Του Αχιλλέα Πιτσίλκα, διδάκτορα Θεολογίας
Ο Σταυρός, όπως είναι γνωστό, είναι το μέσο και το όργανο της σωτηρίας των πιστών. Για το λόγο δε αυτό χαρακτηρίστηκε μέσα στην Αγία Γραφή ως «το σημείον του Υιού του ανθρώπου», ενώ από τους αγίους Πατέρες χαρακτηρίστηκε ως κλίμακα που ανεβάζει τους πιστούς «εκ γης προς ουρανόν». Για να γίνει κάπως κατανοητή η αξία ή η σημασία του Τιμίου Σταυρού, θα αναφέρουμε στη συνέχεια λίγες σκέψεις για τη σημασία του Σταυρού στη διδασκαλία των Αποστόλων και των αγίων Πατέρων.
α) Ο Σταυρός στη ζωή των Αποστόλων
1) Του Αποστόλου Παύλου
Για τον Απόστολο Παύλο ο Σταυρός ήταν το όργανο της σωτηρίας των ανθρώπων, εφόσον ο Χριστός, ανεβαίνοντας επάνω στο Σταυρό, «γέγονε υπέρ ημών κατάρα» (Γαλ. 3, 13), «ίνα ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη τω Θεώ (2 Κορ. 5, 21).
Για το λόγο δε αυτό δεν καυχόταν στη ζωή του για τίποτε άλλο «ει μη εν τω Σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (Γαλ. 6, 12). Και τούτο γιατί ο λόγος του Σταυρού ημίν τοις σωζομένοις δύναμις Θεού εστί» (βλ. Α’ Κορ. 1, 17).
2) Του Αποστόλου Πέτρου
Ο Απόστολος Πέτρος αισθανόταν άκρα ευλάβεια για το Σταυρός του Χριστού. Για τούτο, όταν καταδικάστηκε σε θάνατο «διά του σταυρού», παρακάλεσε τους δημίους του να μην τον σταυρώσουν όρθιο, όπως σταύρωσαν τον Χριστό, αλλά με το κεφάλι προς τα κάτω. Δικαιολογώντας, μάλιστα, το αίτημά του αυτό στη συνέχεια ότι «ο Χριστός σταυρώθηκε όρθιος, για να βλέπει τη γη, επειδή θα πήγαινε στον Άδη, για να ελευθερώσει τις ψυχές... Εμένα, όμως, να με σταυρώσετε με το κεφάλι κάτω, για να βλέπω τον ουρανό, στον οποίο πρόκειται να μεταβώ».
3) Του Αποστόλου Ανδρέα
Ο Απόστολος Ανδρέας, όταν ο ανθύπατος των Πατρών Αιγεάτης, μέσα στην άγνοιά του κατέκρινε την πίστη των Χριστιανών σ’ έναν Εσταυρωμένο, αντέστρεψε το επιχείρημά του λέγοντας ότι «Μέγα εστί το μυστήριον του Σταυρού», στον οποίο ο Χριστός παραδόθηκε εκούσια, για να χαρίσει στους ανθρώπους που θα πίστευαν την Ανάσταση. Στο τέλος, μάλιστα, των λόγων στράφηκε προς το Σταυρό του Χριστού και είπε:
- Χαίρε Σταυρέ, που με το αίμα του Χριστού αγιάσθηκες... Πριν καρφωθεί επάνω σου ο Χριστός ήσουν φοβερός, ενώ ύστερα έγινες πηγή κάθε ευλογίας και δύναμης! Άφοβα και χαρούμενα σε πλησιάζω...
Πάρε με από τους ανθρώπους και ανέβασέ με κοντά στο Διδάσκαλό μου και Κύριο...
β) Ο Σταυρός στη ζωή των Αγίων
1) Του Μ. Αντωνίου
Κάποτε, κάποιοι ειδωλολάτρες θέλησαν να χλευάσουν μπροστά στον Μ. Αντώνιο το Σταυρό του Χριστού. Τη στιγμή εκείνη ο Άγιος θέλησε να τους διδάξει έμπρακτα τη δύναμη του Σταυρού. Βλέποντας, δηλαδή, κάποιους δαιμονισμένους, είπε στους ειδωλολάτρες: «Ή καθαρίστε τους εσείς με τους φιλοσοφικούς συλλογισμούς σας ή με οποιαδήποτε τέχνη μαγική, επικαλούμενοι τα είδωλα, ή, αν δεν μπορείτε, παραιτηθείτε από κάθε πολεμική εναντίον μας και θα ιδείτε τη δύναμη του Σταυρού του Χριστού». Ύστερα από τα πιο πάνω λόγια, πλησίασε τους δαιμονισμένους, επικαλούμενος το όνομα του Χριστού και σφραγίζοντας αυτούς με το σημείο του Σταυρού τρεις φορές. Την ίδια δε στιγμή οι άνθρωποι ελευθερώθηκαν από τα δαιμόνια και δόξαζαν τον Θεό, ενώ ο Άγιος τους διαβεβαίωσε, τελικά, ότι δεν έπρεπε να θαυμάζουν γι’ αυτό, αλλά να καταλάβουν ότι ο Χριστός που σταυρώθηκε και αναστήθηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων, κάνει κάθε θαύμα «διά του Σταυρού των εις Αυτόν πιστευόντων».
