*Του Δρα Ζήση Δ. Λυγούρα,
πρ. Δ/ντή Α’/βάθμιας Εκπ/σης ν. Λάρισας
πρ. Νομαρχιακού Συμβούλου
Η πολιτική ιδεολογία εκφράζει τον τρόπο που ο νους του ανθρώπου αντιλαμβάνεται, προσλαμβάνει και ερμηνεύει την πραγματικότητα και αναπαριστά την εικόνα, το είδωλό της.
Ως νοητική διεργασία η πολιτική ιδεολογία γίνεται αντιληπτή και κατανοητή από τις εκδηλώσεις και τα εκφραζόμενα στοιχεία της όπως είναι οι συλλογισμοί, οι κρίσεις, οι απόψεις, οι αξιολογήσεις, οι θέσεις και οι στάσεις του ατόμου και του κοινωνικού συνόλου για όλα τα θέματα της ανθρώπινης δραστηριότητας και δημιουργίας.
Με τα στοιχεία αυτά η πολιτική ιδεολογία κάνει μια γενική θεώρηση του κόσμου και της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου και προδιαγράφει τους τρόπους και τα μέσα δράσης των φορέων της.
Έτσι όταν η πολιτική ιδεολογία αναδεικνύει το ατομικό συμφέρον και το προσωπικό όφελος ως πρώτιστες και ύψιστες προτεραιότητές της τότε οι φορείς της θεωρούν πώς η επιδίωξη της ατομικής ευημερίας και ευδαιμονίας με κάθε μέσο είναι και νόμιμη και ηθική.
Στην περίπτωση που οι σκοποί και οι στόχοι της πολιτικής ιδεολογίας είναι ο άνθρωπος με τις επιθυμίες, τις ελλείψεις, τις ανάγκες και τις προσδοκίες του τότε οι φορείς της κατευθύνουν τις δράσεις τους στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και στη διευκόλυνση της χειραφέτησης του ατόμου καθώς και στην ισότιμη εξέλιξη όλων.
Αν όμως η πολιτική ιδεολογία διακηρύσσει την πανομοιοτυπία και την πανομοιομορφία της με την έννοια «όλα τα ίδια είναι» «όλοι το ίδιο είναι» τότε οι φορείς της απαξιώνουν την πολιτική της σημασία και τον καθοριστικό ρόλο της στον τρόπο οργάνωσης των παραγωγικών δυνάμεων και των παραγωγικών σχέσεων.
Στην πρώτη περίπτωση «ο ατομικός ωφεμιλισμός» ή η «ατομοκεντρική λειτουργία» του συστήματος οδηγεί το μεν άτομο στον άκρατο και τον παθολογικό ναρκισσισμό, τη δε κοινωνία στη θεσμική δυσλειτουργία και την κυριαρχία του νόμου του ισχυρού καθώς και στον πλουτισμό των ολίγων και την οικονομική εξαθλίωση και την κοινωνική περιθωριοποίηση των πολλών.
Στη δεύτερη περίπτωση η πολιτική ιδεολογία θέλει την ανθρωποκεντρική λειτουργία του συστήματος και καλεί τους φορείς της να αγωνιστούν και να διεκδικήσουν τη δημιουργία της ευνομούμενης πολιτείας και της αλληλέγγυης κοινωνίας στην οποία όλα τα μέλη της θα συμμετέχουν ισότιμα στα δρώμενα του τόπου και θα μοιράζονται δίκαια τον παραγόμενο και το διαθέσιμο πλούτο.
Όσο για την τρίτη περίπτωση της πανομοιοτυπίας και της πανομοιομορφίας της πολιτικής ιδεολογίας αυτή υπάρχει στη φαντασίωση όλων όσων αρνούνται την ποικολομορφία της ζωή, την ποικιλοτροπία της δράσης των ανθρώπων και τη διαφορετικότητα της πολιτισμικής δημιουργίας και συνεπώς υποτιμούν τη διαφορετική δυναμική που αναπτύσσεται ως συνέπεια και αποτέλεσμα της διαφορετικής θεωρητικής σύλληψης και αντίληψης για τον κόσμο και τη ζωή.
