Ο Απόστολος Κρανιάς άρχισε την εκπαιδευτική του σταδιοδρομία στα χρόνια της Κατοχής από το Γυμνάσιο της Καρδίτσας, του Παλαμά αργότερα, για να περάσει κατόπιν σε Γυμνάσια της περιοχής μας, του Τυρνάβου και της Λάρισας, με τελική τοποθέτηση στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Λαρίσης από το 1955 έως το 1967, τα τρία μάλιστα τελευταία χρόνια (1964-1967) ως Λυκειάρχης. Μετά την απόλυσή του από την Απριλιανή Δικτατορία (1967-1974), αποκαταστάθηκε και υπηρέτησε ως Επόπτης/Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαιδεύσεως στην Περιφέρεια Θεσσαλονίκης, απ’ όπου συνταξιοδοτήθηκε το 1976.
Ο Απόστολος Κρανιάς από πολύ νωρίς προσανατόλισε τον στοχασμό του σε μια Εκπαίδευση που θα προσφέρει Παιδεία, δηλαδή μόρφωση και καλλιέργεια και φρόνηση και αρετή. Άλλωστε ο ίδιος, όντας βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής σκέψης και φιλοσοφίας και κάνοντας ήθος του την αυτοσυγκέντρωση και την αυτοπαιδεία, δοκιμάζει και γρηγορεί και συλλογίζεται. Η γρηγορούσα συνείδησή του γίνεται «δίψα και η δίψα η ίδια ξεδιψαστική, τρεπόμενη σε δημιουργικό έργο». Πρόκειται για τη μεταθανάτια έκδοση, σε επιμέλεια του φιλολόγου Βασίλη Λιαπή, της πραγματείας του με τίτλο « Για Πληρέστερη Ζωή», εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη, 2007, σ.319. Μέσα στην πραγματεία αυτή ξεδιπλώνει το πρώτο, ξεχωριστό χάρισμά του, τη στρατηγική, ορθολογική σκέψη.
Ο Απόστολος Κρανιάς έζησε και τελείωσε τη ζωή του το 1996 με μια συνέπεια ηθικής ακεραιότητας, πρωτόγνωρη στις μέρες μας. Πρόλαβε όμως να μας δείξει τι θα πει αλήθεια, πίστη στον άνθρωπο και στην αποστολή του.
Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΤΟΥ
Ο άνθρωπος τα θέλει όλα δικά του στα νιάτα. Τον δυναστεύουν τα όριά του. Κλωθογυρίσματα και παλινδρομήσεις. Δε γνωρίζει τι γυρεύει. Νιώθει σε ποια μοναξιά είναι ριγμένη η ύπαρξη, η ζωντανή ύπαρξη. Και δεν τον κυριεύει τρόμος , γιατί ζεσταίνει την καρδιά του ο πόθος και η δύναμη, η ενστιχτική ροπή του ανθρώπου για ζήσιμο της ζωής, η δίψα για ζήσιμο της ζωής. Σκιρτάει δηλ. η ορμή του, ζητάει να νιώσει, να δοκιμάσει, να γνωρίσει τον εαυτό του και με τον εαυτό του όλη τη ζωή.
Το Σχολείο πρέπει να είναι μάθημα ζωής για τους μαθητές. Πρέπει να τους μαθαίνει και να τους ασκεί να παρατηρούν, να κρίνουν και να συλλογίζονται, να αφομοιώνουν ήθος, να συγκινούνται, να αμιλλώνται, να τους ασκεί στο πράττειν.
Θεμελιακός χαρακτήρας της Γλώσσας η επικοινωνία. Άλλωστε, η συνεννόηση προηγήθηκε της νόησης.
Με τη Γλώσσα ξεπεράστηκε η αυτοματική αντίδραση, το αίσθημα, η «δυνάμει» συνείδηση, και η ανθρώπινη υπόσταση κατόρθωσε το «ενεργεία» συνειδέναι, δηλαδή ο άνθρωπος βλέπει και καταλαβαίνει ότι βλέπει. Μοιάζει σαν να «βλέπει» και την όρασή του, βλέπει το «βλέπειν» του.
Η «ενεργεία» συνείδηση είναι θεμελιακή γνωστική λειτουργία και η ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου από όλα τα άλλα όντα στη ζωική κλίμακα. Και όταν κατορθώθηκε μέσω της Γλώσσας, από κει και πέρα πήραν την αξία τους όλες οι άλλες γνωστικές λειτουργίες: παράσταση, έννοια, κρίση, συλλογισμός. Το «ονομάτισμα» είναι υπαρξιακό άλμα της νόησης. Η γλώσσα είναι που έφκιασε, διαμόρφωσε τον άνθρωπο από μονάδα αίσθησης σε μονάδα νόησης. Και ο πιο σύντομος ορισμός για τον άνθρωπο «ζώον Λόγον έχον».
Άλματα αφύπνισης κάνει ο άνθρωπος που παιδεύεται. Αυτός που παιδεύεται αυτός μόνο ζει πληρέστερη ζωή.
Αν φθάσει ο άνθρωπος σε μια άκρα γνώση που να τα κλείνει όλα μέσα της, τότε λυτρώνεται...με τελικό αποτέλεσμα να κορεσθεί από πληρότητα ζωής και να μη νοιάζεται άλλο παρά να δίνεται, να δίνει ολότελα τον εαυτό του, γιατί έτσι πολλαπλασιάζεται.
Με το χάρισμα του πόθου και της ικανότητας για γνώση ζεις σε μια κατάσταση αυτάρκειας. Έχεις μέσα σου την πηγή και δε ζητάς να ξεδιψάς από πηγή που βρίσκεται έξω. Ευτυχώς.
Από τα πρώτιστα αιτήματα είναι για μας η ανάγκη για σκέψη, για σκέψη και καλλιέργεια πνευματική.
Όσο γνωρίζεις τη δική σου σκέψη τόσο καταλαβαίνεις πιο σωστά τη σκέψη των άλλων.
Στη σχέση του ο άνθρωπος με τις νομοτέλειες της Φύσης χρειάζεται να βρει τις δυνάμεις μέσα στον εαυτό του, να αφεθεί, να κυριευθεί απόλυτα από μια θετική ροπή της βούλησης. Δύο είναι αυτές οι ροπές. Μία είναι η αγάπη και η άλλη η δύναμη, η θέληση για δύναμη και η θέληση για αγάπη. Στις ροπές για δύναμη και η Ανάγκη. Είναι η θέληση για γνώση. Ή απορία ή από πόθου περίσσευμα.
Κάτι να το θελήσεις με όλο σου το είναι. Κάτι που θα θελήσει όλο σου το είναι.
Η αγάπη είναι της ανθρώπινης φύσης θεμελιακό ριζικό στοιχείο, ένα απόλυτο εντελώς αίσθημα που αναβρύζει από τα απύθμενα βάθη της ύπαρξης. Και αυτό το αίσθημα της αγάπης, αξερίζωτο και αδαπάνητο, τόσο θερμαίνει την καρδιά, ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να νιώσει τα πράγματα και τη νομοτέλεια ως άφθαρτα, πάνω απ’ όλα το πιο κύριο να μπορεί ο άνθρωπος να νικήσει την αίσθηση του φθαρτού.
Το πνευματικό δημιούργημα, ο πολιτισμός αποτελεί έρμα που βοηθάει τον άνθρωπο να κρατιέται ψηλά.
Από τον Βασίλη Λιαπή,
φιλόλογο - επίτιμο πάρεδρο
του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