2) Του Αγίου Ιωάννη του Βοστρινού
Κάποτε οδήγησαν στον Αββά Ιωάννη το Βοστρινό, που είχε μεταβεί για κάποια εργασία στην Αντιόχεια της Συρίας, τέσσερις δαιμονισμένες, που φανέρωναν πολλά κρυφά με τις παρενέργειες των πονηρών πνευμάτων. Τις γυναίκες αυτές εξόρκισε τότε ο Άγιος να του φανερώσουν ποια πράγματα φοβούνται οι δαίμονες στους Χριστιανούς περισσότερο. Και εκείνες αποκρίθηκαν:
- Όπερ φορείτε εις τον τράχηλον (δηλαδή το Σταυρό), όπερ βαπτίζεσθε (δηλαδή το άγιο Βάπτισμα) και όπερ τρώγετε (δηλαδή τη Θεία Ευχαριστία).
3) Στον Άγιο Επιφάνιο
Κάποτε ο δεκάχρονος Επιφάνιος γύριζε από το παζάρι, όπου είχε μεταβεί για να πωλήσει το υποζύγιό τους, άπρακτος. Στο δρόμο δε αυτό το υποζύγιό του αφηνίασε και, ορμώντας εναντίον του, τον λάκτισε και τον πλήγωσε στο μηρό, ενώ ένας Χριστιανός, ο Κλεόβιος, τον πλησίασε και σφραγίζοντας το μηρό του τρεις φορές με το σημείο του σταυρού τον ανασήκωσε υγιέστατο. Στη συνέχεια δε, στράφηκε προς το υποζύγιο εκείνο και είπε: «Επειδή ηβουλήθης θανατώσαι τον ίδιον δεσπότην, εν τω ονόματι Ιησού Χριστού του Εσταυρωμένου, μηκέτι μετέλθης εκ του τόπου τούτου» (Μ. 41, 28). Επειδή, δηλαδή, επιχείρησες να θανατώσεις τον ίδιο τον κύριό σου, για τούτο, στο όνομα του Ιησού Χριστού του Εσταυρωμένου, σε διατάσσω να μείνεις στον τόπο αυτό ακίνητο και να μην απομακρυνθείς ούτε βήμα. Την ίδια δε στιγμή το υποζύγιο εκείνο έπεσε καταγής και «απέθανε», αφήνοντας κατάπληκτο το μικρό Επιφάνιο, που ρώτησε τον Κλεόβιο:
- Ποιος είναι, πατέρα μου, ο Ιησούς ο Εσταυρωμένος, με την επίκληση του οποίου γίνονται τέτοια σημεία;
- Ούτός εστιν, αποκρίθηκε εκείνος, ο Υιός του Θεού, ον εσταύρωσαν οι Ιουδαίοι.
Η απόκριση αυτή προκάλεσε τότε το πρώτο ρήγμα στη ζωή του Επιφάνιου, που ήταν παιδί Ιουδαίων, και ύστερα από λίγο καιρό γινόταν και αυτός Χριστιανός, γιατί είχε ιδεί με τα μάτια του τη δύναμη του Σταυρού.
Ύστερα από τα πιο πάνω, θα έλεγα ότι πρέπει:
1) Να τιμούμε το Σταυρό
Και τούτο γιατί «ο τον Σταυρόν τιμών, τον Εσταυρωμένον τιμά», δηλαδή τον Σωτήρα.
2) Να κάνουμε το σημείο του Σταυρού με άκρα ευλάβεια
Και τούτο γιατί, κατά τον ιερό Δαμασκηνό, τότε «ένθα αν η το σημείον (του Σταυρού), εκεί και ο Χριστός έσται», καθιστώντας το Σταυρό κλίμακα που ανεβάζει στον ουρανό και αθανατοποιό σφραγίδα.
3) Να διακηρύσσουμε ότι διά του Σταυρού η σωτηρία
Αυτό, δηλαδή, που διακήρυσσε και ο Αχ. Παράσχος, γράφοντας προς τους εχθρούς του Σταυρού και τα πιο κάτω:
- Τ’ αστροπελέκι που κρατεί ο ψεύτικος θεός σου,
το φάντασμα που αγαπάς
δεν σώζει το λαό σου,
αλλά στο ξύλο που χτυπάς (το Σταυρό)
γονάτισε και σώσου.
