Την ίδρυση και λειτουργία επιστημονικού «Ινστιτούτου Αγίου Δημητρίου» στη πόλη της Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε το Τμήμα Ποιμαντικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, στο πλαίσιο της ενταγμένης στα «44α Δημήτρια»» επιστημονικής ημερίδας που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (πλατεία Ιπποδρομίου, Μέγαρο Μπίλλη) με θέμα «Ιστορία και Γραμματεία για τον Άγιο Δημήτριο και την πόλη του από τον 8ο ως το 12ο αιώνα».
Την ημερίδα διοργάνωσε για πέμπτη συνεχή χρονιά, ο Τομέας Λατρείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας και το Δίκτυο Κειμενικής και Ερμηνευτικής Εκκλησιαστικής Παραδόσεως (ΚΕΕΠ) παρουσιάζοντας θέματα τα οποία αφορούν στη γραμματεία, τη θεολογία και την τέχνη, θέματα που παρήχθησαν και σχετίζονται με το πρόσωπο του Αγίου Δημητρίου, αλλά και την ιστορία της πόλης του από την έναρξη της Εικονομαχίας, τον 8ο αιώνα, ως τα τέλη του 12ου αιώνα, πριν από τη λατινική κατοχή της.
Ο Τομέας Λατρείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας και το Δίκτυο ΚΕΕΠ, ένα από τα αναγνωρισμένα θεματικά δίκτυα έρευνας της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ (με επιστημονικά υπεύθυνη την καθηγήτρια του τμήματος κ. Δέσπω Λιάλιου), έχουν εγκαινιάσει κατά τα τελευταία χρόνια μια κοινή ερευνητική δράση, με στόχο την ανάδειξη της πλούσιας κειμενικής και πολιτιστικής παράδοσης που δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη αλλά και στον ευρύτερο ελλαδικό και βαλκανικό χώρο η τιμή του κηδεμόνος της πόλεως Αγίου Δημητρίου από την εποχή του μαρτυρίου του στις αρχές του 4ου αι. ως τις μέρες μας.
Όπως ανακοινώθηκε σχετικά, έχει ήδη ολοκληρωθεί ένα ερευνητικό πρόγραμμα για την έρευνα της χειρόγραφης παράδοσης του συνόλου των κειμένων της Δημητρείου γραμματείας και έχει προγραμματισθεί η ίδρυση και λειτουργία «Ινστιτούτου Αγίου Δημητρίου», του πρώτου αγιολογικού - επιστημονικού ινστιτούτου στο οποίο, σε συνεργασία με επιστήμονες και ερευνητές διαφόρων ειδικοτήτων από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας μας και του εξωτερικού, θα μελετηθεί το σύνολο των εκφάνσεων της τιμής του Αγίου Δημητρίου στην πόλη του, με επίκεντρο τη μεγαλοπρεπή Βασιλική που αφιερώθηκε στη μνήμη του στο χώρο του μαρτυρίου του στη Θεσσαλονίκη, αλλά και στο βυζαντινό και σλαβικό κόσμο.
Η τιμή αυτή αποτυπώθηκε καταρχήν σε ένα πλήθος κειμένων, αγιολογικών και ομιλητικών, υμνογραφικών, αλλά και ποιητικών, ακόμη δε και θεατρικών, που παρήχθησαν ως τις αρχές του 20ού αι., όταν η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου του 1912 συνδέθηκε άμεσα με την πολιουχική προστασία του φιλοπόλιδος Αγίου. Με πιο αισθητό τρόπο η τιμή αυτή καταγράφεται στο μεγάλο αριθμό βυζαντινών και μεταβυζαντινών απεικονίσεών του σε τοιχογραφίες και φορητές εικόνες, προερχόμενες από διάφορες περιοχές του Βυζαντίου και του σλαβικού κόσμου, αλλά και της Δύσης, αλλά και στα είδη μικροτεχνίας, συμπεριλαμβανομένων των ευλογιών με τις οποίες μεταφερόταν από τους προσκυνητές το μύρο που εκπήγαζε από τον τάφο του, ακόμη και σε βυζαντινά νομίσματα.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr), συνεργάτης του Ρ/Σ της Ι. Μητρόπολης Λάρισας (96,3 FM), της Πύλης Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «amen.gr» και καθηγητής στο Γυμνάσιο Αρμενίου ν. Λάρισας.
