εδάφη της Νότιας Συρίας. Ήταν αντίποινα για μια συστάδα ρουκετών που είχαν εκτοξευτεί από κει την προηγούμενη ημέρα. Πόλεμος κανονικός δηλαδή, μεσούντος του 21ου αιώνα! Φυσικά η είδηση δεν απασχόλησε κανέναν. Τα δυτικά ΜΜΕ δεν ασχολήθηκαν καν. Το να λες, ακόμη και σήμερα, ότι έπεσαν πέντε βόμβες στη Μέση Ανατολή, είναι, σα να λες ότι... χιόνισε στην Αλάσκα. Είναι η... κανονικότητα. Εξάλλου, περιμένοντας οι μεν τους δε, είχαν λάβει μέτρα με αποτέλεσμα να μην έχουμε καν θύματα, μοναχά μερικούς ελαφρούς τραυματισμούς στρατιωτικών.
Ταξιδεύοντας πριν κάποια χρόνια σε κείνα τα θεοβάδιστα εδάφη, στην ιερή γη της Παλαιστίνης, σε μια περίοδο που μύριζε και τότε ένταση, αναρωτιόμουνα ποια κατάρα τους κατατρέχει ώστε, χιλιάδες χρόνια τώρα, να φέρνει αντιμέτωπους τόσους σπουδαίους αρχαίους λαούς. Γιατί τα παιδιά του Μωυσή και του Ιησού του Ναυή που γύρισαν στην πατρογονική γη τους να πρέπει να σπαράσσονται με τους απόγονους Ασσυρίων, Φοινίκων, Φιλισταίων, Βαβυλώνιων... Είναι παράλογο...
Κι όμως, το τοπίο, όλα αυτά τα ιερά μέρη που εγείρουν σε μας τους Χριστιανούς τόσες εικόνες και τόση συγκίνηση έδειχνε τόσο ήρεμο... Τίποτε δεν πρόδιδε ένταση. Οι ελιές και τα κυπαρίσσια της Μεσογείου έσμιγαν αρμονικά με τις φοινικιές, τις χαρουπιές και τις ανατολίτικες ακακίες... Παντού σύγχρονες καλλιέργειες με πρωτοπόρες τεχνικές άρδευσης. Η ξηρασία είναι ο δεύτερος μεγάλος εχθρός. Ο «ιερός» ποταμός Ιορδάνης, έχει πια καταντήσει ρυάκι που κυλά ήρεμο συνεχίζοντας να βαφτίζει -συμβολικά- τουρίστες και προσκυνητές... Και κάθε τόσο, καθώς ταξιδεύεις οδικώς, προβάλλει η έρημος, παντού κυρίαρχη στη γη του Ισραήλ. Είναι σκληρή, βραχώδης κι αφιλόξενη... Αλλά και γεμάτη μυστήριο... Γεμάτη ιστορία. Γεμάτη φιλοσοφία. Γεμάτη θρησκεία... Πόσες και πόσες θρησκείες δεν γεννήθηκαν εδώ... Πόσοι Μεσσίες, πόσοι προφήτες, πόσοι τρελαμένοι δεν αναζήτησαν τον Θεό τους καταληφθέντες από θείο πάθος...
Για να καταλάβεις έναν ξένο τόπο, κάτσε και δες τους ανθρώπους του. Τούτοι δω μου φαίνονται - ιδέα μου; - πολύ κουρασμένοι και μάλλον δεν έφταιγε το λιοπύρι... Ένα ατέλειωτο και ετερόκλητο ανθρωπομάνι με αλλόκοτα ρούχα, γενειοφόροι, άλλοι σκονισμένοι, ταλαιπωρημένοι, βρώμικοι, ξεπεταγόταν από παντού στην Ιερουσαλήμ. Μοιάζουν με φιγούρες βγαλμένες από τη Βίβλο. Είναι Εβραίοι θρησκευόμενοι που φοράνε μαύρα κοστούμια και το χαρακτηριστικό καπελάκι, το «κιπά». Είναι Άραβες με κελεμπίες. Είναι Παλαιστίνιοι με τα παραδοσιακά τους καρό μαντίλια. Είναι μανδηλοφορούσες ορθόδοξες, ηλικιωμένες που έχουν έρθει να προσκυνήσουν τον Πανάγιο Τάφο και να αγοράσουν τα... σάβανά τους, συμμετέχοντας σε εκδρομή της οικείας Μητροπόλεως.
