Ο Αποστόλης Σουρλαντζής, καθηγητής φιλόλογος και πρώην αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος στο Δήμο Λαρισαίων, έζησε στη Νότια Αφρική, γνώρισε από κοντά τον Γιώργο Μπίζο και γράφει για τον σπουδαίο Έλληνα...
Βρέθηκα στη Νότια Αφρική το 1983, ως αποσπασμένος καθηγητής από το Υπουργείο Παιδείας, και δίδαξα για 5 χρόνια στο ελληνοαγγλικό σχολείο Σαχέτι. Ήταν τα δύσκολα χρόνια του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Γι’ αυτό και δεν ήταν ένας εύκολος προορισμός για εκπαιδευτικούς. Ήθελε μια σχετική τόλμη! Ήταν όμως μια συγκλονιστική εμπειρία για μένα.
Όταν έφτασα στο αεροδρόμιο του Γιοχάνεσμπουργκ, βρέθηκα μπροστά σε μια ομάδα Ελλήνων μαθητών με επικεφαλής τον Γιώργο Μπίζο. Ήταν εκεί για να υποδεχτούν τον κορυφαίο ελληνιστή Κίμωνα Φράιερ, που ερχόταν για μια σειρά διαλέξεων στην Έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του WITS, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του ίδιου του Μπίζου. «Αυτός είναι ο Γιώργος Μπίζος, ο δικηγόρος του Μαντέλα» μου είπε ο συνάδελφος που ήρθε να με υποδεχτεί. Τον κοίταξα με δέος. Με καλωσόρισε και ανταλλάξαμε τις πρώτες τυπικές κουβέντες.
Αργότερα είχα την τύχη να τον γνωρίσω καλύτερα κατά τη θητεία μου στο Σαχέτι, ένα σχολείο που ιδρύθηκε επίσης με δική του πρωτοβουλία από την ελληνική παροικία της Νοτίου Αφρικής. Ήταν πρόεδρος στο Δ.Σ. του σχολείου και συνέβαλε θετικά στον προσανατολισμό του ως σχολείου φιλελεύθερου και προοδευτικού.
Κάποιοι άνθρωποι που τυχαίνει να τους γνωρίσεις, μπαίνουν για πάντα στη ζωή σου και τη σηματοδοτούν. Νιώθεις ότι στάθηκες τυχερός που τους γνώρισες. Δύο μορφές στη ζωή μου κέρδισαν τον σεβασμό και τη βαθιά μου εκτίμηση για τη δράση τους: ο Γιώργος Μπίζος και αργότερα ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος.
Στο πρόσωπο του Γ. Μπίζου έβλεπα τον αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που καταπατούνταν κατάφωρα στο καθεστώς του απαρτχάιντ .
Όταν με κάλεσε για να μιλήσουμε στο γραφείο του Σαχέτι, ήμουν συγκινημένος που βρισκόμουν μπροστά σε μια τέτοια εμβληματική προσωπικότητα. Εκτίμησα την απλότητα, τη γαλήνη, την οξύνοια και το χιούμορ που τον διέκρινε. Στήριξε τις πρωτοβουλίες μου για δημιουργία ελληνικής βιβλιοθήκης και για θεατρικές παραστάσεις αρχαίου δράματος με τους μαθητές του σχολείου, που περιόδευσαν στις μεγαλύτερες πόλεις της Νοτίου Αφρικής.
Το «Σαχέτι», χάρις στον Μπίζο, αποτέλεσε σχολείο πρότυπο στον χώρο της ελληνικής ομογένειας ανά τον κόσμο. Ήταν το πρώτο σχολείο στη Νότια Αφρική που δέχτηκε μαύρους μαθητές σε χρόνους δίσεκτους.
Η ζωή του Γιώργου Μπίζου μοιάζει με μυθιστόρημα. Έφυγε από την πατρίδα του, το Βασιλίτσι της Μεσσηνίας, 13 χρονών, τον Οκτώβριο του 1941, προσπαθώντας να φυγαδεύσουν με τον πατέρα του επτά Νεοζηλανδούς στρατιώτες, με προορισμότην Κρήτη. Ένα αγγλικό πλοίο τους έσωσε από μια μεγάλη φουρτούνα μεσοπέλαγα και τους μετέφερε στην Αίγυπτο. Ο δρόμος της επιστροφής στην πατρίδα είχε κλείσει για πάντα. Έτσι βρέθηκε στη Νότιο Αφρική.
Σ’ ένα συναρπαστικό βιβλίο-αυτοβιογραφία, με τίτλο «Οδύσσεια προς την ελευθερία» ο Γιώργος Μπίζος αναφέρεται στη διαδρομή της ζωής του και τη φιλία του με τον Μαντέλα. Το 1948 συναντιέται πρώτη φορά µε τον Νέλσον Μαντέλα στο πανεπιστήμιο. Πρωτοετής φοιτητής της Νομικής αυτός, ο Μαντέλα στο τέταρτο έτος. Το Εθνικό Κόμμα της Νοτίου Αφρικής επέβαλε τους φυλετικούς διαχωρισμούς ανάμεσα στους μαύρους, που ήταν η πλειοψηφία στη χώρα και τους λευκούς, που είχαν στα χέρια τους τον πλούτο της χώρας. «Εμείς, ως φοιτητές διαμαρτυρόμασταν ενάντια στη ρατσιστική κυβέρνηση της χώρας. Ο Νέλσον πρωτοστατούσε.
