ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ 200ή ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ 1821.

Γράφει ο «Όμηρος»
([e-mail], fb:Ομηρος Ελευθερία)

Είναι ελάχιστα έως καθόλου γνωστή η προεπαναστατική Ελλάδα στη χερσόνησο και τα νησιά της στους σημερινούς Έλληνες. Θα πρόσθετα ίσως, πως τα ίδια μπορούν να ειπωθούν και για τους προγενέστερους ή μετέπειτα χρόνους, αφού στην πλειοψηφία μας

είμαστε ανιστόρητοι και αγεωγράφητοι, μυθομανείς και μυθοπλάστες, αλλά και άκριτοι αποδέκτες θεωριών, οραμάτων συνωμοσίας και υποσχεσιολογίας του «θα». Ιστορίες της «Κόκκινης Μηλιάς» (Κων/λης) που θα την παίρναμε με έφοδο το 1897, οδήγησε σε Εθνική ταπείνωση. Ο «παράδεισος» των σοβιέτ έφερε τον αιματηρό εμφύλιο με τα οδυνηρά επακόλουθα μέχρι το ‘74. Ο ανύπαρκτος κομμουνιστικός κίνδυνος οδήγησε στη Χούντα. Το σκίσιμο των μνημονίων και οι μαγκιές του πεντοζάλη έφερε το δημόσιο χρέος στο 182% του ΑΕΠ και διαιώνισε τη χρεοκοπία.
Ωστόσο υπάρχουν μεταξύ μας Έλληνες και Ελληνίδες, επώνυμοι και ανώνυμοι, που μελετούν πολύ και καλά την ιστορική μας πορεία. Γι’ αυτό και εκπλήσσει το πλήθος των ιστορικών πονημάτων, μονογραφιών και πολύτομων ιστορικών εκδόσεων στην πατρίδα μας. Θα διερωτηθείτε, πώς συμβαίνει να εκδίδεται πλήθος ιστορικών -αλλά και άλλων, όπως και μεταφράσεων- τίτλων βιβλίων, που τα βλέπουμε στις βιτρίνες των πολλών βιβλιοπωλείων, αφού οι Έλληνες δεν διαβάζουν, και τους είναι σχεδόν ανυπόφορο ένα βιβλίο, ακόμη κι ένα άρθρο εφημερίδας.
Η απάντηση βρίσκεται στο ότι, όποιοι διαβάζουν, διαβάζουν πολύ και στο ότι εξίσου πολλοί χρηματοδοτούν οι ίδιοι τις εκδόσεις των βιβλίων τους, καθώς γράφουν σε μητρική γλώσσα απειροελάχιστης πληθυσμιακής ομάδας αναφοράς. Οι Κινέζοι συγγραφείς της γλώσσας μανταρίν απευθύνονται σε 1,4 δισ. αναγνώστες. Οι Ινδοί της γλώσσας Ιντού είναι κι αυτοί 1,2 δισ. Όσοι γράφουν στην αγγλική γλώσσα έχουν εν δυνάμει αναγνωστικό κοινό περί τα 2 δισ., που γράφουν και μιλούν πολύ καλά έως άριστα αυτήν τη γλώσσα και οι Ισπανοί απευθύνονται σε 500 εκατ. φυσικών ομιλητών. Οι Έλληνες μόλις σε 20 εκατ. στον κόσμο, δηλ. στο 1/800 πολιτών και στο 1/700 αναγνωστών του πλανήτη.
Έλληνες, λοιπόν, αλλά και πολλοί ξένοι συγγραφείς και περιηγητές στη χώρα μας κυρίως μετά τον 17ο αιώνα, όταν αυξήθηκαν τα ταξίδια των εύπορων Ευρωπαίων, ήρθαν εδώ, και έδωσαν στους Ευρωπαίους αναγνώστες και το ευρύτερο κοινό την εικόνα της Οθωμανοκρατούμενης Ελλάδας (κυρίως στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα).
Πιο πριν προσκυνητές, πρέσβεις, πρόξενοι, αριστοκράτες, διερμηνείς, λόγιοι και επιστήμονες ήρθαν στις πατρίδες των Ελλήνων. Υπάρχουν οι αφηγήσεις και οι γκραβούρες καλλιτεχνών, όπως των Franz Tarone, Η.Β. Μοur, Jules Μ.V.Viconte, κ.ά. {Υπάρχει αυτόν το καιρό -έως 31.12- εξαιρετική έκθεση συλλογών στο Μουσείο Μπενάκη της περιόδου αυτής}. Αυτή η σειρά των άρθρων έχει σημείο αναφοράς τους προεπαναστατικούς χρόνους της οσμανικής κατοχής.
Την Ελλάδα αυτήν αναπαριστούν λόγος και εικόνα. Είναι ο λόγος -οι αφηγήσεις, οι περιγραφές- και η εικόνα -τα χαρακτικά οι λιθογραφίες- Ευρωπαίων, που ήρθαν εδώ και καταχώρισαν τις εντυπώσεις τους σε εκδόσεις που κυκλοφόρησαν από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα. Ας αρχίσουμε σήμερα από την περιγραφή της Λάρισας του 1812 από τον Άγγλο γιατρό Henry Holland.
«Η Λάρισα χρωστάει τη γραφικότητά της στον ποταμό Σαλαμπριά [τον Πηνειό]. Πλατύς και βαθύς κυλάει κάτω από έναν μεντρεσέ, δύο μεγάλα τζαμιά και πολλά ψηλά σπίτια και περνώντας πλάι σ’ ένα νεκροταφείο χάνεται στα δάση. Κάθε τόσο γίνονται καταστροφές από το ξεχείλισμα.
Έναν χρόνο πριν αφανίστηκαν εκατοντάδες σπίτια από τις πλημμύρες. Η αντίθεση ανάμεσα στους Έλληνες και τους Οθωμανούς είναι καταφανής. Οι Οθωμανοί οκνηροί, άβουλοι, εξαρτημένοι από τους μεγαλοτσιφλικάδες, εξαθλιωμένοι οι περισσότεροι, απαθείς, εκφυλισμένοι. Δραστήριοι, δυναμικοί οι Ελληνες, μ’ όλο που ζουν υπό τυραννία. Ο ελληνικός πληθυσμός δίνει μία εικόνα ευμάρειας και ανέσεων και στην κατοικία και την ενδυμασία και στις άλλες εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής διόλου κατώτερης από το επίπεδο των άλλων νοτιοευρωπαϊκών λαών».
Η αναφορά σε ελληνικούς τόπους της προεπαναστατικής Ελλάδας θα απασχολήσει τις επόμενες συνέχειες.