Από τον Σωτήρη Απ. Παπαποστόλου, συνταξιούχο δασοπόνο
Ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας, εκτός από το υγειονομικό και οικονομικό, δημιούργησε και τεράστιο ψυχολογικό πρόβλημα σε τμήμα του ελληνικού πληθυσμού. Όπως διαβάζω, έχει τριπλασιαστεί η κατανάλωση ψυχοφαρμάκων, μετά την εκδήλωση του Covid-19.
Όταν δεν έχεις μια δημιουργική απασχόληση για εκτόνωση, η ψυχολογική φόρτιση είναι μεγάλη και καταλήγει στο να δημιουργεί προβλήματα υγείας. Ο ψυχικός μας κόσμος, νομίζω ότι μοιάζει με χύτρα ταχύτητας, που αν δεν εκτονωθεί, θα γίνει έκρηξη. Το ίντερνετ, ένα καλό βιβλίο, η εφημερίδα μας, αποτελούν μια λύση, αλλά δεν αρκούν για την ψυχική μας ισορροπία όταν είσαι κλεισμένος στο σπίτι. Ο καφές στην καφετέρια που δεν μπορούμε να πιούμε, η συζήτηση με έναν φίλο, άφησαν δυσαναπλήρωτο κενό, με οδυνηρές συνέπειες. Μέσα σε αυτά τα αρνητικά, ένας καθημερινός περίπατος, εξισορροπεί την ψυχολογική φόρτιση και πιστέψτε με, είναι το καλύτερο αγχολυτικό στις δύσκολες μέρες που ζούμε. Η περιοχή της Αγιάς, διαθέτει άπειρες ομορφιές για όσους θέλουν και μπορούν να περπατήσουν. Η καλύτερη διαδρομή είναι αναμφίβολα προς τα ορεινά του Κισσάβου, αλλά είναι πολύ δύσκολη και επικίνδυνη για ηλικιωμένους ανθρώπους. Μένουν το γήπεδο και τα πεδινά της Αγιάς. Το γήπεδο είναι η επιλογή πολλών Αγιωτών, όπως βλέπω, αλλά είναι μονότονη σαν μαγκανοπήγαδο. Αυτήν την εποχή, βρίσκω πολύ ωραία τη διαδρομή προς τα κατάφυτα πεδινά της Αγιάς, την οποία ακολουθώ όσες φορές το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Μαζί με τον υγιεινό μου περίπατο, έχω την ευκαιρία να θαυμάσω τη δημιουργική προσπάθεια των κατοίκων της περιοχής μας. Η κύρια καλλιέργεια της πεδινής περιοχής (το Δώτιο Πεδίο), είναι η μηλοκαλλιέργεια. Οι παλιές ποικιλίες μηλιάς αντικαθίστανται ταχύτατα με νέες,σε πυκνή φύτευση και χαμηλά σχήματα. Κάτι τέτοιο, απαιτεί πολύ μεγάλο κοστολόγιο για την εγκατάσταση του νέου οπωρώνα που φτάνει τις 3 έως 3 1/2 χιλιάδες ευρώ ανά στρέμμα. Αντιλαμβάνεται λοιπόν ο καθένας, πόσο «σφίξιμο του ζωναριού» χρειάζεται, για να γίνει η εκρίζωση των παλαιών και η εγκατάσταση των νέων μηλεοπεριβόλων. Αυτονόητο είναι ότι, όσοι μπορούν να ακολουθήσουν το δαπανηρότατο εκσυγχρονισμό, θα επιβιώσουν ως μηλοκαλλιεργητές. Για τους υπόλοιπους, τα πράγματα θα είναι πάρα πολύ δύσκολα.
Η καλλιέργεια της μηλιάς είναι πολύ επίπονη και δαπανηρή και απαιτεί πολλή εργασία και μεγάλες οικονομικές δαπάνες όλο το χρόνο. Μετά από τόση εργασία και έξοδα, λογικό είναι ότι πρέπει να υπάρξει και η ανάλογη ανταμοιβή. Κάτι τέτοιο όμως, δεν συμβαίνει. Οι τιμές που τις καθορίζουν 3-4 μεγαλέμποροι σχεδόν μονοπωλιακά, είναι πολύ χαμηλές και δεν είναι ικανές να εξασφαλίσουν ένα ικανοποιητικό εισόδημα στους παραγωγούς, ανάλογα με τα έξοδα και την εργασία τους. Η κυριότερη αιτία γι’ αυτό, είναι ότι οι παραγωγοί δεν είναι οργανωμένοι σε συνεταιρισμούς και είναι υποταγμένοι στη μοίρα τους. Παράγουν άριστης ποιότητας φρούτα και όμως δεν ορίζουν την παραγωγή τους. Παραδίδουν τα προϊόντα τους στην πόρτα του ψυγείου του εμπόρου, χωρίς καθορισμένη τιμή. Τα ψυγεία είναι όλα ιδιωτικά. Συνεταιρισμοί δεν υπάρχουν, εκτός από έναν, ο οποίος δεν μπορεί να σώσει την κατάσταση.
