Μπορεί να ήταν υπεύθυνη της δυστοκίας η κουλτούρα των γειτόνων μας ή η δική μας. Μπορεί οι τριβές στους αιώνες συνύπαρξης να ύψωσαν ανυπέρβλητα εμπόδια. Μπορεί η εξωτερική πολιτική όλων μας να υπολειπόταν σε σύγχρονο βηματισμό με αποτέλεσμα να είναι αναποτελεσματική.
Σήμερα η ανάγκη επιβάλλει να δρομολογήσουμε λύση των προβλημάτων με τους γείτονες με αναστοχασμό όλης της κοινωνίας, των πολιτικών και κοινωνικών φορέων, για τις αρχές, με τις οποίες η καλή γειτονία μπορεί να επιτευχθεί, και τις διπλωματικές διαδικασίες που απαρέγκλιτα πρέπει να τηρούνται για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα.
Το υπουργείο Εξωτερικών σχεδιάζει πρωτοβουλίες με καλή οργάνωση και μέθοδο που υπόσχονται επιτυχίες. Για παράδειγμα η αναγνώριση από πλευράς γραμματείας του ΟΗΕ ότι λύση του Κυπριακού με στρατεύματα κατοχής και εγγυήσεις δεν μπορεί να υπάρξει είναι βήμα σημαντικό και επιτυχία της ελληνικής διπλωματίας.
Τα σωστά διπλωματικά βήματα προετοιμάστηκαν και στο πρόβλημα με τη πΓΔΜ (FYROM). Η συνάντηση Τσίπρα – Ζάεφ και οι δηλώσεις των δυο πολιτικών ανδρών μετά την συνάντηση έθεσαν τις βάσεις του διαλόγου με τον οποίο μπορούν να λυθούν τα προβλήματα και να συναφθεί συμφωνία οικοδόμησης σχέσεων καλής γειτονίας ανάμεσα στα δύο κράτη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας χαιρετίζει την έναρξη διαλόγου, τις αρχές που διακηρύχθηκαν από τους δύο ηγέτες και τις προσδοκίες που απορρέουν μετά το μεγάλο βήμα της συνάντησης. Από τη μεριά μας ανοίξαμε τη συζήτηση για τις αρχές, τις αξίες και τις θέσεις πάνω στις οποίες μπορεί να βασισθεί η μελλοντική συμφωνία.
1. Βλάπτουν την καλή γειτονία οι εκατέρωθεν μισαλλόδοξες ρητορείες. Το μέτρο που οικοδομεί την εμπιστοσύνη ανάμεσα στους δύο λαούς και κράτη είναι ο σεβασμός του ενός στην κουλτούρα και τις δοξασίες του άλλου. Περιττεύει η αλληλοϋποτίμηση, όπως για παράδειγμα ο χαρακτηρισμός από βασικό ομιλητή στο συλλαλητήριο της Θες/νίκης ότι οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ είναι γυφτοσκοπιανοί. Η καυχησιά για τη δόξα των προγόνων κάποιου από βήματος εκδήλωσης συνιστά εκδήλωση μίσους απέναντι σε γείτονα που επιδιώκει να γίνει αυριανός σύμμαχος. Είναι απορριπτέα ως εθνολαϊκιστική και, ως εκ τούτου, αντιπατριωτική.
2. Ανυπέρβλητο εμπόδιο στη συμφωνία αποτελεί η αμφισβήτηση των συνόρων και η υπόνοια ύπαρξης αλυτρωτικών διαθέσεων. Η διασταλτική προσέγγιση για τα εθνικά δίκαια και ιδανικά δεν αποτελεί σωστή βάση για την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου που πρέπει να απασχολεί τους πολιτικούς άνδρες. Πάσης φύσεως εθνικισμός είναι κακός σύμβουλος που γεννά τριβές ανάμεσα σε γείτονες, βία και πόλεμο. Τα γειτονικά κράτη καλούνται να διακηρύξουν το σεβασμό των συνόρων και να αποκηρύξουν τον αλυτρωτισμό. Είναι αρχές συμβατές με την πολιτική κουλτούρα του 21ου αιώνα.
