντίθετα αντλούν δύναμη και χαρά από αυτό. Αυτοί στηρίζουν τη διάθεση για βελτίωση. Είναι σαν να λένε: Δεν μας τρομάζει η μεταβολή. Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε νέα πρόσωπα, να ασπαστούμε νέες ιδέες και αρχές, να αξιοποιήσουμε νέα επιτεύγματα, να ελέγχουμε διαρκώς το παλιό, να εντοπίζουμε τα προβλήματα που προκάλεσε και προσπαθεί να διαιωνίσει. Είμαστε εδώ για να αλλάζουμε μαζί με τον κόσμο που αλλάζει έτσι κι αλλιώς.
Γράφω το κείμενο στον καινούριο υπολογιστή μου. Σχετικά άνετα. Καμιά νοσταλγία για το παλιό laptop. Έκανε τη δουλειά του και μένει να βρω χώρο στη βιτρίνα, δίπλα στο ακόμα παλιότερο (T2000 SXe Toshiba). Στη θέα τους δεν θα αισθάνομαι καμιά νοσταλγία για το παρελθόν που χάνεται. Ξέρω γιατί. Το αξιοποίησα όσο μπορούσα. Όταν άρχισε να εμφανίζει προβλήματα, ήμουν έτοιμος για κάτι άλλο που μπορεί να προσφέρει περισσότερα, χωρίς να αισθάνομαι τύψεις που βαδίζω μαζί του και ανανεώνομαι με αυτό. Δεν ξέρω αν το έχετε καταλάβει αλλά σιχαίνομαι το στάσιμο και το αργό, όπως και τους ανθρώπους που το αναπαράγουν. Λατρεύω την αλλαγή και εκείνους που την τροφοδοτούν αλλά αυτό μάλλον ήδη το έχετε καταλάβει!
* Ο κ. Ζάχος είναι καθηγητής στο φροντιστήριο «άποψη», συγγραφέας του βιβλίου «Εγχειρίδιο Επιβίωσης» και του υπό έκδοση «Μάθε, Παιδί Μου, Γράμματα».
