«O Tempora o mores!»
Κικέρων
Στα περασμένα χρόνια, κάθε αρχοντόσπιτο, που ήθελε να φαίνεται αξιοπρεπές, διέθετε και το ναργιλέ του. Με διακοσμημένο το μαρκούτσι, σε περίοπτη θέση. Έτοιμο για τον χρήστη του. Σε κάθε σπίτι και κυρίως στο σαλόνι, στο καθημερινό, ακόμα και στην κουζίνα, ήταν διάσπαρτα τασάκια απλά, τενεκεδένια, ως τα πολυτελή Costa Boda, Μουράνο ή από κρύσταλλα Βοημίας. Σε ποικίλα και εντυπωσιακά σχήματα, προς εξυπηρέτηση των καπνιστών.
Κανείς τότε δεν διενοείτο να καταδικάσει το τσιγάρο και φυσικά τον καπνιστή. Αν ο ξένος ήθελε να καπνίσει, έσπευδαν να του δώσουν το καλύτερο τασάκι.
Τώρα αν θελήσεις να καπνίσεις, σε σπίτι μη καπνιζόντων, μόλις τολμήσεις να βγάλεις το πακέτο σου, σηκώνουν το δάχτυλό τους απαγορευτικά, όπως ο Παυλίδης στη Βουλή και σου δείχνουν την πόρτα. Έξω από το σπίτι μας! Έξω από τη ζωή μας!!
Θυμάμαι σαν τώρα στον πόλεμο του 1940 στέλναμε στα παλικάρια μας του Μετώπου, δέματα με μάλλινα, σταφίδες και τσιγάρα. Το μένος και οι ηρωισμοί των παιδιών μας κατά των κοκορόφτερων Ιταλών, ενέπνευσαν και τις επιθεωρήσεις στα Θέατρα, υμνώντας το τσιγάρο.
Μην ξεχνάτε το τσιγάρο
για τον ήρωα φαντάρο
και με μόνη μία τζούρα
κάνει στον εχθρό καζούρα.
Οι Στρατηγοί των Συμμαχικών Δυνάμεων, στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ζητούσαν για τους στρατιώτες τους «καπνό και σφαίρες». Φιλανθρωπικές οργανώσεις έστελναν στο Μέτωπο κούτες με τσιγάρα, να ξεδίνουν οι φαντάροι.
Και όσοι δεν κάπνιζαν, φάνταζαν κάπως παράταιροι. Η συγγραφέας μάλιστα Αγκάθα Κρίστι, γνωστή για τα αθάνατα αστυνομικά της έργα, έφτασε σε σημείο να ζητάει συγγνώμη, γιατί δεν κάπνιζε. Έλεγε πώς πολλές φορές προσπάθησε, αλλά δεν κατάφερε να το συνηθίσει!!
Βέβαια αρνητές του καπνίσματος και πολέμιοι, υπήρχαν πάντοτε και μάλιστα ακραίοι. Από την απλή απαρέσκεια, το τσούξιμο των ματιών εξαιτίας του καπνίσματος, την πικρή γεύση, τον τσιγαρόβηχα κ.ά. ως τη σκληρή πολεμική. Μερικοί ηγεμόνες της Περσίας, εκεί όπου και σήμερα σου παίρνουν το κεφάλι με το τίποτα, έκοβαν τα χείλη των καπνιστών ή έριχναν καυτό μολύβι στα λαρύγγια τους.
Στα χρόνια μας οι νέοι, δεν τολμούσαν να καπνίσουν μπροστά στους μεγάλους. Ιδίως τις καπνίστριες, τις έριχναν στην κόλαση. Σήμερα παιδαρέλια από το Δημοτικό, δείχνουν τον ανδρισμό ή τη χειραφέτησή τους, περπατώντας στον δρόμο καπνίζοντας ή ντουμανιάζοντας στα καφέ και στα μπαρ. Κι έπειτα άνδρες και γυναίκες τρέχουν στα Νοσοκομεία για μπαλονάκια και μένουν σακατεμένοι και ανάπηροι. Οδεύουν προς τον θάνατο. Συμβουλές των γιατρών, στατιστικές, παραδείγματα πληγέντων από το τσιγάρο, μας αφήνουν αδιάφορους.
