Δεν αμφιβάλλω ότι κάποιες επιδοτήσεις ή αποζημιώσεις είναι λογικές με τις συνθήκες ενεργειακής κρίσης και υψηλού κόστους των εισροών που επικρατούν, αλλά να περιορίζεται η συζήτηση μόνο σε αυτά; Φοβάμαι ότι μας αποπροσανατολίζει.
Διάβασα ένα κείμενο της ΝΔ για τα «επιτεύγματα» της κυβέρνησης στο γεωργικό τομέα. Ποια είναι αυτά; Η μείωση του φόρου στους αγρότες (συνεταιρισμένους και με συμβολαιακή γεωργία) και η εκκίνηση κάποιων έργων διαχείρισης υδάτων (Ενιπέας και ΤΟΕΒ Ταυρωπού για την περιοχή μας) είναι τα πραγματικά θετικά. Όλα τα υπόλοιπα (επιστρεπτέα προκαταβολή, επιστροφή φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο, τόσα για τα λιπάσματα και τις ζωοτροφές, τόσα για το ηλεκτρικό ρεύμα, τόσα για τη μεταφορά ζωοτροφών στην Κρήτη, τόσα για τα οπωροκηπευτικά, τόσα για αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ, τόσα για τους νέους αγρότες, τόσα για τη νιτρορύπανση, την ΚΑΠ κ.λπ.) επιδοτήσεις και αποζημιώσεις. Επαναλαμβάνω ότι δεν είμαι αντίθετος με όλα αυτά, αρκεί να έχουν κάποιους στόχους στη βελτίωση της παραγωγής και της παραγωγικότητας του πρωτογενούς τομέα και την προστασία περιβάλλοντος. Κάτι που δεν φαίνεται.
Στις 21/10/22 η «Ελευθερία» δημοσίευσε πέντε προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη γεωργία. Ποιες είναι; Πρώτο και από ότι φαίνεται σημαντικότερο η επανα-κρατικοποίηση της ΔΕΗ! Υποθέτω αυτό θα μειώσει το κόστος ενέργειας που δεν οφείλεται στην αύξηση του κόστους των ορυκτών καυσίμων, αλλά στα κέρδη των εταιρειών. Είναι μια άποψη. Σεβαστή αλλά είναι αυτό το πρόβλημα της γεωργίας; Τι άλλο προτείνουν; Αγροτικό πετρέλαιο, επιδότηση λιπασμάτων, εκσυγχρονισμός του κανονισμού ΕΛΓΑ (αποζημιώσεις), ενημέρωση για τη νέα ΚΑΠ. Και η αξιωματική αντιπολίτευση όπως αντιλαμβάνεστε δεν έχει κανένα σχέδιο για την ανάπτυξη μιας παραγωγικής και ανταγωνιστικής γεωργίας στη χώρα.
Παρόμοιες απόψεις έχουν και τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ασχολούνται και αυτά με τις επιδοτήσεις, τις ενισχύσεις και τις αποζημιώσεις υπερθεματίζοντας για όσα προτείνουν τα δύο μεγαλύτερα.
Το άσχημο της ιστορίας είναι ότι όλοι μας έχουμε πέσει στην παγίδα και συζητούμε για επιδοτήσεις και αποζημιώσεις αρνούμενοι τις δυνατότητες που έχει η γεωργία μας να μας δώσει εισοδήματα αρκετά υψηλά που να μην παίζουν ρόλο οι επιδοτήσεις. Βέβαια ακούγοντας τις διαμαρτυρίες των παραγωγών μήλων της Αγιάς κατάλαβα ότι πλέον η διεκδίκηση επιδοτήσεων είναι αυτοσκοπός. Ένας παραγωγός μήλων με παραγωγή 4-5 τόνων μήλων και συνήθεις τιμές κοντά στο μισό ευρώ έχει κύκλο εργασιών 2.000-2.500 ευρώ/στρέμμα και χρόνο. Ακόμα και με τα 30 λεπτά που φαίνεται να είναι η τιμή φέτος ο κύκλος εργασιών φτάνει τα 1.500 ευρώ. Τι είναι τα 50 ευρώ/στρ.;
