τους, όπως τις βιώνουν στην καθημερινή τους ζωή οι άνθρωποι, θα ακολουθήσουν μια σειρά άρθρων.
Η αρχή γίνεται από μια συνοπτική περιγραφή των μεταβολών που καταγράφονται σε βασικά κλιματικά χαρακτηριστικά και η προοπτική της εξέλιξης αυτών στη χώρα μας και όπου υπάρχουν δεδομένα και στην περιοχή της Θεσσαλίας. Μετά την περιγραφή των βασικών αυτών μεταβολών, θα ακολουθήσει μια ιδιαίτερη αναφορά στο κάθε ένα από τα σοβαρότερα από αυτά και των επιπτώσεών τους, καταλήγοντας σε προτάσεις για ενδεχόμενα μέτρα που πρέπει να παίρνονται από την Πολιτεία και τους ίδιους τους ανθρώπους για την αντιμετώπιση των νέων προβλημάτων που δημιουργούνται.
Από την αρχή όμως πρέπει να διευκρινισθεί ένα συνηθισμένο λάθος που γίνεται, δηλαδή να συγχέεται το «κλίμα» με τον «καιρό». Καιρός είναι τα ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά (π.χ. θερμοκρασία, βροχή, κ.λπ.) που εμφανίζονται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ενώ κλίμα είναι οι μέσες τιμές των ατμοσφαιρικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής που επικρατούν για μεγάλες χρονικές περιόδους (δεκαετίες).
Σύμφωνα, λοιπόν, με ερευνητικές εργασίες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα, οι μεταβολές που επήλθαν από τα μέσα του 18ου αιώνα που τοποθετείται η λεγόμενη «βιομηχανική επανάσταση» και μέχρι πρόσφατα καταγράφηκαν σημαντικές μεταβολές στη συγκέντρωση των αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) από διάφορες πηγές, όπως φαίνονται στον πίνακα.
Η αύξηση των ΑτΘ προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το οποίο εκδηλώνεται με την αύξηση της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας. Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινισθεί ότι τα ΑτΘ είναι απαραίτητα για την ίδια την ύπαρξη της ζωής, διότι, εάν δεν υπήρχαν, η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας θα ήταν -18 oC, στην οποία δε θα μπορούσε να υπάρξει ζωή με τη μορφή που τη βιώνουμε. Τα ΑτΘ προέρχονται κατά 24 % από τη γεωργία, 35% από ορυκτά καύσιμα, 21% από τη βιομηχανία, 14% από τις μεταφορές και 6% από κατασκευαστικές δραστηριότητες και στην παραγωγή τους συμβάλλουν η Ασία κατά 46%, η Νότια Αμερική κατά 18%, η Αφρική κατά 16%, η Ευρώπη κατά 11% και η Βόρεια Αμερική κατά 9%. Σε ό,τι αφορά το ποσοστό των ΑτΘ που παράγονται από τη γεωργία, αυτό προέρχεται κατά 44% από την εντερική ζύμωση των ζώων, 26% από τις κοπριές των ζώων, 13% από τα λιπάσματα, 11% από τη ρυζοκαλλιέργεια και 6% από το κάψιμο της βλάστησης.
Τα αποτελέσματα της αύξησης της ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας, που πιστοποιούνται πλέον με μετρήσεις, είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά 20 εκ., η μείωση του πάχους των πάγων στους πόλους της γης (από περίπου 7 το έτος 1980 σε 5 εκ. τετρ. χιλ. το έτος 2010), η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών (κατά 0,302 οF) και η αύξηση της οξίνισης των ωκεανών (κατά 1,9 nmol/kg). Επιπλέον αυξήθηκαν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καταιγίδες, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες (από 100 το έτος 1990 σε 250 το 2004). Σε επόμενο άρθρο, θα συνοψίσουμε τις αλλαγές στα κλιματικά χαρακτηριστικά που καταγράφονται στη χώρα μας.
* Ο Χρίστος Τσαντίλας είναι γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, πρ. τακτικός ερευνητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.
