Συνοπτικά, αναφέρω ότι κατά την άποψή μου, τρεις ήσαν οι παράγοντες που κυρίως συνετέλεσαν στην εμβρυική σύλληψη της υπέροχης αυτής ιδέας κοινωνικής θέσμισης. Α) Το σχετικά ολιγάριθμο των συνοικούντων πολιτών. Β) Η γεωγραφική απεικόνιση της ηπειρωτικής χώρας μας. Γ) Ο σχηματισμός της οπλιτικής φάλαγγας, ο οποίος χρονικά ως θεμελιώδης παράγοντας έρχεται τρίτος κατά σειρά.
Κάθε ενότητα ανθρώπων είχε ως κύρια και πρώτη μέριμνα την υπεράσπιση του τόπου του, ένα κομμάτι γης από το οποίο προορίζονταν τα απαραίτητα προς διαβίωση εφόδια. Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στο γεωλογικό ανάγλυφο της Ελλάδας, θα διακρίνει ως επί το πλείστον, και ιδίως στο νοτιότερο μέρος της, μικρούς σχετικά χώρους, που στην πλειοψηφία τους έχουν τη μορφή κοιλάδων ή μικρών λεκανοπεδίων. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε τη μικρή δυνατότητα αυτών των εκτάσεων να θρέψουν έναν πληθυσμό που δεν μπορεί να υπερβεί τις μερικές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων! Όλες έχουν ως χαρακτηριστικό τους ορεινά και δύσβατα όρια ως επί το πλείστον. Χώροι κατάλληλοι προς υπεράσπιση από ανεπιθύμητους εισβολείς, με το τεράστιο όμως πλεονέκτημα της επικοινωνίας ή διαφυγής προς την ανοιχτή θάλασσα. Περιττό να τονίσω το πλεονέκτημα αυτό στο πλάτεμα της αύξησης εμπορίου και συναλλαγής γενικά, μα το σπουδαιότερο στο ξάνοιγμα νου και αντίληψης στο αντάμωμα με τους άλλους λαούς.
Αφού λοιπόν στη διάρκεια αρκετών αιώνων κατήργησαν τον θεσμό της βασιλείας, παρατηρούμε τη δημιουργία της οπλιτικής φάλαγγας, έναν πυκνό σχηματισμό οπλιτών του συνόλου των ελεύθερων πολιτών, ο οποίος πέραν του καταλυτικού ρόλου της διάρρηξης και κατανόησης του εχθρού, είχε ως εκ της τάξης και το ψυχικό δέσιμο μεταξύ των όμορων μαχητών! Αυτό σαν συνέπεια της προστασίας του καθενός από το "όπλον" (ασπίδα) του διπλανού του. Με άλλα λόγια όλοι χρωστούσαν τη ζωή τους στον εκ δεξιών τους κατά τη διάρκεια της μάχης. Υπάρχει, άραγε, μεγαλύτερο δέσιμο και σεβασμός από αυτόν που υπήρχε μεταξύ των την ώρα του κινδύνου; Ποιος αμφιβάλλει ότι η ισονομία, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις δεν εμπεδώνονται ως τελικό αποτέλεσμα;
Στη χώρα μας, όπως και στον λεγόμενο δυτικό κόσμο, τους δύο τελευταίους αιώνες ισχύει η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Σαφώς αυτό είναι αναπόφευκτο, διότι τα τωρινά μεγέθη είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερα, κι αυτό δεν επιτρέπει τη φυσική παρουσία όλων των Ελλήνων της χώρας για άμεση διαβούλευση. Επομένως, η όλη πολιτική λειτουργία περνά από και μέσα από τους πολιτικούς σχηματισμούς. Αυτό προϋποθέτει την παράθεση απόψεων μεταξύ των κομμάτων, αφού πριν έχουν γίνει κοινωνοί της πρόθεσης και άποψης της κυβέρνησης σ’ έναν επαρκή χρόνο. Αμ δε όμως! Οι κυβερνώντες προσπαθούν να αιφνιδιάσουν την αντιπολίτευση με καθαρά μικροκομματικούς σκοπούς, ακόμη και σε θέματα βασικά, κοινωνικά, μα και εθνικά, όπου η επιτυχία απαιτεί τη σύμπνοια όλων! Τέτοια είναι η μεγάλη και διαρκής οικονομική κρίση που περνάμε, το ζήτημα της ονομασίας του βόρειου γείτονά μας, ο εξ ανατολών κίνδυνος κι άλλα.
Σ' αυτά τα χρόνια λοιπόν, άλλοι αποκαλούν άλλους προδότες, άλλοι γερμανοτσολιάδες, φασίστες, ακροδεξιούς, όλοι συσπειρώνονται σε πιο αδιάλλακτες θέσεις, με το μίσος και την έχθρα να κτυπάει κόκκινο! Ως εκ τούτου, αμφιβάλλει κανείς ότι το αποτέλεσμα θα είναι μάλλον καταστροφικό, μάλιστα σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη που μυρίζει μπαρούτι;
Ήδη είναι φανερό, ότι σε αυτόν τον πολιτικό πόλεμο, πλέον δεν ορρωδούν ούτε στην επιδίωξη ελέγχου θεμελιωδών θεσμών της εξουσίας, όπως π.χ. της δικαστικής. Ούτε κατά διάνοια απασχολεί κυρίως τους λεγόμενους πόλους εξουσίας, συμφορά τους, ο αυτοπεριορισμός πολιτών και πολιτικών σε λόγους και πράξεις που πληγώνουν τη θέσμιση της Δημοκρατίας που τόσος κόπος απαιτήθηκε να καταβληθεί πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια σ' αυτόν τον τόπο! Ούτε μπορούμε να αναρωτηθούμε κατά τον Καβάφη "τι θα απογίνουμε χωρίς τους βαρβάρους", γιατί αυτήν την ιδιότητα τη φορέσαμε σαν ρούχο κατάσαρκα!
Του Παύλου Γιατσάκη
