Με διαφορετικές εκλογικές τακτικές κινούνται οι ηγεσίες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, η κάθε μια για τους δικούς της λόγους, τακτικές οι οποίες συνδέονται άμεσα με τους υπολογισμούς τους οποίους κάνουν, αφού γνωρίζουν πως ο ισχύων εκλογικός νόμος, ο νόμος Σκανδαλίδη, δύσκολα –και υπό προϋποθέσεις– δίνει αυτοδυναμία στο πρώτο κόμμα.
Και τούτο διότι, όπως εγκαίρως έχουμε επισημάνει από τις στήλες της «Ε», η αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος (και μάλιστα οριακή αυτοδυναμία) προϋποθέτει πως η επόμενη Βουλή θα αποτελείται από τέσσερα κόμματα και ότι όσο θα αυξάνει η κοινοβουλευτική παρουσία και άλλων κομμάτων τόσο δυσκολότερη θα καθίσταται η (πολυπόθητη για τα κόμματα εξουσίας) αυτοδυναμία.
Αυτά τα περίπλοκα μαθηματικά τα γνωρίζουν οι ηγεσίες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και ως εκ τούτου (συνυπολογίζοντας τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα) η μεν πρώτη επιδιώκει, με υψηλούς τόνους, να καταστήσει την ήττα της διαχειρισίμη, η δε δεύτερη προσπαθεί, με ήπιους τόνους, να ανακτήσει το λεγόμενο μεσαίο χώρο, να περιορίσει την αποχή και φυσικά εύχεται (χωρίς, όμως, να το λέει φωναχτά) να μην εκπροσωπηθεί στο νέο Κοινοβούλιο ο (ευρισκόμενος σε νευρική κρίση) ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι, εξάλλου, εμφανές πως η μεν ηγεσία της ΝΔ ποντάρει στη μη επίτευξη αυτοδυναμίας από το ΠΑΣΟΚ, η δε ηγεσία της Ιπποκράτους αποφεύγει να μιλά για ισχυρή κυβέρνηση, που θα (πρέπει να) αναδειχθεί από τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου, αλλά για «εντολή αυτοδυναμίας», η οποία, όπως καλώς γνωρίζει, αν επιτευχθεί θα είναι απολύτως οριακή (ουσιαστικά μιλάμε για αυτοδυναμία 151 – 153 εδρών).
Με βάση αυτά τα δεδομένα οι περισσότεροι αναλυτές υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει (στην περίπτωση οριακής αυτοδυναμίας) να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο νέων εκλογών μέσα στο επόμενο διάστημα, ίσως και εντός του Νοεμβρίου, οπότε θα ισχύσει ο νόμος Παυλόπουλου, ο οποίος, σε τελική ανάλυση, δίνει πιο εύκολα αυτοδύναμη κυβέρνηση.
ΠΡΟΣΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ
Είναι, λοιπόν, προφανές πως τα κομματικά επιτελεία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, κάνουν τους λογαριασμούς τους και προσαρμόζουν τις εκλογικές τους στρατηγικές και τακτικές, με δεδομένο μάλιστα ότι μετά την απόφαση να μην εκδοθεί στην Ελλάδα ο πρώην ισχυρός άνδρας της Siemens Hellas Μιχάλης Χριστοφοράκος, τόσον η Ρηγίλλης, όσο και η Ιπποκράτους «κοιμούνται πιο ήσυχα», αφού δεν θα έχουν στην προεκλογική περίοδο να αντιμετωπίσουν πιθανές αποκαλύψεις περί σκανδάλων και ροής μαύρου χρήματος που τους αφορούν.
Ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος προσπαθεί – όχι με μεγάλη πειστικότητα – να εξηγήσει γιατί τόσα χρόνια που διαχειρίζεται την κυβερνητική εξουσία δεν τα κατάφερε με την οικονομία (και, ως εκ τούτου, γιατί θα μπορέσει τα καταφέρει τώρα) έχει επιλέξει να προσωποποιήσει την εκλογική αναμέτρηση στο δίλημμα «Καραμανλής ή Παπανδρέου» (και σ’ αυτό το «παιγνίδι» μετέχουν, αναγκαστικά, όλα του τα ηγετικά στελέχη) όπως και στο δίλημμα «υπευθυνότητα ή ανευθυνότητα».
Ο σημερινός πρωθυπουργός ποντάρει στο δικό του ηγετικό προφίλ, το οποίο μέχρι πρόσφατα προτιμούσαν οι ψηφοφόροι, έναντι του (θεωρουμένου ως) μη έχοντος ηγετικά προσόντα Γ. Α. Παπανδρέου, κάτι το οποίο, άλλωστε, φρόντιζαν όλα τα προηγούμενα χρόνια να τονίζουν (ή και να καλλιεργούν) τόσο ορισμένα ΜΜΕ, όσο, κυρίως, εσωκομματικοί αντίπαλοι του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ.
Βεβαίως, αυτό το προσωποκεντρικό δίλημμα δεν είναι καθόλου σίγουρο πως θα πιάσει, αν σκεφθεί κανείς πως ο Κώστας Καραμανλής, μπορεί να προσπάθησε σε πολλές περιπτώσεις (όπως στο σκάνδαλο Βατοπαιδίου ή της Siemens, αλλά κυρίως στην ανεπαρκή διαχείριση της οικονομίας) να μείνει έξω από το «κάδρο», αλλά η κοινωνία έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται πως αυτός που φέρει την τελική πολιτική ευθύνη είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός, σε μια φαινομενική προσπάθεια να συσπειρώσει γύρω του τους υπουργούς, τους τοποθέτησε όλους στην Επιτροπή Εκλογών, δηλαδή τους μετέτρεψε σε κομματάρχες και παρέκαμψε το Πολιτικό Συμβούλιο της ΝΔ. Πολλοί λένε πως έτσι ο πρωθυπουργός θέλει να επιμερίσει τις ευθύνες για ένα ατυχές αποτέλεσμα.
ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ Ο ΛΑ.Ο.Σ.
Εν πάση, όμως, περιπτώσει, οι υψηλοί τόνοι που έχει επιλέξει ο Κώστας Καραμανλής έναντι του ΠΑΣΟΚ, αλλά και του ΛΑΟΣ, έχουν ως βασικό στόχο να συσπειρωθεί η διαλυμένη και ηττοπαθής κομματική βάση της ΝΔ και να περιοριστούν οι «γαλάζιες διαρροές» προς τα δύο αυτά κόμματα, στην ίδια δε κατεύθυνση κινούνται και οι αποφάσεις του για «καθαρά ψηφοδέλτια» (από εμπλακέντες σε υποθέσεις σκανδάλων).
Κι ως προς το ΠΑΣΟΚ, ο πρωθυπουργός επιτίθεται στον «ανεύθυνο» Γ. Α. Παπανδρέου και ισχυρίζεται ότι δεν διαθέτει πρόγραμμα (σ.σ. ενώ η ΝΔ η οποία υποτίθεται πως είχε, τώρα ζητεί εκ νέου την ψήφο των πολιτών για να υλοποιήσει αυτά τα οποία πολλάκις υποσχέθηκε, αλλά που ουδέποτε υλοποίησε) και αναζητεί τρόπους να ορθώσει αναχώματα στον ΛΑΟΣ.
Οι σχέσεις Καραμανλή – Καρατζαφέρη είναι οι χειρότερες δυνατές, ο δε αρχηγός του ΛΑΟΣ χρησιμοποιεί απαξιωτικές και ειρωνικές εκφράσεις για το σημερινό πρωθυπουργό, ο οποίος από πλευράς του είναι ιδιαίτερα σκληρός έναντι του Γ. Καρατζαφέρη.