Όλοι κυκλοφορούν ανάμεσα στον εβραϊκό και αραβικό τομέα ανάκατα, μέχρι κάποια ώρα. Και ανάμεσα στο πλήθος αυτό, οι... στρατιώτες... Παντού Ισραηλινοί στρατιώτες και στρατιωτίνες οπλισμένοι με βαρύ οπλισμό... Στρατιώτες έτοιμοι να αντιδράσουν, να ρίξουν στο ψαχνό χωρίς πολλά - πολλά. Φυλάγουν πλατείες, πάρκα, ιδιαίτερα παιδικές χαρές όπου... «παίζουν» παιδιά. Παίζουν... Η λέξη ακούγεται ειρωνικά. Μάλλον πόλεμο παίζουν. Και μεγαλώνουν κι αυτά με τον φόβο, αντιλαμβάνονται από την πιο τρυφερή ηλικία τι θα πει κίνδυνος και απειλή...
Στο μεταξύ και ενώ ταξίδευα με λεωφορείο, κάτι συνέβη και ειδοποιήθηκα να επιστρέψω αμέσως στην Ελλάδα. Συνεννοήθηκα με τους Ισραηλινούς οικοδεσπότες μου και κατέβηκα μόνος στην επόμενη πόλη, μια κωμόπολη μάλλον, κάτι σαν τον Τύρναβο. Από τις δυσανάγνωστες πινακίδες κατάλαβα ότι είμαι στην αρχαία Καπερναούμ! Με συγκλόνισε η ιδέα ότι πατούσα τα ίδια χώματα που ευλόγησε κάποτε ο Ιησούς, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος, ο Ιωάννης, ο Ματθαίος. Είναι από τις στιγμές που ζεις τον μύθο σου!
Από κει, το τοπικό ΚΤΕΛ θα με πήγαινε Τελ - Αβίβ. Μόνος, εγώ και ο οδηγός. Το λεωφορείο ξεκίνησε άδειο. Στην πρώτη στάση κατάλαβα. Ήταν ένα λεωφορείο που περνούσε από διάφορα στρατόπεδα και μάζευε κόσμο. Το πρωί, όλοι, αγόρια και κορίτσια είχαν πάει για εκπαίδευση, το απόγευμα γύριζαν σπίτι με τα όπλα τους. Δίπλα μου τώρα βγάζει την «αρματωσιά» του, μπαλάσκες, σάκο, όπλο ένας πιτσιρικάς, δεν τον κάνεις πάνω από είκοσι. Έχει τα χαρακτηριστικά της ράτσας του. Λεπτός, μελαχρινός, κατάμαυρο κατσαρό μαλλί, ακανόνιστη κάπως μύτη και έξυπνο βλέμμα, οβραίικο... Με παρακαλεί και του κρατώ το όπλο μέχρι να τακτοποιηθεί. Μετά παίρνει το όπλο αγκαλιά και αποκοιμιέται. Δείχνει κατάκοπος. Είναι κατάκοπος.
Μετά από δύο στάσεις σε άλλα στρατόπεδα, το λεωφορείο έχει γεμίσει. Ίδια ιστορία. Αγόρια, κορίτσια, όλοι με όπλα, όλοι στα στρατιωτικά, όλοι κοιμούνται μετά από μια κοπιαστική μέρα. Υπάρχουν εκεί μέσα τόσα όπλα ικανά να... ισοπεδώσουμε για πλάκα μια Καπερναούμ! Ένα λεωφορείο - αστακός. Ένα κράτος - αστακός. Αγόρια, κορίτσια, όλοι όσοι δύνανται να φέρουν όπλο καλούνται κάθε τόσο για εκπαίδευση. Και κρατάει χρόνια αυτή η δύσοσμη κολόνια. Εφ’ όρου ζωής. Τη μια γιατί οι άλλοι, εκτόξευσαν πυραύλους και το Κράτος χρειάστηκε να απαντήσει. Την άλλη γιατί οι Παλαιστίνιοι κάνουν «Ιντιφάντα». Την άλλη γιατί ξεκίνησε ένα μπαράζ επιθέσεων με εκρηκτικές ύλες που τίναξε κάμποσα δημόσια κτίρια στον αέρα και οι ανάγκες φύλαξης είναι μεγάλες.
