ελάττωση της οστικής μάζας και η διαταραχή της αρχιτεκτονικής του, που οδηγούν σε ελάττωση της αντοχής του, ευθραυστότητα και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, που είναι το τελικό αποτέλεσμα της οστεοπόρωσης. Περισσότερο κινδυνεύουν: * Γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση ή με πρόωρη εμμηνόπαυση. * Άνδρες άνω των 70 ετών. * Άτομα με διάφορα χρόνια νοσήματα όπως είναι ο υπογοναδισμός, η μεσογειακή αναιμία, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ο σακχαρώδης διαβήτης κ.ά. * Άτομα που λαμβάνουν κορτιζόνη για μακρά χρονικά διαστήματα. * Άτομα με ιδιαίτερα χαμηλό σωματικό βάρος. * Άτομα με διατροφικά προβλήματα και μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου. * Άτομα με ιστορικό κατάγματος ισχίου σε γονέα καθώς και ιστορικό κατάγματος των ιδίων. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ, η μειωμένη έκθεση στον ήλιο, η έλλειψη άσκησης και η κατάχρηση καφέ και τσαγιού. ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Η οστική απώλεια εξελίσσεται σταδιακά χωρίς συμπτώματα ή πόνους έως ότου προκύψει κάποιο κάταγμα. Τα πιο συχνά οστεοπορωτικά κατάγματα αφορούν στη σπονδυλική στήλη, το ισχίο και τον καρπό. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και στη χώρα μας, με δεδομένο ότι περίπου 500 χιλιάδες γυναίκες άνω των 50 ετών πάσχουν από σοβαρή οστεοπόρωση, που συνοδεύεται από κατάγματα τόσο της σπονδυλικής στήλης όσο και του ισχίου, ενώ κάθε χρόνο 15.000 άτομα σπάνε το μηριαίο οστό, με αυξημένο κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας. Επίσης το 22% των Ελλήνων-και των δύο φύλων- ηλικίας μεγαλύτερης των 50 χρόνων έχουν ήδη οστεοπορωτικά κατάγματα, ενώ το 34% του ίδιου πληθυσμού έχει αυξημένο κίνδυνο να υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα στο άμεσο μέλλον. Συνεπώς, είναι εμφανείς οι επιπτώσεις αυτών των καταγμάτων στην ποιότητα της ζωής των ασθενών, αφού συνοδεύονται από πόνο, παραμορφώσεις, έξοδα νοσηλείας, χειρουργεία, αποχή από την απασχόληση κοκ. Τα οστεοπορωτικά κατάγματα αποτελούν παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία σωματικής ανικανότητας και θνητότητας. Γι' αυτό, η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται ως η σιωπηλή επιδημία της εποχής μας. ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η πρόληψη της νόσου είναι εύκολη και θεωρείται βασική για τη διατήρηση της υγείας, της ποιότητας ζωής και της ανεξαρτησίας στον ηλικιωμένο πληθυσμό. Η πρόληψη πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία. Αυτό γίνεται με σωστή διατροφή και άσκηση που συνεχίζονται σε όλη μας τη ζωή. Παράλληλα, προσπαθούμε να άρουμε τους παράγοντες κινδύνου, ρυθμίζοντας τυχόν διαταραχές, περιορίζοντας κατά το δυνατόν τα φάρμακα που ενοχοποιούνται και αλλάζοντας τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής μας (κάπνισμα, αλκοόλ, κατάχρηση καφέ). Τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώθηκε η παράδοξη υπόθεση της βιταμίνης D, που είναι καθοριστική στον φυσιολογικό οστικό μεταβολισμό. Γυναίκες άνω των 65 ετών, αλλά και όλα τα άτομα που μπορεί να έχουν επιβαρυνθεί από έναν ή περισσότερους παράγοντες που συντείνουν στην εμφάνιση της οστεοπόρωσης, θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους οστικής μάζας, μιας ανώδυνης και απλής εξέτασης, η οποία μπορεί να διαγνώσει με ακρίβεια την ύπαρξη και εξέλιξη της νόσου. Σε περίπτωση διάγνωσης της νόσου, σύγχρονες φαρμακευτικές μέθοδοι μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα οστεοπορωτικού κατάγματος και να επιβραδύνουν ή και να αναστείλουν την εξέλιξή της. MΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ Μ:Το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από οστεοπόρωση ή άλλους τύπους οστεοπάθειας είναι μικρό. Α: Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή πάθηση που πλήττει εκατομμύρια άτομα. Μ:Η οστεοπόρωση αποτελεί πρόβλημα των ηλικιωμένων γυναικών. Α: Η οστεοπόρωση πλήττει άνδρες και γυναίκες όλων των φυλών. Αν και η αδυναμία των οστών εκδηλώνεται στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, το «χτίσιμο» γερών οστών ξεκινά στην παιδική ηλικία. Μ:Τα κατάγματα από πτώσεις δεν σχετίζονται με οστεοπόρωση. Α:Τα κατάγματα σε άτομα άνω των 50 ετών μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη αδυναμίας των οστών λόγω οστεοπόρωσης ή χαμηλής οστικής μάζας. Μ: Η διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι χρονοβόρος και επώδυνη. Α:Η εξέταση οστικής πυκνότητας είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία που διαρκεί λιγότερο από 5-10 λεπτά. Μ: Η οστεοπόρωση δεν μπορεί να προληφθεί. Α: Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προστατεύσει κανείς την υγεία των οστών του, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία. Με σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και ιατρική παρακολούθηση, όλοι μπορούν να έχουν γερά οστά. Μ: Όταν κάποιος εμφανίσει οστεοπόρωση, δεν μπορεί να κάνει τίποτε για να την αντιμετωπίσει. Α: Αν διαγνωστεί, η οστεοπόρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με νέα φάρμακα που βοηθούν στην πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας και στην αναδόμηση των οστών. Με τον τρόπο αυτό, ο ασθενής μπορεί να προλάβει τα επώδυνα και απειλητικά για τη ζωή κατάγματα. Μ:Η οστεοπόρωση δεν έχει συνέπειες στη σωματική υγεία. Α: Η οστεοπόρωση συχνά οδηγεί σε επώδυνα κατάγματα που μπορεί να καταλήξουν σε αναπηρία, ακόμη και σε θάνατο. Πολλά άτομα με κατάγματα υποφέρουν από έντονο πόνο και απώλεια ύψους, ενώ πολλοί μπορεί να χάσουν την ικανότητα να ντύνονται μόνοι τους, να στέκονται όρθιοι και να περπατούν. Μ:Η οστεοπόρωση δεν έχει συναισθηματικές συνέπειες. Α:Τα κατάγματα μπορεί να προκαλέσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική εικόνα του ατόμου για το σώμα του, καθώς και άσχημη διάθεση. Όλα αυτά προκαλούν σημαντικό άγχος και κατάθλιψη.
Από τον Κωνσταντίνο Αλεξίου, ορθοπαιδικό χειρουργό