Προσπάθειες που έγιναν κατά το παρελθόν για συνεταιρισμούς απέτυχαν. Έτσι, οι παραγωγοί σήμερα είναι ανοχύρωτοι και υποχρεωμένοι να υποστούν τις συνέπειες της κακής νοοτροπίας του Έλληνα, που δεν μπορεί να συνεταιρισθεί, επειδή δεν υπάρχει πνεύμα συνεννόησης. Η απορία μου πάντως είναι, πώς τα μήλα που αγοράζονται τόσο φθηνά, καταλήγουν να πωλούνται 5 και 6 φορές ακριβότερα στην κατανάλωση.
Δεύτερη σε έκταση καλλιέργεια στην περιοχή είναι αυτή της κερασιάς. Και στο προϊόν αυτό φυτεύτηκαν νέες ποικιλίες σε χαμηλότερα σχήματα και σε πιο πυκνή φύτευση, σε μορφή παλμέττας. Και η καλλιέργεια της κερασιάς απαιτεί πολλή εργασία και μεγάλα έξοδα, όχι τόσα πάντως, όσα της μηλιάς. Και στο προϊόν αυτό, η παράδοση στον έμπορο γίνεται «τυφλοίς όμμασι», χωρίς καθορισμό τιμής.
Παλαιότερα, έρχονταν στην περιοχή μας πολύ «λαϊκατζήδες» οι οποίοι προμηθεύονταν τα φρούτα που χρειάζονταν να πωλούν στις λαϊκές αγορές, σε καλές τιμές, από τον παραγωγό. Τώρα οι μικρέμποροι αυτοί έχουν εξαφανιστεί, επειδή προμηθεύονται τα φρούτα από τα ψυγεία των εμπόρων.
Δεδομένης της κατάστασης αυτής, πολλοί νέοι άνθρωποι πηγαίνουν μετά τη συγκομιδή των φρούτων στην Αθήνα ή σε λαϊκές της Θεσσαλίας και πωλούν τα προϊόντα μόνοι τους, για να επιτύχουν καλύτερες τιμές.
Από όσα προανέφερα, δεν είναι απορίας άξιο που οι νέοι δεν θέλουν να μείνουν στα χωράφια τους και κατευθύνονται σε άλλες επαγγελματικές ενασχολήσεις. Μια τόσο σκληρή και δαπανηρή καλλιέργεια, θα έπρεπε να έχει και το ανάλογο οικονομικό αποτέλεσμα. Να αναφέρουμε πάντως, ότι υπάρχει μία παγκόσμια τάση φυγής από το αγροτικό επάγγελμα, επειδή είναι επίπονο και πενιχρά αμειβόμενο. Σήμερα τα περισσότερα σπίτια στην Αγιά είναι άδεια, επειδή οι νέοι φεύγουν από τον τόπο τους, μη θέλοντας να ασχοληθούν με το επάγγελμα του αγρότη, για τους λόγους που προανέφερα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, σχεδόν όλες οι Υπηρεσίες μεταφέρθηκαν στη Λάρισα και οι κάτοικοι της επαρχίας Άγιας, πρέπει να κατέβουν για ψύλλου πήδημα στη Λάρισα, με μεγάλη ταλαιπωρία και έξοδα. Αυτές οι ρυθμίσεις έγιναν για εξοικονόμηση κρατικών δαπανών, αλλά σε βάρος του Έλληνα πολίτη.
Μέσα σ’ αυτό το ζοφερό σκηνικό, να πούμε ότι καλό εισόδημα έδωσαν τα γευστικότατα καστανά της περιοχής, επειδή καταστράφηκαν τα καστανοπερίβολα της Ιταλίας και τα κάστανα εξάγονται εκεί.
Στον Δήμο Αγιάς, υπάγεται σχεδόν το σύνολο των παραλιών του Ν. Λάρισας, που εκτείνεται σε μήκος 80 χιλιομέτρων. Τα παράλια αυτά με φόντο τα δασωμένα βουνά του Κισσάβου και του Μαυροβουνίου και τα κρυστάλλινα νερά επειδή δε βρίσκονται σε ρυπογόνες περιοχές, δέχονται πλήθος επισκεπτών και δίνουν εργασία σε πολλούς επιχειρηματίες και εργαζόμενους.
Να σημειώσω τα πολλά ιερά προσκυνήματα της Αγιάς και της επαρχίας γενικότερα, που προσφέρονται για θρησκευτικό τουρισμό. Τέλος, στην Αγιά και το Μεταξοχώρι υπάρχουν αρκετά αρχοντικά εξαιρετικής αρχιτεκτονικής τέχνης, τα οποία κτίστηκαν κατά το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα, όταν στην περιοχή άκμαζε η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα. Δυστυχώς, τα αρχοντικά αυτά είναι εγκαταλελειμμένα στη φθορά του χρόνου και κάποτε θα καταρρεύσουν και θα χαθεί ένα σπουδαίο πολιτιστικό στοιχείο της περιοχής.