Η πολιτική ιδεολογία σε όλες τις εκφάνσεις της έχει οραματικό χαρακτήρα γιατί σε θεωρητικό επίπεδο πρεσβεύει και ευαγγελίζεται το νέο, το διαφορετικό αυτού που υπάρχει και που έπαψε να καλύπτει τα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις προσδοκίες του ατόμου και της κοινωνίας.
Η μετουσίωση της πολιτικής ιδεολογίας σε πράξη είναι από τα πλέον ελπιδοφόρα στοιχεία της αλλά ταυτόχρονα είναι και τα πλέον δύσκολα. Η σύζευξη της θεωρίας με την πράξη του οράματος με την υλοποίησή του συνιστούν το πλαίσιο της εφαρμοσμένης πολιτικής.
Η εφαρμοσμένη πολιτική ή η πολιτική της πράξης προϋποθέτει βασικά την ύπαρξη ενός προγράμματος, τη χάραξη της στρατηγικής και της τεχνικής που οδηγούν στην επίτευξη των σκοπών και των στόχων.
Οι σκοποί και οι στόχοι πρέπει να είναι σαφείς και αντίστοιχοι του πολιτικού χρόνου των προσδοκιών που δημιουργεί η πολιτική ιδεολογία στο άτομο και το κοινωνικό σύνολο.
Ο πολιτικός χρόνος των προσδοκιών διακρίνεται σε βραχυπρόθεσμο σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο.
Στον βραχυπρόθεσμο πολιτικό χρόνο των προσδοκιών εντάσσονται η καθημερινότητα του πολίτη και η ποιότητα της ζωής του όπως είναι η ακρίβεια, η υγεία, η Παιδεία, η δημόσια ασφάλεια και η οργάνωση του ελεύθερου χρόνου.
Στο μεσοπρόθεσμο πολιτικό χρόνο των προσδοκιών ανήκουν οι προοπτικές απασχόλησης, η προστασία στην εργασία, η διασφάλιση της κοινωνικής ασφάλειας και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Τέλος ο μακροπρόθεσμος πολιτικός χρόνος των προσδοκιών περιλαμβάνει τον μακροχρόνιο σχεδιασμό της ανάπτυξης που διασφαλίζει την εργασία και επιδιώκει τη δίκαιη κατανομή του πλούτου.
Ο πολιτικός χρόνος των προσδοκιών του ατόμου και της κοινωνίας έχει τη δική του δυναμική και μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να γίνει το όραμα πραγματικότητα.
Το όραμα θα πρέπει να διακρίνεται για τη σαφήνεια του ανθρωποκεντρικού του περιεχομένου, να είναι μονοσήμαντο, εύκολα κατανοητό και αφομοιώσιμο από το κοινωνικό σύνολο και να χρησιμεύει ως πυξίδα που θα δείχνει την κατεύθυνση και την πορεία της εφαρμοσμένης πολιτικής.
Το όραμα χαρακτηρίζεται συνήθως ως ουτοπικό. Ότι δηλ. είναι κάτι που δεν ανήκει στο χώρο και το χρόνο της εποχής. Κι αυτό όχι εξαιτίας του περιεχομένου του αλλά εξαιτίας των αντιδραστικών δυνάμεων που δεν θέλουν την υλοποίησή του.
Απέναντι στις δυνάμεις της αντίδρασης οι φορείς του ανθρωποκεντρικού οράματος θα πρέπει να αφήσουν στην άκρη τις καλές προθέσεις και τα ωραία λόγια και να εκφράσουν με έργα τη θέληση και τη βούλησή τους να έρθουν σε ρήξη με παγιωμένες καταστάσεις και να συγκρουστούν με λάθος νοοτροπίες και ταξικά συμφέροντα.
Οι φορείς του ανθρωποκεντρικού οράματος πρέπει να περάσουν από το δρόμο «του αδύνατου» για να φθάσουν νικητές και τροπαιούχοι στο δρόμο «του δυνατού».
Στο δρόμο «του δυνατού» η εφαρμοσμένη πολιτική θα έχει ως αφετηρία το λαό και τα συμφέροντά του και μαζί με το λαό θα προσπαθεί για το λαό να κάνει πράξη την ευνομούμενη πολιτεία και την αλληλέγγυη κοινωνία.