Ας σημειωθεί ότι, ήδη, ο Γ. Καρατζαφέρης έχει εντάξει στις δυνάμεις του πρώην στελέχη και πρώην βουλευτές της ΝΔ, η δε ηγεσία της ΝΔ ετοιμάζει σφοδρές επιθέσεις κατά του αρχηγού του ΛΑΟΣ, για ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων.
Ο Κώστας Καραμανλής στη Θεσσαλονίκη, όσο και σε συνέντευξή του στο Mega, ξέκοψε κάθε ιδέα περί συνεργασίας με τον ΛΑΟΣ, τον οποίο επέμεινε να χαρακτηρίζει ακραίο κόμμα, εμφορούμενο από ακραία ανευθυνολογία και λαϊκισμό. Ο δε εκπρόσωπος της ΝΔ Γιώργος Κουμουτσάκος ήταν ξεκάθαρος: «Κάθε ψήφος στον ΛΑΟΣ μετατρέπεται σε ψήφο στήριξης στο ΠΑΣΟΚ», είπε.
Όλα αυτά έχουν ενοχλήσει τον Γ. Καρατζαφέρη, ο οποίος αφενός μεν τόνισε πως θεωρεί πιθανή μια μετεκλογική σύμπραξη ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, «επειδή αυτό επιθυμούν οι Αμερικανοί και οι Βρυξέλλες», αφετέρου δε πρόσθεσε: «Δεν θα τον παρακολουθήσω στον κατήφορο των ύβρεων, αλλά τον καταλαβαίνω. Είναι πολύ αγχωμένος, αισθάνεται την ανάσα των δελφίνων του (...). Ο Κ. Καραμανλής είπε το μεγάλο αντίο στην πολιτική. Μπαΐλντισε φαίνεται και έχει δρομολογήσει την έξοδό του».
Βεβαίως, αυτός ο διμέτωπος και σε υψηλούς τόνους αγώνας της ΝΔ κατά του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ μπορεί να αποδειχθεί αναποτελεσματικός, καθώς πιθανώς θα της αποδώσει κάποια κέρδη (ή, εν πάση περιπτώσει, θα ανακόψει διαρροές) προς τα δεξιά της, αλλά ελλοχεύει ο κίνδυνος να απωλέσει το λεγόμενο μεσαίο χώρο.
Η ΗΡΕΜΗ ΔΥΝΑΜΗ...
Αυτόν ακριβώς το χώρο επιδιώκει να ανακτήσει ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος, προσώρας, εμφανίζεται με τον αέρα του νικητή (με βάση τις δημοσκοπήσεις) και θέλει να δώσει την εντύπωση της «ήρεμης δύναμης», προβάλλει το αίτημα της αυτοδυναμίας, αλλά παράλληλα «παίζει» και με την τακτική της χαμένης ψήφου (προς τα αριστερά) του με στόχο να συμπιέσει τον ΣΥΡΙΖΑ και να αποτρέψει την είσοδό του στη νέα Βουλή. (Παραμένει άγνωστο το τι θα πράξει ο Γ. Α. Παπανδρέου στην περίπτωση που το ΠΑΣΟΚ είναι πρώτο κόμμα, αλλά χωρίς αυτοδυναμία και ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να μπει στη Βουλή. Θα θελήσει να συνεργαστεί μαζί του; Ή είναι πιθανότερο να θελήσει νέα εκλογική αναμέτρηση, οπότε θα εξανεμισθούν και οι τελευταίες ελπίδες της ανανεωτικής αριστεράς να αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση;).
Στη λογική, πάντως, αυτών των (εκ του πονηρού) ανοιγμάτων του ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά, θα πρέπει να ενταχθούν πρόσφατες δηλώσεις του Κώστα Σκανδαλίδη, με τις οποίες ζητεί να περιληφθούν σε μια κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και στελέχη του ΣΥΝ. Ο δε εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπακωνσταντίνου επέλεξε να σημειώσει πως «και με αυτοδυναμία θα ανοιχτούμε σε ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις, η δε στελέχωση της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού, μπορεί να είναι και με άτομα εκτός κομματικών τειχών, με αξιοκρατία».
ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΤΗΝ ΠΟΛΩΣΗ
Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου, όπως φαίνεται από τις μέχρι τώρα κινήσεις του και επιλογές του, αποφεύγει να εμπλακεί στο «γαλάζιο» δίλημμα «Καραμανλής ή Παπανδρέου», ενώ είναι άγνωστο τι θα συμβεί αν τελικά διεξαχθεί μια τηλεοπτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο αρχηγών, με δεδομένη τη μεγαλύτερη ρητορική δεινότητα του σημερινού πρωθυπουργού έναντι του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ.
Επίσης, ο αρχηγός της αντιπολιτεύσεως αποφεύγει να επιτίθεται προσωπικά στον Κώστα Καραμανλή, προφανώς για να μην διεγείρει τα «καραμανλικά» ανακλαστικά των ψηφοφόρων της ΝΔ και έτσι να αυξήσει τη συσπείρωσή της.
Η δε επιλογή του να μην πολώσει το κλίμα και, συνεπώς, να διατηρήσει το δημοσκοπικό του πλεονέκτημα, είναι εμφανής στις, μέχρι σήμερα, προεκλογικές του εμφανίσεις, ενώ περιγράφει, με γενικό τρόπο και αόριστο τρόπο, το δικό του όραμα, όταν θα αναλάβει την εξουσία, κάνοντας λόγο για «ένα νέο μοντέλο ηγεσίας, η οποία πρώτη θα δίνει το καλό παράδειγμα στους πολίτες» και για μια «νέα σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και πολιτικής».
«Δεσμεύομαι για μία ηγεσία που δεν χρωστάει σε κανέναν», τονίζει ο Γιώργος Α. Παπανδρέου, χωρίς, όμως, να προσωποποιήσει ευθέως την αντιπαράθεση με τον Κώστα Καραμανλή, όπως επιθυμεί ο πρωθυπουργός (προκειμένου να αξιοποιήσει το συγκριτικό πλεονέκτημα που εκτιμά ότι διατηρεί έναντι του κ. Παπανδρέου). Και φυσικά προειδοποιεί τα στελέχη του ότι δεν θα ανεχθεί φαινόμενα αλαζονείας.
Με την ανωτέρω φράση «δεν χρωστά σε κανέναν» θα αντιδρά το ΠΑΣΟΚ στις, κατά Παπανδρέου, επιθέσεις του Κ. Καραμανλή. Έτσι, λένε στο ΠΑΣΟΚ, ο Γ. Α. Παπανδρέου θα εμφανίζεται ως «ο ηγέτης που δεν χρωστά τίποτα σε κανέναν» και ότι θα «διευθύνει μια νέα και άφθαρτη ομάδα στελεχών», ώστε να επιτευχθεί η αντιδιαστολή έναντι ενός «πρωθυπουργού που υπηρέτησε τα συμφέροντα λίγων» και «μιας φθαρμένης κυβέρνησης η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει».
Ωστόσο, πέρα από όλα αυτά, επειδή οι εκλογές είναι και αριθμητική, ο μεγάλος πονοκέφαλος της Ρηγίλλης και της Ιπποκράτους ακούει στο όνομα ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα μάλιστα μετά από την αποχώρηση του Αλέκου Αλαβάνου από το σκηνικό.
Στη ΝΔ ειδικά πιστεύουν ότι με απόντα τον Αλ. Αλαβάνο από την εκλογική «μάχη» το ενδεχόμενο ενισχύσεως του Γ. Α. Παπανδρέου και κατά συνέπεια του σεναρίου της αυτοδυναμίας του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να απαιτούνται επαναληπτικές εκλογές, ισχυροποιείται.
Ως εκ τούτου η «γαλάζια τακτική» της πολώσεως του πολιτικού κλίματος προς την κατεύθυνση του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ είναι μονόδρομος πια για τη Νέα Δημοκρατία.
