των Οθωμανών, της περιόδου 1454/1455-1570. Χάρη στις απογραφές αυτές γνωρίζουμε τώρα την αρχαιότερη μαρτυρία ύπαρξης πολλών θεσσαλικών οικισμών.
Ο Τούρκος οθωμανολόγος Levent Kayapinar, δημοσίευσε ένα μικρό τμήμα της απογραφής του έτους 1506, με 30 οικισμούς της επαρχίας Ελασσόνας. Από τους 30 αυτούς οικισμούς, δύο είναι οθωμανικοί (μουσουλμανικοί). Πρόκειται για το Μπαζαρλού Φακίχ, τους μετέπειτα Παζαρλάδες, τον σημερινό Λόφο, και το Μπαρακλού, τους μετέπειτα Μπαρακάδες, το σημερινό Ασπρόχωμα. Από τους άλλους 28 οικισμούς της Ελασσόνας, οι 27 ταυτίζονται εύκολα με σημερινούς οικισμούς. Μένει μόνο ένας, ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος είναι το σημερινό θέμα μου.
Το γεγονός ότι όλοι οι οικισμοί της απογραφής ταυτίζονται χωρίς καμία επιφύλαξη, με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο Άγιος Νικόλαος, ο οποίος μένει αταύτιστος, είναι η Καρυά, στην οποία ο πολιούχος τιμάται στο όνομα του Αγίου Νικολάου. Και σε άλλους οικισμούς υπάρχει ναός του Αγίου Νικολάου, αλλά ο οικισμός έχει το όνομά του. Η Καρυά, με το όνομα αυτό, απουσιάζει από τον κατάλογο του απογραφικού καταστίχου, οπότε η ταύτιση του ναωνυμίου Άγιος Νικόλαος με την μεταγενέστερη Καρυά είναι εφικτή. Ως Άγιος Νικόλαος αναφέρεται η Καρυά και στην απογραφή του 1521.
Το 1506 και το 1521, λόγω της σχετικά μεγάλης κτηματικής περιοχής του οικισμού, υπήρχαν δύο οικιστικά σύνολα. Το 1506 ζούσαν 18 οικογένειες στο ένα τμήμα και στο άλλο 34, ήτοι συνολικά 52 οικογένειες, από τις οποίες 8 ήταν οικογένειες χηρών γυναικών. Υπολογίζοντας 5μελή την οικογένεια, βλέπουμε ότι οι κάτοικοι της Καρυάς το 1506 ανέρχονταν στους 250, περίπου, και απέδιδαν ως πρόσοδο στον τιμαριούχο τους 3.097 άσπρα (1 άσπρο 1/120 του γροσίου).
Το 1521, στο ένα οικιστικό σύνολο της Καρυάς ζούσαν 23 οικογένειες και στο άλλο 41, ήτοι συνολικά 64 οικογένειες, από τις οποίες 8 ήταν πάλι χηρών γυναικών, και ο πληθυσμός ανερχόταν γύρω στα 300 άτομα, τα οποία απέδωσαν στον τιμαριούχο, ως πρόσοδο, 4.027 άσπρα.
Με βάση, λοιπόν, τις δύο απογραφές των Οθωμανών, είμαστε βέβαιοι, τώρα, ότι ο Άγιος Νικόλαος-Καρυά ιδρύθηκε λίγο πριν από το 1500.
Βιβλιογραφία: 1) Levent Kayapinar - Ayse Kayapinar, «30 οικισμοί της Ελασσόνας στην απογραφή των Οθωμανών του 1506, ΤΤ 36)», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 76 (2019) σ. 15. 2) Βασίλης Κ. Σπανός, «Οι οικισμοί της επαρχίας Ελασσόνας στο οθωμανικό κατάστιχο TD 101 του 1521», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 74 (2018) σ. 4.
Από τον Κώστα Σπανό εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