Τι θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να συζητάμε; Πρώτα από όλα την οργάνωση των παραγωγών. Έλλειψη κάθε οργάνωσης ομαδικής εμπορίας, καλλιέργειας κ.λπ. Σε μια περιοχή με τέτοια συγκέντρωση οπωροφόρων δεν υπάρχει καμία οργάνωση για κοινή αγορά εφοδίων για μειωμένες τιμές, κοινή οργάνωση καλλιεργητικών πρακτικών που μειώνουν το κόστος παραγωγής και για κοινή εμπορία των προϊόντων για καλύτερη θέση διαπραγμάτευσης με τους εμπόρους. Να δημιουργηθεί μια καλή σχέση συνεργασίας με τους εμπόρους ώστε να υπάρχει ωφέλεια και για τα δύο μέρη. Η περιοχή αντιμετωπίζει πολλές φορές προβλήματα ζημιών από χαλάζι ή παγετούς. Περιμένουν από τον ΕΛΓΑ να τους εγκαταστήσει μετεωρολογικούς σταθμούς πρόβλεψης και συστήματα αποτροπής. Μήπως αυτά θα μπορούσαν να τα εγκαταστήσουν και λειτουργήσουν μόνοι τους έχοντας το σχετικό όφελος αντί να περιμένουν τους πολιτικούς να τους ελεήσουν;
Αλλά ας πάμε στην εμπορία. Από ότι διαβάζω στις εφημερίδες το πρόβλημα προέκυψε από αλλαγή των συνθηκών στην Αίγυπτο που έκανε δύσκολη την εξαγωγή. Είναι δυνατόν μια ολόκληρη περιοχή ή χώρα να εξαρτάται από τις οικονομικές δυσκολίες μιας χώρας; Αυτό δεν προβλέφθηκε; Πότε το καταλάβαμε, όταν συγκομίζαμε τα μήλα; Δεν το προβλέψαμε νωρίτερα; Και γιατί μείναμε κολλημένοι σε μια αγορά; Ο Υπουργός Εξωτερικών γυρίζει όλες τις χώρες της περιοχής αλλά και του κόσμου. Αλλού δεν υπάρχουν αγορές για τα προϊόντα μας; Οι χώρες θέλουν μόνο συστοιχίες Patriot και κοινές ασκήσεις με τα αεροπλάνα και τα πλοία μας; Δεν μπορούμε στο περιθώριο έστω των συζητήσεων να εξασφαλίσουμε και ένα παράθυρο εξαγωγών αγροτικών προϊόντων; Ή τέτοια αιτήματα δεν φτάνουν στο Υπουργείο; Όταν ο Πρωθυπουργός της χώρας πηγαίνει σε ξένες χώρες με μεγάλες ομάδες επιχειρηματιών, στις ομάδες αυτές μετέχουν εκπρόσωποι που πρωτογενούς τομέα για να προωθήσουν εξαγωγές προϊόντων μας; Τι κάνουν οι αγροτοσυνδικαλιστές μας; Τι κάνουν οι συνεταιρισμοί μας; Διεκδικούν κάτι εκτός από επιδοτήσεις και αποζημιώσεις;
Το χειρότερο της ιστορίας των μήλων της Αγιάς (κάτι ανάλογο ισχύει για πολλά άλλα προϊόντα όπως π.χ. τα αχλάδια του Τυρνάβου) είναι ότι δεν συμβαίνει για πρώτη φορά. Τα ίδια πάθαμε με τα πράσινα μήλα και τα ροδάκινα που πήγαιναν στη Ρωσία. Όταν επιβλήθηκαν οι κυρώσεις το 2014 κανείς δεν σκέφτηκε τι πρέπει να γίνει μα τα προϊόντα αυτά. Να θέσει το θέμα στην ΕΕ και να ληφθούν μέτρα εύρεσης νέων αγορών και κάποιων ενισχύσεων που θα βοηθούσαν στην προσαρμογή. Ενισχύσεων όχι για να κλείσουν στόματα διαμαρτυρίας, αλλά με στόχο να βρεθούν νέες αγορές. Τα ίδια έγιναν με τα σταφύλια γκρίμσον. Κανείς δεν πρόβλεψε ότι με το ΒΡΕΧΙΤ θα διαταράσσονταν οι αγορές ώστε να οργανωθούν εναλλακτικές λύσεις; Καθώς δεν έγινε καμία αξιολόγηση των παθημάτων του παρελθόντος, τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται σε βάρος της ανάπτυξης της χώρας και των ιδίων των παραγωγών γιατί καμία επιδότηση 10, 20 ή 50 ευρώ δεν θα καλύψει τη ζημία από την απώλεια υγιών αγορών και εισοδημάτων. Θα ξυπνήσουμε ή θα συνεχίσουμε στο ίδιο μοτίβο; Διότι δυστυχώς θα έχουμε ανάλογα παθήματα και με άλλα προϊόντα. Στο χέρι μας είναι.
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
