Σοφότερος βέβαια δεν βγαίνει κανείς από τις εκλογές. Πιο προβληματισμένος και σκεπτικιστής ίσως. Μετά την προεκλογική λαίλαπα που, ως συνήθως, άφησε πίσω της ρημαγμένη τη γη της αισθητικής, του επιχειρήματος και της ευπρέπειας, μετά τον καταιγισμό των «θα», των υποσχέσεων και των φρούδων ελπίδων, μετά τους πανηγυρισμούς και τις απογοητεύσεις, ήρθε η ώρα του απολογισμού των όσων μας είπαν και των όσων πιστέψαμε.
Οι νικητές των εκλογών κάτι προσπάθησαν να μας πουν πάλι στους επινίκειους λόγους τους, αλλά κανένας παλμός δεν διαφοροποίησε τη φωνή τους δεν την απέσπασε από τη λογιστική μονοτονία της και φυσικά κανένα ρίγος δεν μεταδόθηκε σε ένα κοινό εθισμένο στον ίδιο του τον εκμαυλισμό, ηττημένο από τη συνθηματολογική διελκυστίνδα των κομμάτων.
Αναρωτιέται κανείς τι μας έμεινε από όλον αυτόν τον εκλογικό ορυμαγδό, από όλη αυτή την κομματική βαβούρα και την πολιτική ένταση; Ένα μούδιασμα, μια αμηχανία κι ένας έντονος προβληματισμός. Ρεαλιστές οι περισσότεροι από μας δεν περιμένουμε τίποτα καλύτερο τις επόμενες μέρες.
Ο καταιγισμός των επινίκειων δηλώσεων, παρά τις γενικότητες που περιέχουν, δημιουργούν μεν προσδοκίες και ελπίδες αλλά δύσκολα θα δει κανείς διαφορές απο τις προεκλογικές υποσχέσεις. Με την υποτίμηση και την υποβάθμιση που έχουμε υποστεί ως πολίτες τα τελευταία χρόνια μάθαμε να είμαστε δύσπιστοι και επιφυλαχτικοί σε όσα υπόσχεται μια νέα κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε αγωνιώδη αναμονή. Από ψυχική καταπόνηση ή από ιδιοτέλεια; Από αδιαφορία ή από ραθυμία; Από συνήθεια ή από μοιρολατρία; Ασαφής η προέλευση αυτής της στάσης ενός κοινού κουρασμένου πλέον από τη διάσταση λόγων και έργων των πολιτικών μας. Ενός κοινού που ρέπει προς τον καιροσκοπισμό και το βόλεμα.
«Είμαστε ό,τι και οι πολιτικοί μας», μου είπε κάποιος σε μια προεκλογική συζήτηση, ή ίσως οι πολιτικοί μας ανακεφαλαιώνουν και επιτονίζουν ό,τι είμαστε, θα συμπλήρωνα. Όπως εκείνοι που μεταναστεύουν ατιμωρητί από το ένα κόμμα στο άλλο, ανάλογα με τα βαρομετρικά χαμηλά, αναζητώντας την πιο πρόσφορη σημαία ευκολίας, ώστε να επιβιώσουν πολιτικά, έτσι κι εμείς, χωρίς το έρμα των ιδεών, ταλαντευόμαστε ώσπου να αρπαχτούμε από μια ψήφο ευκολίας ή ατομικής ευκαιρίας για βόλεμα.
Οι αναλύσεις και οι μετεκλογικοί απολογισμοί αφορούν τους πολιτικούς. Κέρδη και ζημίες απασχολούν τα κομματικά επιτελεία. Ο κυρίαρχος δημιουργός του εκλογικού αποτελέσματος όμως παραμένει προβληματισμένος για το τι «μέλλει γενέσθαι», καθώς προσπαθεί να αντλήσει διδάγματα και να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Οι πολιτικοί μας άνδρες πήραν τα μηνύματα και προσπαθούν να τα αναλύσουν και οι πολίτες αντλούν διδάγματα. Δεν ξέρω πόσο τους επηρέασε αυτή η εκλογική μηνυματοφορία. Στην πολιτική καθομιλουμένη λέγεται εκλογικό αποτέλεσμα. Και το εκλογικό αποτέλεσμα είναι συγκεκριμένη πράξη, δεν είναι απλώς μήνυμα.
Το εκλογικό αποτέλεσμα ορίζει και επιτάσσει, δεν είναι θέμα άσκησης για μετάφραση και ερμηνεία. Δεν μπορείς να μένεις μετεξεταστέος επί έξι σχεδόν χρόνια και μετά να λες, τώρα ΘΑ γράψω καλά, προβιβάστε με. Έξι χρόνια στην ίδια τάξη, στο τέλος απορρίπτεσαι. Και πολύ σε ανέχτηκαν οι εξεταστές...
