μαρτυρολόγιο. Εστιάζουν την προσοχή τους μόνο στα αρνητικά σημεία κάθε θέματος και αρέσκονται να τα προβάλλουν μέσα από μεγεθυντικό φακό. Όσο για τα θετικά σημεία, αυτά προτιμούν να τα αγνοούν, να τα αποσιωπούν.
Όλα τους φταίνε: το κράτος, η κυβέρνηση, το κεφάλαιο, ο καιρός. Ο μόνος που δεν φταίει σε τίποτα είναι ο εαυτός τους. Ένα τέτοιο είδος ανθρώπου είχε μάλλον στο μυαλό του ο Βάρναλης όταν έγραψε τους παρακάτω στίχους:
«Φταίει το ζαβό το ριζικό μας;
Φταίει ο θεός που μας μισεί;
Φταίει το κεφάλι το κακό μας;
Ποιος φταίει, ποιος φταίει...
Ποτέ κανένα στόμα δεν το είδε και δεν τόπε ακόμα!».
Την απάντηση, έμμεσα, την δίνει ωστόσο ο ίδιος στη συνέχεια με τους εξής στίχους:
«Έτσι στη σκοτεινή ταβέρνα
Πίνουμε πάντοτε σκυφτοί
Σαν τα σκουλήκια κάθε φτέρνα
Όπου μας εύρει μας πατεί.
Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα
Προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα».
Φταίνε λοιπόν η δειλία, η αβουλία και η μοιρολατρία.
Πιο ρηξικέλευθος ο Άγγελος Σικελιανός προτρέπει:
«Αγωνίσου, μόχθησε, αγωνίσου
Εμπρός, εμπρός επάνω
Στον τραχύ, τραχύ σου δρόμο
Με τα μάτια στυλωμένα πάντα στην κορφή».
Βάλε υψηλούς στόχους και αγωνίσου να τους πετύχεις, λέει ο Σικελιανός. Και παραμέρισε τη δειλία και τη μοιρολατρία προσμένοντας το θαύμα που δεν θα έρθει ποτέ από μόνο του. Προσπάθησε να το δημιουργήσεις ο ίδιος. Αλλά, αφού πετύχεις τους υψηλούς σου στόχους, μην πάρουν τα μυαλά σου αέρα και βαλθείς να επιδιώκεις άλλους όλο και ψηλότερους, σαν να θέλεις να φτάσεις τον Θεό, όπως επιχείρησαν οι κατασκευαστές του Πύργου της Βαβέλ, επειδή, όπως λέει ο Παλαμάς:
«Όσα βουνά κι αν ανεβείτε
Απ’ την κορφή τους θ’ αγναντεύετε
Άλλες κορφές ψηλότερες.
Κι όταν στην κορυφή ανεβείτε την κατάψηλη
Πάλι θα καταλάβετε πως βρίσκεστε σαν πρώτα
Κάτω απ’ όλα τα άστρα».
Άγγελος Ζαχαρόπουλος
Επίτιμος Διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής
πρ. Γενικός Διευθυντής Υπουργείου Γεωργίας
