Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
«Χριστός εστιν η ειρήνη ημών» (Εφεσ. 2:14)
Μια όμορφη κινηματογραφική ταινία που υμνεί τη φιλία, η ταινία "Ντερσού Ουζαλά" του Ιάπωνα σκηνοθέτη Ακίρα Κουροσάβα, αρχίζει με αυτό το τραγούδι: "Πού ήσουν αητέ /με τις γκρίζες φτερούγες σου;/ Ήμουν ψηλά στο γαλανό ουρανό / στα ήσυχα, ειρηνικά βουνά". Ποιό είναι το πολυτιμότερο που πρέπει να φυλάξουμε, τώρα, ως κόρη οφθαλμού; Δεν είναι μήπως η ειρήνη και η φιλία που στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη;
Μας λένε, δεν μπορεί να φταίνε πάντοτε οι άλλοι; Δείτε σε τί φταίτε κι εσείς. Την περασμένη Τρίτη λέγαμε για τη σύγκρουση πολιτισμών ή παραδόσεων. Ο ελληνικός λαός ακολουθεί την Ορθόδοξη Παράδοση, την λεγόμενη νηπτική ή ησυχαστική παράδοση. Δεν ανήκουμε ούτε στην Ανατολή ούτε στη Δύση. Θα μου πείτε, τί με ενδιαφέρει η παράδοση ή ο πολιτισμός τον καιρό της οικονομικής κρίσης; Μας ενδιαφέρει να ξέρουμε, τί είναι αυτό που κινδυνεύει να χαθεί, για να μπορούμε να το φυλάμε καλύτερα.
Στην ορθόδοξη παράδοση δεν ζούμε με ψευδαισθήσεις. Η εξουσία ανήκει στον πλούτο. Κράτος πληβείων δεν υπήρξε ποτέ. Ότι η εξουσία ανήκει στον πλούτο δημιουργεί μια σύγκρουση ανάμεσα στον άρχοντα και στην φτωχή χήρα. Ο Ιησούς καταδικάζει την υποκρισία του υπερήφανου Φαρισαίου. Ουαί, υποκριτές ότι κατεσθίετε τας οικίας των χηρών. Το Ευαγγέλιο επισημαίνει τη διαφορά τόσο από την κοινωνική άποψη όσο κι από την άποψη της προσευχής. Η υπερηφάνεια δεν εμποδίζει μόνο την επαφή με το Θεό μέσω της προσευχής, αλλά εμποδίζει και την εμπιστοσύνη, την ειρήνη και τη φιλία μεταξύ μας. Με ποιο σκεπτικό σχεδιάζουν την κατάργηση της προσευχής στα σχολεία; ; Γνωρίζουν οι ευρωπαϊστές που διευθύνουν το υπουργείο Παιδείας, πόσο πολύτιμη είναι η προσευχή για τον ελληνικό λαό;
Στην Αμερική και σε άλλα μέρη του κόσμου διδάσκουν το διαλογισμό ή την αυτο-ύπνωση που μοιάζει με τη μέθη που προκαλεί ο πλούτος. Ο γκουρού διδάσκει να επικαλείσαι τον εαυτό, τον εσωτερικό γκουρού. Θεός είναι ο εαυτός. Ο εαυτός είναι επίσης .δάσκαλος, οδηγός, βοηθός. Η διδασκαλία αυτή είναι της απελπισίας. Παράδειγμα οι ομαδικές αυτοκτονίες πολλών από αυτούς που ακολουθούν διάφορες επικίνδυνες ανατολικές λατρείες.
Στην Ορθόδοξη Παράδοση η σπουδαιότερη Εντολή του Χριστού είναι αυτή που μας παρακινεί να κρατάμε άγρυπνο το ενδιαφέρον μας για τη ζωή. Αγρυπνείτε και προσεύχεσθε. Να μην παραμελούμε την επαφή με το Θεό και την επαφή μεταξύ μας. Είμαστε ένας λαός που αγαπάμε την ομιλία, την σύμπνοια. Στα νησιά μας η πιο όμορφη συνήθεια είναι αυτή των ανθρώπων που αποσπερίζουν. Που ανταμώνουν το απόγευμα και κουβεντιάζουν. Ο λαός μας αναδεικνύει την ομιλία, την επαφή, την επικοινωνία, ως ουσία της ανθρώπινης ζωής. Η ομιλία δεν είναι ένα «μέσο» που μεταφέρει ένα «μήνυμα», από έναν «πομπό» σ΄ έναν «δέκτη», αλλά ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής.