Διότι και καλά να γράψεις στον έκτο χρόνο μιας συνεχώς κακής βαθμολογίας, χωρίς να παίρνεις τη βάση, είσαι εκτός θέματος. Και χάνεις και τη λαϊκή βάση όταν συμβαίνει οι εξετάσεις να δίνονται στην πολιτική.
Αυτά για τον ηττημένο. Για τον νικητή; Πολλά μας λένε τις τελευταίες μέρες οι εκλεκτοί της πλειοψηφίας. Όμως δεν υπάρχει τίποτα πιο διδαχτικό για μας τους πολίτες από τη συνθηματολογία και τα ΘΑ των πολιτικών μας. Και η μνήμη, θαρρείς αυτοπροστατευόμενη, αδυνατεί να καταγράψει πόσες υποσχέσεις δόθηκαν στο παρελθόν, από τους ίδιους πάντα. Πόσα συνθήματα ξεθώριασαν και ξεπεράστηκαν, πόσες ελπίδες έμειναν ανεκπλήρωτες, πόσες βεβαιότητες βγήκαν γελασμένες. Πόσες ημερομηνίες που θεωρήθηκαν «καμπές» και «σταυροδρόμια», πόσα «ραντεβού με την ιστορία» αποδείχτηκαν φήμες δημοκοπικές .
Αν μπορούσε να θυμηθεί κανείς πόσες εκλογικές αναμετρήσεις θεωρήθηκαν «σταθμοί» από τους πρωταγωνιστές των εκλογών για να αποσπαστεί το ενδιαφέρον μιας κοινωνίας που υποχωρούσε ραγδαία προς την Τηλεό – πληκτη ιδιώτευση και των ωχαδερφισμό!
Αν μπορούσαμε να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας πόσες φορές μας προκαταβλήθηκε το μέλλον από τους γενναιόδωρους «κατόχους» του, ένα μέλλον ρόδινο, σφριγηλό και πλουσιοπάροχο. Και φυσικά πόσες ημερομηνίες στις οποίες εξαπολύθηκαν τα ίδια εκβιαστικά διλήμματα εναντίον των ψηφοφόρων και με το ίδιο πάντα πρόσχημα ότι «οι περιστάσεις είναι κρισιμότατες», «η χώρα βρίσκεται σε επικίνδυνη καμπή», οπότε («για τη Δημοκρατία βρε παιδιά»...) «δεν πρέπει να πάει χαμένη η ψήφος σας, δεν πρέπει να δοθεί σε μικρά κόμματα», δηλαδή δεν πρέπει να ψηφίσετε ακριβώς αυτό που θέλετε, παρά να βιάσετε (ακόμα μια φορά) τη συνείδησή σας, να αναστείλετε ακόμα μια φορά τις ιδέες σας ή και να τις εκποιήσετε, να προσαρμοστείτε, να αφήσετε τα κυρίαρχα ρεύματα να σας παρασύρουν για να μην παρασυρθεί η Ελλάδα στην ακυβερνησία...
Τι δεν έχουμε ακούσει και τι ακούμε χρόνια τώρα! Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς και τι να καταγράψει στη μνήμη του ως διδάγματα από το πολιτικό μας παιχνίδι, όταν πίσω από τα ωραία λόγια ανακαλύπταμε το τίποτα.
Αλήθεια, πόσες φορές δεν «αναγεννήθηκε» η Ελλάδα στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Πόσες φορές δεν «εξυγιάνθηκε», δεν «άλλαξε», δεν «εκσυγχρονίστηκε», δεν «συντονίστηκε με την Ευρώπη», δεν «μεταρρυθμίστηκε». Πόσες φορές δεν γεύτηκε «καλύτερες μέρες», δεν ψέλλισε «νέες ιδέες». Και το άθροισμα ήταν πάντοτε λίγο παραπάνω από το μηδέν, πάντοτε αρκετά κάτω από τη βάση. Κι όμως ποτέ κανείς δεν γύρεψε τον παράδεισο από τους πολιτικούς μας. Μια στοιχειώδη ευφυΐα, λίγον ορθό λόγο, έναν κάποιο έλεγχο της έμφυτης, φαίνεται, αλαζονείας τους, μια κάποια συνέπεια σε όσα οι ίδιοι σπεύδουν να υποσχεθούν, μερικά ίχνη σεβασμού του διανοητικού επιπέδου του «κοινού» τους. Είναι πολλά αυτά που ζητούν οι πολίτες σήμερα; Θα μας τα δώσει άραγε η νέα κυβέρνηση;
Αλήθεια, σοφότερος δεν βγαίνει κανείς από τις εκλογές. Τουλάχιστον ας σκαλίζουμε λιγάκι τη μνήμη μας για να αντλούμε διδάγματα, ώστε οι προσδοκίες μας να είναι συγκρατημένες.
