Οι έννοιες «νέο», «νέοι», «ανανέωση» αποτελούν όχημα κριτικής, ή/και επιθυμιών, ή/και επιδιώξεων. Άλλοτε, γνήσιων, άλλοτε παραπλανητικών, άλλοτε πλαστογραφημένων. Με τόση πείρα, αναλογίζεσαι, κι όμως ο κόσμος, όπως ολοκάθαρα πλέον δείχνουν οι εξελίξεις παγιδεύθηκε (και δις και τρις). Πως, λοιπόν, να ξεχωρίσεις την ήρα από στάρι, πως να διακρίνεις έγκαιρα και αξιόπιστα το αληθινό απ΄ το κάλπικο; Μέσα τον ακατάσχετο, μάλιστα, πληθωρισμό (συνώνυμο, όπως κάθε πληθωρισμός, της απαξίωσης), -ιδιαίτερα τον πληθωρισμό των social media-, όπου οτιδήποτε μπορεί να λεχθεί, να πεταχτεί στην «πιάτσα», να καταναλωθεί, να αναιρεθεί, να χωνευτεί, να ξεχασθεί...
Χωρίς αρχές, στέρεα κριτήρια, και συγκεκριμένη οπτική δεν είναι δυνατό, ούτε εφικτό να αξιολογηθεί οτιδήποτε. Απαιτείται πάντα, από τα μαθηματικά μέχρι και τις κοινωνικές διεργασίες, ένα αρθρωμένο σύστημα αναφοράς. Είναι ένα τέτοιο σύστημα, σε συνδυασμό με το αποτύπωμα του των δρώντων υποκειμένων στην πολιτική πρακτική που μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή αξιόπιστων κρίσεων και χρήσιμων πορισμάτων. Ακόμα και για δυνάμεις, ή στελέχη που δεν έχουν ασκήσει οποιαδήποτε μορφή εξουσίας πολιτικής, ή συνδικαλιστικής, ή θεσμικής, η πρακτική τους σε συσχέτιση με ένα ορισμένο σύστημα αξιών μπορεί να είναι πολλαπλά διαφωτιστική και αποκαλυπτική. Μ΄ αυτήν την έννοια, π.χ., έχει σημασία η ζωή και οι στάσεις στο εσωτερικό των κομμάτων, των οποίων η δημόσια θέα είναι ελλειμματική.
Τα συστήματα αναφοράς, σε ιστορικές καμπές, αναιρούνται. Αλλά, όταν ένα σύστημα αναφοράς αναιρείται, ή, πολύ περισσότερο, ανατρέπεται, τότε συντελείται μια διαδικασία Επανάστασης, μέσω της οποίας ένα άλλο κυριαρχεί. Και, ο τελευταίος πολίτης μπορεί να αντιληφθεί τα κύματα της σεισμικής επενέργειας μιας τέτοιας αλλαγής . Προφανώς, στην ελληνική δημόσια σκηνή δεν συντελείται κάτι ανάλογο, κι ούτε η τρέχουσα συζήτηση περί το «νέο» αφορά σε μια τέτοια κατάσταση.
Τι δεν είναι νέο, αλλά το υποδύεται
Ας ξεμπλέξουμε, λοιπόν, -και, μάλιστα, οριστικά-, με ό,τι δεν είναι νέο. Με τη δέσμευση, θα έλεγα, να είμαστε ενεργοί μέτοχοι του αγώνα για τη διατήρηση της διαύγειας απέναντι σε κάθε σκόπιμη θόλωση και παραπλανητική νόθευση του νέου.
Δεν είναι νέο: το νέο σελοφάν, το νέο περιτύλιγμα, η νέα συσκευασία των υφιστάμενων, παλιών «προϊόντων». Κι όμως, αυτή είναι η συνηθέστερη συνταγή.
Δεν είναι νέο: η εξαπάτηση μιας ιλουστρασιόν εικόνας των media, που, μάλιστα, την πρασάρουν στη θέση και αντί της ποιότητας. Κι όμως, αυτή είναι η τρέχουσα, απόλυτη αξία.
Δεν είναι νέο: ό,τι μας ακινητοποιεί, μας παθητικοποιεί, ό,τι μας αποξενώνει από το διαρκές γίγνεσθαι, από τις διεργασίες, δηλαδή, που παράγουν και αναπαράγουν το νέο. Κι όμως, αυτή είναι η κυρίαρχη, συντριπτική συμπεριφορά (συντριπτική, με την έννοια, εδώ, μάλλον της συντριβής μας).
Δεν είναι νέο: ό,τι έχει μικρή βιολογική ηλικία, αλλά γερασμένα πρότυπα ή παρασιτικές πρακτικές. Γιατί τα πρότυπα καθοδηγούν τη δράση και φέρνουν τις συνέπειες και οι πρακτικές σφραγίζουν την εξέλιξη. Ο ηλικιακά νέος που λειτουργεί σαν παλαιοκομματικός, που σκέφτεται κλικαδόρικα, ή, που ενεργεί σαν καθεστωτικός είναι χειρότερος από τον γερασμένο. Γιατί, στο κάτω-κάτω, ο δεύτερος ηλικιακά φεύγει και βιολογικά είναι αδύναμος, ενώ ο πρώτος είναι εδώ, είναι εμπόδιο, και θα είναι για μισόν ακόμα αιώνα (εμπόδιο για το νέο, εμπόδιο για τους νέους, εμπόδιο για την αλλαγή, ισχυρότερο από το αναχρονιστικό γερασμένο)...