Είναι ζωή αυτή; Προφανώς και δεν είναι -έλεγαν οι Ισραηλινοί- αλλά ποιος την επέλεξε; Συνήθως σού την επιβάλλουν. Αυτοί χτυπάνε εμάς, εμείς απαντάμε, φαύλος κύκλος. Από ‘ένα σημείο και μετά την ιστορία δεν την ορίζεις...
Και κάπως έτσι, χάνεται η αίσθηση του... φόβου. Στο Ισραήλ δεν φοβάται πια κανείς. Έτσι είναι η ζωή εδώ. Ακόμη και μωρά παιδιά στο Νηπιαγωγείο ξέρουν ότι κάθε τόσο χτυπάει η σειρήνα. Θα σηκωθούν και με ηρεμία και τάξη θα πάνε στο καταφύγιο όπου έχουν εκπαιδευτεί να πηγαίνουν και θα περιμένουν απλώς τη λήξη του συναγερμού.
Και η ζωή συνεχίζεται... Και τώρα καταλαβαίνεις κι εσύ στην Ελλάδα ότι κάπως έτσι αρχίζει και διαμορφώνεται το σκηνικό κι εδώ. Δεν ζούμε πια κανονική ζωή. Δεν είναι νορμάλ ρε φίλε από το πρωί που ξυπνάς, ως το βράδυ που πας για ύπνο, να ακούς απειλές και τσαμπουκάδες από έναν Ερντογάν που παραφρόνησε και την έχει δει σουλτάνος. Βγαίνει το νέο Σισμίκ, (Ορούτς Ρέι) δεν βγαίνει. Θα γίνει πόλεμος, δεν θα γίνει πόλεμος... Κλιμάκωση ή αποκλιμάκωση; Έπιασε η διαμεσολάβηση της Μέρκελ ή όχι; Όλοι μιλάνε γι’ αυτό, πολιτικοί, διεθνολόγοι, αναλυτές, «ρήτορες και λωποδύτες». Λες και η ζωή σταμάτησε. Η Κυβέρνηση σου έδωσε να καταλάβεις ότι θα ρίξει στα γεμάτα, κι εσύ, θυμωμένος πια, που σου έχουν απαλλοτριώσει την κανονικότητα, διαμορφώνεις μια άλλη ψυχολογία. Δεν υπάρχει πια φόβος, υπάρχει ινάτι. Λες μέσα σου, βγες έξω ρε κερατά στη θάλασσα να σε δούμε πόσο μετράς. Δίχως να περιμένεις καμιά υποστήριξη από «συμμάχους», από ΝΑΤΟ, Ε.Ε. και λοιπούς τεθλιμμένους συγγενείς. Όπως λένε και στο Ισραήλ, «σ’ αυτά εδώ τα μέρη, κανείς δεν πολεμά στον πόλεμο του άλλου». Μόνος σου καθαρίζεις.
Θα μάθουμε λοιπόν να ζούμε έτσι. Δεν το επιλέξαμε. Αλλά δεν θα καθόμαστε κιόλας να παρακολουθούμε κάθε μέρα, κάθε ώρα και κάθε λεπτό πού βρίσκεται το τούρκικο πλοίο, αν έφυγε ή παραμένει στην Αττάλεια. Θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε για μπάνιο στη θάλασσα και να προγραμματίζουμε διακοπές. Οι άντρες θα πάνε σαν κάθε μέρα στη δουλειά, οι συνταξιούχοι θα εξακολουθήσουν να παίζουν χαρτιά στο συνοικιακό καφενείο, οι γυναίκες να σαρώνουν την αγορά με τις εκπτώσεις, τα παιδιά μας να πηγαίνουν στο σχολείο σαν μια πιο υποψιασμένη γενιά.
Δεν υπάρχει πια φόβος, το θηρίο πρέπει να το κοιτάξεις στα μάτια. Μα, καταλαβαίνεις όμως πως πρέπει να σοβαρέψεις... Σοβαρή παιδεία, σοβαρή οικονομία, σοβαρές ένοπλες δυνάμεις. Και σοβαρές ηγεσίες, για σοβαρές αποφάσεις. Γιατί «ήρθανε χρόνια δύσκολα». Πολλά τα σύννεφα... Κι η καταιγίδα όλο και πλησιάζει...
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ alexiskalessis@yahoo.gr