Σήμερα οι καιροί αλλάζουν. Στην αρχή σιγά - σιγά οι ακτιβιστές έριχναν βολές κατά του καπνίσματος. Γνωματεύσεις Υγειονομικών Υπηρεσιών, απεκάλυπταν τους κινδύνους του. Οι γιατροί μιλούσαν απαγορευτικά σε καρδιοπαθείς, πνευμονοπαθείς. Έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου. Κυβερνήσεις και Ταμεία στον τομέα της υγείας είδαν, πως οι θανατερές επιπτώσεις του τσιγάρου, στοίχιζαν πολλά. Μια εκστρατεία συντονισμένη, ξεκίνησε από παντού. Οι δικηγόροι στην Αμερική, βρήκαν δουλειά, με προσφυγές παθόντων καπνιστών, σε βάρος καπνοβιομηχανιών. Δισεκατομμύρια πλήρωσαν για αποζημιώσεις.
Σήμερα οι διαχωριστικές γραμμές αριστερών και δεξιών, πράσινων και γαλάζιων, ξεθώριασαν. Υπάρχουν μόνο καφενεία της αντάρας και του καπνού και καφενεία της χαράς, της ξαστεριάς, της υγείας. Καπνιστές και μη καπνίζοντες τα ερίφια και τα πρόβατα της εποχής. Οι καλοί και οι κακοί. Οι σαλταδόροι του θανάτου και οι εραστές της ζωής.
Η εκστρατεία κατά του τσιγάρου, έχει από πολλού εφαρμοστεί, με θεαματικά αποτελέσματα σε άλλες χώρες. Εμείς, όπως πάντα τελευταίοι. Και μιζαβέζικοι. Θα έχουμε καφενεία καπνιζόντων και μη. Άλλα θα διαχωρίζονται με γυάλινα φράγματα. Πρώτη θέση πίστας, οι μη. Να γλιτώσουν και οι καλλιτέχνες από το παθητικό κάπνισμα. Πίσω από το γυαλί, οι στενοκέφαλοι. Να δίνουν ραντεβού με τα χειρουργεία και με τον θάνατο.
Μία κι έξω κύριε Αβραμόπουλε. Όπως το εφήρμοσαν παντού. Ημίμετρα και δισταγμοί μόνον στη χαλάρωση των μέτρων οδηγούν.
Η μάχη κατά του καπνίσματος είναι μάχη πανεθνική, σωτήρια, επιβεβλημένη. Και είναι κρίμα και ντροπή, άνθρωποι και μάλιστα του Κοινοβουλίου, όπως η κ. Λιάνα Κανέλλη του Κ.Κ.Ε. να βγαίνει στα κανάλια, κατά τρόπο προκλητικό και ανεπίτρεπτο και με το τσιγάρο και την κάπνα της, να μουτζώνει συνέλληνες και μέτρα σωτηρίας και αποφάσεις της Βουλής και ν' ακυρώνει έναν πανεθνικό αγώνα, αγώνα ζωής. Τέτοια άρνηση πια αυτό το κόμμα; Όλα τα αμφισβητεί;
Πόσο αλλάζουν οι καιροί! Λίγοι πίστευαν, πώς θα φθάναμε ως εδώ. Από την καταλυτική διάδοση του καπνίσματος, ως την πατριωτική και πανεθνική αναγκαιότητα του περιορισμού ή της κατάργησής του.
Σαν κοινωνία και σαν άτομα, έχουμε χρέος να συνεισφέρουμε στην πάνδημη αυτή προσπάθεια, αφήνοντας κατά μέρος την απαξιωτική πρωτιά, που είχαμε ως τώρα σ' όλη την Ευρώπη.