Ήταν αρχηγός της νεολαίας του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, μιλούσε καθημερινά σε συγκεντρώσεις, στις αίθουσες του πανεπιστημίου και στους διαδρόμους... Εκεί γνωριστήκαμε και γίναμε φίλοι. Η μυστική αστυνομία μας παρακολουθούσε. Τον Νέλσον τον συνέλαβαν αργότερα. Εμένα δεν με συλλάβανε, με παρακολουθούσαν όμως και ως φοιτητή και ως νεαρό δικηγόρο, μου αρνήθηκαν την υπηκοότητα, δεν μου έδιναν διαβατήριο για 30 τόσα χρόνια, ενώ κάποια στιγμή μου στείλανε και το μήνυμα ότι το σχοινί στον λαιμό μου έχει κοντύνει!».
Για πολλούς ο Μαντέλα δεν ήταν ο ήρωας, αλλά ο «τρομοκράτης». Κατά συνέπεια κι ο Μπίζος έφερε τη ρετσινιά του «υπερασπιστή του τρομοκράτη». Από τα φοιτητικά του χρόνια είχε μπει στο στόχαστρο της μυστικής αστυνομίας. Όσους φοιτητές εναντιώνονταν στον καθεστώς, τους θεωρούσαν “αριστερούς”. Οι ηγέτες της παροικίας συμβούλευαν τον πατέρα του: «Μάζεψε τον γιο σου, θα φάει το κεφάλι του, εκθέτει την ελληνική παροικία».
Με την προσωπικότητα και τη θέληση που τον διέκρινε κατάφερε να καταξιωθεί και να αποκτήσει εξέχουσα θέση στην ελληνική παροικία και να συμβάλει στην πρόοδό της.
Την πολύκροτη δίκη του Μαντέλα και των συναγωνιστών του, που κράτησε από το 1961 ως το 1964, την παρακολουθούσε ο κόσμος όλος με κομμένη την ανάσα. Ο Μπίζος ήταν αυτός που τον έσωσε από τη θανατική ποινή. Έτσι έγινε γνωστός σ’ όλο τον κόσμο.
Τον Μάιο του 2001, ύστερα από πρόταση της Διεθνούς Ακαδημίας Δικηγόρων, ανακηρύχθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ουάσιγκτον ως δικηγόρος της χρονιάς. Ο Μπίζος συνέδεσε τη ζωή του με τη μοίρα του λαού της αφρικανικής χώρας, χωρίς ποτέ να ξεχνάει την ελληνική καταγωγή του, όπως κάθε Έλληνας της Διασποράς, που κουβαλάει μέσα του δύο πατρίδες.
Ο Μαντέλα εκτιμούσε και αγαπούσε ιδιαίτερα τον Γιώργο Μπίζο. Τον αποκαλούσε «αδελφό». Ο Μπίζος τον επισκεπτόταν στη φυλακή, του πήγαινε βιβλία για την Αρχαία Ελλάδα και του εμφύσησε την αγάπη για την Ελλάδα. «Η Ελλάδα», έλεγε ο Μαντέλα, «είναι η μάνα της Δημοκρατίας». Όταν ανακηρύχθηκε επίτιμος πολίτης της Αρχαίας Ολυμπίας, ο Μαντέλα απάντησε χαρούμενος “Από όλες τις τιμές, αυτή είναι η μεγαλύτερη”.
Μετά την πτώση του Απαρτχάιντ, ο Νέλσον Μαντέλα του πρότεινε τη θέση του Υπουργού Δικαιοσύνης στη νέα Κυβέρνηση, αλλά ο Γιώργος Μπίζος δεν δέχτηκε. Ανέλαβε, όμως, επικεφαλής της Συντακτικής Επιτροπής του νέου Συντάγματος της Ν. Αφρικής.
Δεν επρόκειτο απλά για μια φιλία, αλλά για μια κοινή πορεία των δύο ανδρών στη ζωή και την πολιτική της Νοτίου Αφρικής. Πίσω από τις μεγάλες αποφάσεις του Μαντέλα για τον ειρηνικό τερματισμό του απαρτχάιντ και για τη θεμελίωση μιας νέας δημοκρατικής Νότιας Αφρικής βρίσκεται ο Έλληνας που του ενεφύσησε τα ιδεώδη της αρχαίας δημοκρατίας και πίσω από τον ανθρωπισμό του Μπίζου βρίσκεται ο Μαντέλα που τον δίδαξε ότι «την εξουσία δεν τη χρησιμοποιείς για ίδιον όφελος αλλά για το καλό του λαού, της χώρας, του κόσμου ολόκληρου».