Ο Αϊνστάϊν, στο βιβλίο του, «Καινούριος κόσμος» αναφερόμενος σε ένα θέμα παρόμοιο με την ομιλία μεταξύ μας και συγκεκριμένα στο θέμα της ομιλίας του ανθρώπου με το Θεό, στην προσευχή, γράφει πως δεν πρέπει να λέμε στο Θεό, τι να κάνει. Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία το περιεχόμενο της ομιλίας, αλλά το γεγονός ότι μιλάμε με το Θεό, όπως μιλάμε και μεταξύ μας. Οι ορθόδοξοι γνωρίζουμε ότι η μέγιστη αξία της προσευχής είναι η επαφή μας με το Θεό και όχι το αίτημα της προσευχής το οποίο συνήθως λείπει, γιατί στην Ορθοδοξία δεν έχουμε προτίμηση στις αυτοσχέδιες προσευχές. Η σπουδαιότερη προσευχή της Ορθοδοξίας είναι η προσευχή του Ονόματος του Ιησού στην οποία ζητάμε το έλεος του Κυρίου.
Στην ταινία του ορθόδοξου Αντρέϊ Ταρκόφσκι "Θυσία" βλέπουμε ένα παιδί να ποτίζει ένα ξερό δέντρο όπως έκανε κι ένας ορθόδοξος μοναχός στο μοναστήρι. Τί σημαίνει άραγε να ποτίζεις ένα δέντρο που ξέρεις πως δεν θα ανθίσει ποτέ. Σημαίνει αυτό που λέει ο Ηράκλειτος, να ελπίζεις στο ανέλπιστο; Υπάρχει κάτι ακόμα πιο σημαντικό από αυτό, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στις συνθήκες ανελευθερίας που ζούμε. Σημαίνει κάτι πιο πολύτιμο, κάτι που σε μας είναι η ουσία της ζωής μας,. Σημαίνει την επικοινωνία, την ανθρώπινη ομιλία, ως το ουσιαστικό περιεχόμενο της ανθρώπινης ζωής κάτι που λείπει από τις κοινωνίες στις οποίες επικρατεί ο ωφελιμισμός. Η σκέψη, του τί έχει κανείς να κερδίσει. Στην Ορθόδοξη Παράδοση ειλικρινής επικοινωνία είναι η ουσία της ζωής.
Δεν είμαστε χαμένοι στον εαυτό μας. Ότι μιλάμε σημαίνει ότι έχουμε σύμπνοια. Είμαστε βέβαιοι ότι "τα λέμε" ή ότι "θα τα πούμε". Αυτό είναι το πιο σημαντικό, ο λόγος. Στην αρχή είναι ο λόγος, λέει το Ευαγγέλιο. Και ο λόγος είναι ο Θεός. Ο Ιησούς θεράπευε με το λόγο. Με το λόγο έδιωχνε τα ακάθαρτα πνεύματα. "Εδώ κατοικούν άνθρωποι που μιλούν", λέει για την Ελλάδα ο Ιμπραήμ, ο ήρωας της ομώνυμης ταινίας, που ενσαρκώνει στον κινηματογράφο, ο Ομάρ Σαρίφ.
Στην Ελλάδα αγαπάμε την ειλικρινή επικοινωνία και την εμπιστοσύνη. Δεν διέπει τις σχέσεις μας ο φόβος κι η υποταγή ούτε η χρησιμότητα κι η ωφέλεια. Αγαπάμε τη χάρη του Θεού που είναι πέρα από την χρησιμοθηρία και τον ωφελιμισμό. Δεν μας αρέσει κάτι που δε γίνεται με την καρδιά. Γι΄ αυτό δεν μας θλίβουν εντελώς οι στερήσεις κι έχουμε τη δύναμη να κάνουμε υπομονή. Στηρίζουμε την ελπίδα μας στο Χριστό. Ο Χριστός είπε για τους Έλληνες ότι είναι σε θέση να δουν τη δόξα του Θεού στο πρόσωπό Του.
Η σύγκρουση ανάμεσα στην αυτογνωσία και στην αυτό-ύπνωση είναι παγκόσμια. Κανένας δεν πρέπει να εφησυχάζει, ιδίως όταν τα δικαιώματα στην ελευθερία, στην υγεία και στη ζωή του ανθρώπου παραβιάζονται. Η τήρηση της Εντολής του Χριστού «Αγρυπνείτε και προσεύχεσθε», είναι όσο ποτέ άλλοτε, αναγκαία. " Η άμυνα της κοινωνίας απέναντι στην παράνομη και βάρβαρη επίθεση στις ζωές των πολιτών της, για την υπεράσπιση των υλικών όρων αξιοπρεπούς διαβίωσής τους, είναι όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση.” *
*‘Άρις Καζάκος, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ.
