Στον κόσμο της εξέλιξης, τον κόσμο της αναζήτησης και του πολιτισμού, οι διάφορες πηγές ενέργειας διαδραματίζουν τον κυρίαρχο ρόλο, στα βήματα του σύγχρονου ανθρώπου προς την ευημερία, την ασφάλεια και τη δημιουργία.
Η έννοια της «ηλεκτροπληξίας» επιστημονικά περιλαμβάνει όλα τα βλαβερά αποτελέσματα σε επίπεδο εύρυθμης λειτουργίας του οργανισμού που επιφέρει η δίοδος του ηλεκτρικού ρεύματος από το ανθρώπινο σώμα. Η βαρύτητα των αποτελεσμάτων αυτών εξαρτάται από ένα σύνολο παραγόντων, που ονομάζονται, γενικά, παράγοντες της ηλεκτροπληξίας. Το αίμα έχει χαμηλή αντίσταση και επομένως εντός του σώματος το ηλεκτρικό ρεύμα μεταδίδεται κατά μήκος των αιμοφόρων αγγείων. Το ξερό δέρμα είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού. Η υγρασία αντιθέτως ελαττώνει την αντίσταση του σώματος. Το υγρό δέρμα περιορίζει την αντίσταση και ως εκ τούτου ρεύματα ακόμη και με μικρά δυναμικά (όπως τα 100 Volt) και εντάσεως 60 mA να καθίστανται θανατηφόρα.
Χωρίς επαφή του θύματος με την γη, ροή ρεύματος δεν δύναται να υπάρξει. Για να συμβεί ηλεκτροπληξία πρέπει το ηλεκτρικό ρεύμα να διαπεράσει το ανθρώπινο σώμα. Δεν αρκεί δηλαδή να έλθει το άτομο σε επαφή με ηλεκτροφόρο αγωγό, αλλά απαιτείται και επαφή του σώματος με τη γη. Εάν η επαφή με το ρεύμα είναι παρατεταμένη, ακόμη και μικρής τάσεως ρεύματα μπορεί να είναι θανατηφόρα. Ρεύματα που διαπερνούν το σώμα δια μέσου του θώρακα (ανατομική έδρα της καρδιάς), από χέρι σε χέρι ή από το δεξί χέρι στο αριστερό πόδι είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα. Η αιτία θανάτου στην ηλεκτροπληξία οφείλεται σε τέσσερις κυρίως βλάβες της οργανικής ισορροπίας:
I. Σε θανατηφόρα αρρυθμία του τύπου της κοιλιακής μαρμαρυγής (η σπουδαιότερη αιτία).
II. Σε αναπνευστική ανεπάρκεια, ιδίως από παράλυση των αναπνευστικών μυών (ασφυκτικός θάνατος).
III. Σε βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος (σε περιπτώσεις όπου έχουμε επαφή της ηλεκτρικής πηγής με την κεφαλή).
IV. Σε θανατηφόρα κάκωση που επήλθε από την εκτίναξη του σώματος (απαγκίστρωσή του) μακριά από την πηγή ηλεκτρικού ρεύματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νόσοι του μυοκαρδίου και των νεφρών διευκολύνουν την πρόκληση θανάτου από ηλεκτροπληξία. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρακολούθηση των ατόμων που επέζησαν της επαφής με το ηλεκτρικό ρεύμα. Παρακολούθηση που οφείλει να έχει μακρά διάρκεια, το ολιγότερο 48 ωρών, επικεντρωμένη κυρίως στην καρδιακή λειτουργία , στο νευρικό και στο αναπνευστικό σύστημα. Κεφαλαλγίες, διανοητική σύγχυση, έντονη νευρικότητα, διαταραχές συνειδήσεως, παραλύσεις εγκεφαλικών συζυγιών ως και αμνησία έχουν παρατηρηθεί σε ηλεκτροπληγέντες. Το μυοκάρδιο μπορεί να εμφανίσει διαταραχές του ρυθμού, κολπική μαρμαρυγή ή και πλήρη αρρυθμία, συνεπεία των βλαβών του συστήματος ηλεκτρικής αγωγιμότητος της καρδιάς από την επίδραση του ηλεκτρικού ρεύματος. Αναπνευστική ανεπάρκεια, αποτέλεσμα της κόπωσης των αναπνευστικών μυών από την τετανική σύσπασής των, μπορεί να παρατηρηθεί τον πρώτο καιρό μετά τη δίοδο του ηλεκτρικού ρεύματος από το σώμα του επιζήσαντα.
Διαταραχές πολύ επικίνδυνες που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και ιατρική παρακολούθηση για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως επιβίωση από τη δίοδο του ηλεκτρικού ρεύματος, δεν εξασφαλίζει ούτε την οργανική ακεραιότητα του ηλεκτρόπληκτου ούτε την εκδήλωση δευτερογενών εκδηλώσεων με μοιραία πολλές φορές, αποτελέσματα.
Η χρήση προληπτικών μέτρων, η υπεύθυνη συστηματική ενημέρωση των εργαζομένων ώστε να γνωρίζουν ποιές ενέργειες απαιτούνται, σε περίπτωση που κάποιος έρθει σε επαφή με το ηλεκτρικό ρεύμα, θεωρούνται οι κατευθυντήριες αρχές για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Η Dr. Ρουμπίνη Λεονταρή είναι Ιατροδικαστής, Προϊσταμένη της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Λάρισας
