Πρόκειται για μια άτυπη «ανακωχή» από τις άναρθρες κραυγές, τους μονολόγους και τις καθημερινές «σκιαμαχίες» μεταξύ κομμάτων και πολιτικών, που λαμβάνουν χώρα στο Κοινοβούλιο, στους δέκτες των τηλεοράσεων και στις οθόνες των υπολογιστών.
Βέβαια, όλα αυτά τα «εκφυλιστικά» φαινόμενα προκαλούν θλίψη και ανησυχία στον συνειδητοποιημένο πολίτη για την ποιότητα του πολιτικού προσωπικού της χώρας, με κάποιες «φωτεινές» εξαιρέσεις», που ο ίδιος όμως αναδεικνύει σε θέσεις εξουσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω σκηνικό έχει παγιωθεί σε μια πολιτική συγκυρία ιδιαίτερα κρίσιμη για την Ελλάδα.
Αντίθετα, πραγματικό νόημα στην εθνική συνεννόηση προσπάθησαν να προσδώσουν έμπρακτα σε περίοδο δύσκολη, όταν η Δημοκρατία πάλευε να σταθεί στα πόδια της και να στερεωθεί, δύο μεγάλοι πολιτικοί άνδρες του παρελθόντος, φορέας ο καθένας τους του παραδοσιακού ιδεολογικού δίπολου, Δεξιά-Αριστερά: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ηλίας Ηλιού.
Να, λοιπόν, τι σημαίνουν, κατά τη γνώμη μου, οι έννοιες δημοκρατικό ήθος και εθνική ευθύνη, όπως τις όρισαν ο Καραμανλής και ο Ηλιού. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μετά την επάνοδό του στη χώρα, προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση που θα εξασφάλιζε την ομαλότητα, κάλεσε στο γραφείο του τον Ηλία Ηλίου, τον παλαιό ισχυρό πολιτικό του αντίπαλο, κοινοβουλευτικό της ΕΔΑ και του ανακοίνωσε ότι θα επιθυμούσε να τον αξιοποιήσει σε κυβερνητικό πόστο.
Δυστυχώς, οι αντιστάσεις ήταν τότε ισχυρές και ούτε ο ίδιος ο Καραμανλής μπόρεσε να τις υπερβεί παρά τις ειλικρινείς του προθέσεις. Ο Ηλιού, από την πλευρά του, δεν αναφέρθηκε ποτέ σε εκείνη τη συνάντηση ούτε επέκρινε τον Καραμανλή για την τελική έκβαση της πρωτοβουλίας του…
Το αίσθημα ευθύνης του Ηλιού προς τους πολίτες και η μεγαλοψυχία του αναδείχτηκε ακόμη περισσότερο στο άρθρο που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Αυγή» στις 8 Σεπτεμβρίου 1974, με τίτλο «Έθνος και στρατός». Την περίοδο εκείνη, η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας μετά την κατάρρευση της δικτατορίας δεν είχε εξομαλυνθεί πλήρως, ώστε να κυκλοφορούν φήμες για διαρκείς μετακινήσεις του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή με συνεχείς αλλαγές καταλυμάτων υπό το φόβο να απειληθεί η ασφάλεια του ιδίου αλλά και η εθνική ασφάλεια από ύπαρξη «υπολειμμάτων» της χούντας.
Χαρακτηριστικά είναι όσα υποδεικνύει ο Ηλιού στο παραπάνω δημοσίευμα στους μέχρι πρότινος διώκτες του: «Πέρα απ’ ό,τι, απολύτως απαραίτητο, πρέπει να γίνει γρήγορα, είναι ανάγκη να μπούμε σε φάση εθνικής συγγνώμης και εθνικής συμφιλίωσης ανάμεσα στο Έθνος και το Στρατό. Ο Στρατός πρέπει να δείξει με τη δημοκρατική του στάση και την πειθαρχία στους νόμιμους ηγήτορες ότι αποδέχεται να περιορισθεί στην υψηλή του αποστολή … Πρέπει να ανοίξει μια ευρεία και θαρραλέα διαδικασία εξηγήσεων, συνδιαλλαγής και συναδελφώσεως».
Το παράδειγμα και το ήθος των δύο προαναφερθέντων πολιτικών ανδρών της Αριστεράς και της Δεξιάς προβάλλουμε προς μίμηση σε κάποιους από τους τωρινούς εκπροσώπους της δημόσιας ζωής, που αμιλλώνται στο λαϊκισμό και τη «στοιχείωση» σε εξυπνακισμούς και χυδαιότητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πρόταγμα, ωστόσο, για τον πολιτικό κόσμο της χώρας παραμένει το ίδιο και στη σύγχρονη εποχή: πραγματική κι όχι ευκαιριακή συναίνεση στα κρίσιμα εθνικά ζητήματα, σεβασμός αλλά και εποικοδομητική κριτική στους θεσμούς, εξωραϊσμός του δημόσιου πολιτικού λόγου.(Τα ιστορικά στοιχεία έχουν αντληθεί από τη βιογραφία που συνέθεσε ο Βασίλης Μπρακατσούλας για τον Ηλία Ηλιού, με τίτλο Ηλίας Ηλιού. Η ζωή και η δράση του, Αθήνα: Κέδρος, 2014).
BAΣΙΛΗΣ ΠΛΑΤΗΣ
Ο Βασίλης Πλατής, είναι φιλόλογος-δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