Το νέο: τόσο αναγκαίο, τόσο απαιτητικό
Θα ήθελα, τώρα, να μου επιτραπεί, - ας μου δοθεί η ευκαιρία και το δικαίωμα -, με ευθύτητα να πω στους νέους.
Νέο, συνθηκολογημένο, άνευρο, κηδεμονευόμενο δεν υπάρχει.
Νέο, χωρίς ρίζα, ιστορία, ταυτότητα, αξιακό σύστημα, -δηλαδή, νέο σαν φτερό στον άνεμο -, δεν υπάρχει.
Νέο, χωρίς έρωτα, χωρίς δόσιμο, χωρίς δημιουργία και πάθος δεν υπάρχει.
Νέο, χωρίς παντιέρες που συγκινούν, που τα συνθήματα τους λάμπουν και τα τραγούδια τους συνεπαίρνουν δεν υπάρχει.
Νέο, χωρίς άλλο στυλ, χωρίς νέο στυλ, δεν υπάρχει. Αλλά και το νέο στυλ, από μόνο του, δεν είναι ΤΟ νέο.
Νέο, χωρίς Κίνημα, χωρίς μαζικό Κίνημα, χωρίς Κίνημα των νέων ανθρώπων, των νέων πολιτών (στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στα επαγγέλματα, στον πολιτισμό) δεν υπάρχει. Και, αντίστροφα, το Κίνημα, το μαζικό Κίνημα, μπορεί να φέρει και να δημιουργήσει το Νέο.
Το παλιό δεν θα παραδοθεί, πρέπει να το ρίξετε !
Το παλιό θα μοιραστεί προνόμια του, αν ξέρει ότι είστε στο πλάνο του, ότι είστε οι συνεχιστές του, ότι είστε «δικοί του». Αλλά, τότε, δεν μιλάμε για νέο, είστε το νέο του παλιού για να επιβιώσει, να ζήσει, να συνεχίσει...
Τα παρακάλια των καλοθελητών («αφήστε τόπο για τα νέα παιδιά», «δώστε ευκαιρία στα νέα παιδιά») είναι ακριβώς μια τέτοια ξινισμένη ικεσία. Ας δοθεί, λένε, κάτι και στους «απ΄ έξω»... Μπορεί να δηλώνουν ότι είναι μαζί σας, βαθύτερη σχέση δεν έχουν με σας, όταν εσείς θέλετε έναν κόσμο ολόκληρο που δημιουργικά θα τον φτιάξετε από την αρχή.
Το κατεστημένο δεν θα αυτοκαθαιρεθεί, πρέπει να το εκθρονίσετε και οι κενοί, πια, θρόνοι τους δεν είναι, δεν λένε κάτι για σας. Ούτε, το κατεστημένο θα σας ανοίξει τις πόρτες να περάσετε νικητές. Πρέπει να τις εκπορθήσετε για να γίνετε, να είστε νικητές. Το κατεστημένο, όμως, έχει μέσα, δυνάμεις και πείρα, πρέπει να είστε υπέρτεροι για να νικήσετε. Τί διαθέτετε εσείς απέναντι στα μέσα και την πείρα τους ; Και, μετά, τι οικοδομείτε στη θέση τους, ποια είναι η νέα σας πορεία και του σχεδίου σας η εφαρμογή και η συγκομιδή ;
Με το Κίνημα θα φτάσετε, -θα σας οδηγήσει-, στον προθάλαμο της Ιστορίας. Για να μπείτε στις αίθουσες της, το Κίνημα εξακολουθεί να είναι αναγκαίο, αλλά όχι και ικανό. Γνωρίζετε, πιστεύω, τη σχέση αναγκαίου και ικανού. Θα καταστείτε ικανοί με την κατάλληλη ηγεσία και το σχέδιο, πράγματα που μέσα στην εξέλιξη του Κινήματος μπορεί και να είχαν ωριμάσει. Έτσι, είστε τώρα στα βαθειά της υπόθεσης, στον πυρήνα της !
Μετά απ΄ όλη τη διαδρομή, το βλέπετε πιο καθαρά, τώρα, η συνείδηση είναι πιο λαγαρή. Αυτή η υπόθεση δεν είναι μόνο νεολαιίστικη. Είναι κοινωνική, είναι εθνική, είναι ευρωπαϊκή, και, ίσως, παγκόσμια. Αξίζει που φτάσατε μέχρι εδώ, που φτάσαμε μαζί σας μέχρι εδώ. Δεν είχαμε τίποτα απ΄ όλο αυτό !...
Αφού, λοιπόν, κάπως έτσι είναι το δρομολόγιο, προετοιμασθείτε, αρματωθείτε απ΄ το ξεκίνημα. Γίνετε σε όλα καλύτεροι, κρατείστε την πυξίδα, ακολουθήστε την πορεία, αναπτύξτε και συγκροτήστε το Κίνημα, μην αφήνετε κανένα μέτωπο (στις επιστήμες, στην τεχνολογία, στον πολιτισμό), ενωθείτε με κάθε δημιουργική και παραγωγική δύναμη, διευρύνετε το Κίνημα, μαζί διαμορφώστε το σχέδιο της υπόθεσης. Όπως θα έλεγαν και οι πνευματικοί προπάτορες, εργαζόμενοι με αυτόν τον τρόπο για να απελευθερώσετε τις δικές σας δυνάμεις, το δικό σας κόσμο, συμβάλετε πραγματικά για την απελευθέρωση όλων μας, όλης της κοινωνίας.
Νομίζω, ότι μετά απ΄ όλα αυτά, τώρα, μπορεί να ανοίξει στην ουσία της η συζήτηση για το νέο...
Του Ελευθερίου Τζιόλα
χημικού μηχανικού, π. υφυπουργού