Του Κώστα Γιαννούλα
Τούτη η γη, που την πατούμε, έχει φιλοξενήσει και ταΐσει ανά τους αιώνες μιλιούνια ανθρώπων. Γνώρισε, βέβαια κατά καιρούς, μικρές ή τρανές φυσικές και ανθρώπινες καταστροφές διάφορες, ήταν προικισμένη, όμως, με τόσες και τέτοιες αστείρευτες δυνάμεις, που κατάφερνε από μόνη της κάθε φορά να τις θεραπεύει και να είναι σε θέση, ακόμα και σήμερα, να είναι το ίδιο φιλόξενη με τους ανθρώπους.
Λέω ακόμα και σήμερα, γιατί με όπλο τη γνώση και καθοδηγούμενοι απ’ την περιέργεια, τον εύκολο πλουτισμό και την απληστία βαλθήκαμε τις τελευταίες δεκαετίες οι ένοικοί της πηγαίνοντας κόντρα σε απαράγραφους φυσικούς νόμους να διαταράξουμε τις ισορροπίες της και, ει δυνατόν, με τις επιλογές μας να την καταστρέψουμε, παρότι μόνο αγαθά μάς προσφέρει.
Κι όμως! Επί πάρα πολλούς αιώνες οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά μαζί της, συναδελφωμένοι με τη μητέρα Γη και την πλάση ολόκληρη, που την περιβάλλει. Την καλλιεργούσαν και έτρωγαν τους καρπούς της και προμηθεύονταν απ’ αυτήν το κρέας τους. Δροσίζονταν με τα γάργαρα νερά της. Ρουφούσαν το οξυγόνο της. Χρησιμοποιούσαν τα ξύλα της για μαγείρεμα και ζεστασιά, καθώς και τις σπηλιές αλλά και τις πέτρες της και τα μέταλλά της, για να κατασκευάζουν σπίτια και εργαλεία. Για όλα αυτά και τόσα άλλα αγαθά, που προσέφερε πλουσιοπάροχα, οι άνθρωποι τη σέβονταν και τη λάτρευαν ακόμα και ως θεά.
Γεννημένοι λίγο πριν αρχίσει να γενικεύεται η χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος, του πετρελαίου και της μηχανής, και πριν αρχίσει η γρήγορη ανάπτυξη και εκβιομηχάνιση προλάβαμε για μερικά χρόνια στην επαρχία οι άνθρωποι της γενιάς μου να ζήσουμε περίπου έτσι, όπως έζησαν εκατομμύρια άνθρωποι για πάρα πολλούς αιώνες. Λιτή και στερημένη ζωή, συγκάτοικοι στο ίδιο σπίτι με τα ζώα, κοπριές και πλάι βασιλικός και γιούλια, τζάκι και αχυρένιο στρώμα, λαγήνι και δροσερό νερό, χωματόδρομοι χωρίς βαβούρα αυτοκινήτων, βελάσματα αιγοπροβάτων στις πλαγιές και στα πράσινα λιβάδια, ξυλοκόποι και δάση, βόδια και άλογα, που σέρνουν ξύλινα αλέτρια, θερισμός και κυκλικά αλώνια, φωνές και τραγούδια παιδιών στις αλάνες και ρεματιές, όμορφα γλυκοχαράματα και δειλινά αλλά και, πολλές φορές, αφόρητη ζέστη, ανομβρία και λιτάνευση εικόνων, καταστροφικές καταιγίδες και ξεχείλισμα χειμάρρων, χιόνια και παγετοί, ύστερα από περιόδους ήπιων καιρικών συνθηκών, όλα αυτά ένα κράμα αντιθέσεων συνταιριασμένων σ’ ένα αρμονικό σύνολο. Αυτό ήταν η ζωή μας τότε.
Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, η στάση μας απέναντι στη ζωοδότρα Γη, σ’όλη την πλάση και στο Δημιουργό της είναι άκρως συμφεροντολογική, αλαζονική και υβριστική. Ενώ παίρνουμε πολλά απ’ αυτή, αντί για «ευχαριστώ» γράψαμε στα παλαιότερα των υποδημάτων μας φυσικούς νόμους και κανόνες, σκάψαμε τα σπλάχνα για μεταλλεύματα, κάψαμε τα βουνά και τις πλαγιές τους για οικόπεδα, αντλήσαμε μέχρι σταγόνας τα υπόγεια νερά της χάριν της παραγωγής, γεμίσαμε με διοξείδιο του άνθρακα και άλλες ρυπογόνες ουσίες την ατμόσφαιρα με τα φουγάρα των εργοστασίων και τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων. Βρομίσαμε το σύμπαν με τις ανεξέλεγκτες χωματερές μας. Γεμίσαμε από πολυκατοικίες και αυθαίρετα κτισμένα πάνω σε ρεματιές και μπαζωμένες εκτάσεις. Δεν αφήσαμε κοίτασμα πετρελαίου και φυσικού αερίου και γεμίσαμε την επιφάνεια της γης με αγωγούς επικίνδυνους. Μολύναμε τη γη μας, τα ποτάμια και τις θάλασσές μας με τα νιτρικά και με τα πυρηνικά μας εργοστάσια και δημιουργήσαμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κοντά σ’όλα αυτά ας προσθέσουμε και τους καταστρεπτικούς πολέμους στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, για το ποιος θα κουμαντάρει τον πλανήτη μας.
Προς στιγμήν πίστεψαν οι δυνατοί του κόσμου, και κοντά σ’αυτούς όλοι εμείς, ότι τα στοιχεία της φύσεως και την τροφοδότρα γη είμαστε σε θέση να τη δαμάσουμε, να την κάνουμε παραδουλεύτρα μας και να τη ρουφήξουμε χωρίς συνέπειες το μεδούλι της, για να περνάμε ακόμη καλύτερα.
Με τη φόρα, μάλιστα, που πήραμε, ξεχάσαμε ακόμα και εμείς οι Έλληνες τη ρήση του Ευαγγελίου αλλά και των τραγικών ποιητών της κλασικής αρχαιότητας, ότι η αλαζονεία και η ύβρις τιμωρούνται. Την τιμωρία αυτή ήδη την εισπράττουμε. Η μάνα Γη αντιστέκεται ακόμα, άρχισε, όμως, να δείχνει εδώ και μερικά χρόνια, πως δεν αστειεύεται, δείχνει τα δόντια της και απειλεί ότι θα μας καταστρέψει, αν δεν αλλάξουμε τακτική. Αργήσαμε αλλά, ευτυχώς, έστω και πειθαναγκασμένοι, το καταλάβαμε. Αν θέλαμε, ας κάναμε και διαφορετικά.
Γι’ αυτό και τρέχουμε, πλέον, και δεν φθάνουμε. Σπεύδουμε περιδεείς και οργανώνουμε συναντήσεις π.χ. στο Κιότο και παίρνουμε αποφάσεις, που αφορούν στο περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη μας, κλείνουμε χωματερές, προωθούμε την ανακύκλωση υλικών, μιλάμε για περιβαλλοντική εκπαίδευση και πράσινη ανάπτυξη, οργανωνόμαστε σε οικολογικές οργανώσεις και κόμματα, βάζουμε στο τραπέζι μας οικολογικά προϊόντα, διαμαρτυρόμαστε για τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας και για τις εκπομπές ρύπων και υλοποιούμε προγράμματα μείωσής τους, μιλούμε για ορθολογική χρήση του νερού και προσπαθούμε κατασκευάζοντας υδατοδεξαμενές και αρδευτικά έργα να εμπλουτίσουμε τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε τον πλανήτη μας να αντέξει αυτή τη μεγάλη δοκιμασία, που υφίσταται, εξ αιτίας της απερίσκεπτης, αχάριστης και αλαζονικής συμπεριφοράς μας.
Αν θέλουμε, μάλιστα, να αποδώσουν το συντομότερο δυνατόν τα λαμβανόμενα μέτρα, που σημειωτέον κοστίζουν σ’ αυτή τη φάση πάρα πολύ ακριβά, και να ξαναβρεί η Γη και η πλάση όλη τις ισορροπίες της και εμείς μια νότα αισιοδοξίας για το μέλλον, είναι χρέος και των κυβερνήσεων και του καθένα μας να σταθεί εμπόδιο, σ’ όσους χάριν του εύκολου πλουτισμού συνεχίζουν να συμπεριφέρονται ανεύθυνα και αλαζονικά απέναντί της. Το χρωστάμε στους εαυτούς μας, το χρωστάμε στα παιδιά μας.