3. Το παιγνίδι των αλληλοκατηγοριών και η επίδειξη ισχύος με επιθετικότητα και πολεμοχαρή συνθήματα δεν συνάδουν με τις αξίες της εποχής για βαλκάνια περιοχή ειρήνης , ασφάλειας και οικονομικής ανάπτυξης με συνεργασίες πάσης φύσεως των βαλκανικών κρατών. Το σύνθημα η Μακεδονία είναι μόνο ελληνική εκφεύγει των ανωτέρω αξιών και “αποτελεί κακή αντίληψη” όπως δήλωσε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Ούτε το ζήτω ο στρατός , βασικού ομιλητή στο συλλαλητήριο στέλνει σωστό μήνυμα.
4. Η διαδικαστική αρχή ότι διαμορφώνουμε εθνική γραμμή την οποία προωθούμε ενιαία ως χώρα και πολιτική ηγεσία, αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχή λύση του προβλήματος. Ο διάλογος που άνοιξε, έχει ενδιαφέρον και αποκαλύπτει την σοβαρότητα των πολιτικών ηγεσιών και την ικανότητά τους να γράφουν ιστορία. Λίγη σημασία έχει, στο ονοματολογικό, η πατρότητα της θέσης - πλειοψηφικής κατά πάσα πιθανότητα – ότι προχωρούμε στο διάλογο με την ηγεσία της ΠΓΔΜ με πρόταση για σύνθετη ονομασία από την ατζέντα του κ. Νίμιτς. Μεγαλύτερη σημασία έχει να τερματισθεί η εκκρεμότητα του προσωρινού ονόματος εξαιτίας του κινδύνου να ακυρωθεί στην πράξη το σύνθετο όνομα και να προκύψει το σκέτο Μακεδονία. Ο κίνδυνος αυτός επιβάλλει οι αντιπολιτευόμενα πολιτικές δυνάμεις ν αφήσουν τα μικροπολιτικά παιγνίδια και να συστρατευθούν στην επίλυση του εθνικού θέματος.
Η θέση του προέδρου της Ν.Δ. κ. Μητσοτάκη ότι είναι προτιμότερη η μη λύση λόγω ακατάλληλης συγκυρίας, είναι ακατανόητη. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό κόμμα, Ευρωπαίοι σοσιαλιστές και Ευρωπαίοι πράσινοι μαζί με Βρυξέλλες, Βερολίνο και Ρώμη στηρίζουν τη διαπραγμάτευση για να επιτευχθούν σχέσεις καλής γειτονίας, ένας στόχος που θεάθηκε από τον έλληνα πρωθυπουργό στη συνάντηση με τον ομόλογό του της ΠΓΔΜ.
Η πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού απαιτείται ν’ αγκαλιασθεί από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης. Δεν ζητούμε να αναστείλουν την κριτική τους προς την κυβέρνηση για τα όποια ελλείμματα. Επειδή τα εθνικά θέματα απαιτούν λεπτούς χειρισμούς δεν χρειάζεται να φορτίζονται με επικριτικές τοποθετήσεις όπως οι κρίσεις ότι επίκειται εθνική τραγωδία, ασκείται από την κυβέρνηση μυστική διπλωματία κλπ. Θεωρούμε άκαιρους τους οξείς τόνους που έχει υιοθετήσει ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων. Ούτε κατανοούμε τη λογική της Γεννηματά η οποία, ενώ συμφωνεί σε γενικές γραμμές στα βασικά θέματα του εθνικού προβλήματος, επιλέγει να προβάλει διαφορές σε δευτερεύοντα, κυρίως διαδικαστικού χαρακτήρα, ζητήματα. Η θέση του ΚΚΕ και του ΠΟΤΑΜΙΟΥ δεν φορτίζει με περιττά για την περίσταση ζητήματα, πράγμα το οποίο είναι ζητούμενο στη σημερινή συγκυρία. Μας απασχολεί το βραχυκύκλωμα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξαιτίας του θεσμικού της ρόλου. Ελπίζουμε ότι η ανάγκη θα συνεφέρει την ηγεσία της για να ανταποκριθεί στις συνταγματικές επιταγές, οι οποίες τη θέλουν συμμέτοχο στην επίλυση εθνικών θεμάτων.
Σχετικά με τον κυβερνητικό εταίρο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση είναι θετικό ότι οι ΑΝΕΛ εκτιμούν ότι οι διαπραγματεύσεις κινούνται σε θετική κατεύθυνση και ότι ο πρωθυπουργός έθεσε σωστά ως πρώτο θέμα της ατζέντας το ζήτημα του αλυτρωτισμού.
Του Πέτρου Παπαγεωργίου
*Ο Πέτρος Παπαγεωργίου είναι συντονιστής γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας
