Του Γιάννη Μήτσιου, Φυσικού - Νομικού
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας, σε όλα τα αγόρια και τα κορίτσια, συμβαίνουν μεγάλες και ταχείες οργανικές μεταβολές, οι οποίες προκαλούν στα νεαρά άτομα σοβαρά προβλήματα προσαρμογής. Τέτοια είναι η εύκολη κόπωση, η αδεξιότητα στις κινήσεις, η ακεφιά κ.λπ. Η οικογένεια, αλλά και το σχολείο, δεν κατορθώνει πάντοτε να παρακολουθήσει την εξέλιξη των παιδιών σε εφήβους. Γι' αυτό και πολλοί γονείς συνεχίζουν να τα βλέπουν σαν μικρά παιδιά και διστάζουν να καταλάβουν ότι είναι πιά σε άλλη ηλικία.
Ταυτόχρονα αλλάζει και η ψυχική ζωή. Ενώ το νοητικό επίπεδο ανεβαίνει, μπορεί να εμφανισθούν ανώμαλες εκδηλώσεις του συναισθηματικού τόνου : Καταθλίψεις ή ενθουσιασμοί που φτάνουν μέχρι την υπερβολή. Τυπικά φαινόμενα η προβολή προς το μέλλον, η ανάγκη αυτοπεποίθησης, η ανάγκη για ομαδική ζωή έξω απ' το σχολείο και την οικογένεια που παρέχει αίσθημα ασφάλειας και ατιμωρησίας. Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε συμπεριφορές που καταλήγουν στη θρασύτητα, στη βία, στην εγκληματικότητα.
Εκτός αυτών και άλλοι παράγοντες με κοινωνική προέλευση ενισχύουν και «απασφαλίζουν» τους προηγούμενους συντελεστές της εφηβικής παραβατικότητας. Ο ανυπόληπτος και πληκτικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης, η οικονομική ανασφάλεια, ο φόβος, η απογοήτευση, η απόρριψη απ' το οικείο περιβάλλον, η διάψευση των ονείρων, οι διαρρηγμένοι οικογενειακοί δεσμοί είναι μερικοί από αυτούς.
Ο σημαντικότερος, ίσως όλων των παραγόντων που πυροδοτούν την εφηβική αλλά και μετεφηβική βία είναι η ατιμωρησία.
Οι αδέξιοι κατασταλτικοί χειρισμοί παγίωσαν την αίσθηση ότι η βίαιη αντίδραση αποτελεί ηθική στάση. Κάτι σαν δικαίωμα. Οι βανδαλισμοί και οι καταστροφές θεωρούνται φυσική εκδήλωση αγανάκτησης. Οι καταλήψεις π.χ. των σχολείων έγιναν ρουτίνα, περίπου σαν μόδα. Ενώ αποτελούν χαρακτηριστικό ποινικό αδίκημα (παρακώλυση λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας) ο αρμόδιος εισαγγελέας αποφεύγει να ενεργήσει κατά τον νόμο. Ίσως να σκέφτεται το γνωστό «γιατί να μπλέκουμε σε παλιοϊστορίες»; Αλλά και οι υπεύθυνοι για την εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών (Νομάρχες, Δήμαρχοι, Διευθυντές Εκπαίδευσης κ.λπ.) σφυρίζουν αδιάφορα. Κάπου - κάπου εμφανίζεται κάποιος καθηγητής και υποβάλλει μηνυτήρια αναφορά. Αγνοώντας πώς ο ίδιος είναι πνευματικός πατέρας των μαθητών - παραβατών και η ενέργεια αυτή είναι αντίθετη σ' έναν άγραφο ηθικό νόμο, όπως τον περιγράφει ο Σοφοκλής στην «Αντιγόνη».
Η λαικίστικη αυτή συμπεριφορά, που θυμίζει τον αδιάφορο και άστοργο πατέρα ο οποίος αφήνει τα παιδιά του να αλητεύουν προσπαθώντας να εξιλεωθεί απέναντί τους, ίσως να έχει ένα ηθικό υπόβαθρο: Όταν βουλευτές και υπουργοί αυτοαθωώνονται για κλοπές και απιστίες κατά του λαϊκού μόχθου, της δικαιοσύνης και της εθνικής αξιοπρέπειας, πού θα βρεθεί το ηθικό ανάστημα ώστε να τηρηθεί ο νόμος και να τιμωρηθούν οι μαθητές; Μιμητές και τιμωροί οι ανήλικοι παραβάτες εκτονώνουν τα αδιέξοδά τους με καταστροφές και επιθετικότητα. Παραβατικότητα ενάντια στην παραβατικότητα, κλοπή και πλιάτσικο απέναντι στην κλοπή, βία κόντρα στη βία. Κάτι μας ενοχλεί, θέλουμε να διαμαρτυρηθούμε για κάτι, υπάρχει λύση: Καταστρέφουμε.
Έτσι ο έφηβος εξοικειώνεται «εξ απαλών ονύχων» με τη βία. Έτσι η δημοκρατία δεν προστατεύεται γιατί, αντί να γιατρέψει τις πληγές της, ενισχύει το πλέγμα των συμφερόντων που στρεβλώνουν τα πράγματα. Με γλυκερές κοινοτοπίες και ψυχοπονιάρικα λόγια για τα «καημένα τα παιδιά» δεν λύνονται τα προβλήματα. Έτσι στρώνεται με γλίτσα ο δρόμος της διαφθοράς που οδηγεί σε αδιέξοδα και σε πόρτες κλειστές μπροστά στην ελπίδα για κάποια πρόοδο, σε κάτι καλύτερο, στο όνειρο...
