Αυτή τη στιγμή οι γεωπόνοι στις Δ.Α.Ο.Κ. κύρια ασχολούνται με τη γραφειοκρατία των επιδοτήσεων και σπάνια θα βγουν στα χωράφια. Παρόμοια πολλοί γεωπόνοι που διαθέτουν γεωργικά εφόδια δεν επισκέπτονται αρκετά τα χωράφια μαζί με τους παραγωγούς με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μην έχουν κάποιον να συμβουλευτούν. Αυτό το είδαμε τα τελευταία χρόνια με την είσοδο νέων καλλιεργειών όπως τα όσπρια, τα αρωματικά και, σε μεγάλο βαθμό, τα δέντρα που οι παραγωγοί έμειναν χωρίς ουσιαστική βοήθεια.
Φανταστείτε λοιπόν να υπήρχε στην περιοχή που καλλιεργούνται πολλές αμυγδαλιές και φιστικιές ένας γεωπόνος που θα είχε κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στην καλλιέργεια ξηρών καρπών. Τι σημαντικός σύμβουλος θα ήταν και θα πληρωνόταν και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα ήταν το άριστο για την εφαρμογή του Μέτρου 2 του νέου Π.Α.Α. που αναφέρθηκε ανωτέρω. Δυστυχώς, αυτό έπρεπε να έχει γίνει έτσι και αλλιώς εδώ και χρόνια: να τον πλήρωναν οι παραγωγοί με μέρος των επιδοτήσεων που λαμβάνουν ή από τα σχέδια βελτίωσης των (ανύπαρκτων) ομάδων παραγωγών ή ως αναγκαία προϋπόθεση για να εφαρμόζουν ολοκληρωμένη (φιλοπεριβαλλοντική) διαχείριση των καλλιεργειών τους (και να λαμβάνουν τις επιδοτήσεις). Θα κέρδιζαν όλοι λόγω της μείωσης του κόστους παραγωγής. Στο εξωτερικό τέτοιοι σύμβουλοι είναι συνδεδεμένοι με το δημόσιο Πανεπιστήμιο και είναι οι μεσάζοντες στο να μεταφέρουν προβλήματα που έχουν οι παραγωγοί και τι γνώση διαμορφώνεται στα Πανεπιστήμια ή πρέπει να αναπτυχθεί σε αυτά. Οι οργανωμένες ομάδες παραγωγών στην Ελλάδα έχουν τους δικούς τους συμβούλους με εξειδικευμένη γνώση που φτάνει σε άλλα επίπεδα. Μιλούσα με ένα γεωπόνο που έχει εταιρία συμβούλων με 22 συνεργάτες στη Μακεδονία. Βοηθάει τους παραγωγούς στα πάντα: φυτοπροστασία, άρδευση, λίπανση, νέες διαμορφώσεις, νέες ποικιλίες, καινοτομίες παντού. Και οι παραγωγοί τον πληρώνουν μέσω χρημάτων που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις ομάδες παραγωγών. Για τη ροδακινιά αυτή τη στιγμή ξεκινά από το φυτώριο όπου φτιάχνει τα πιο παραγωγικά και εύκολα διαχειρίσιμα(και μηχανικά) δενδρύλλια, χρησιμοποιεί όλο και λιγότερα χημικά φυτοπροστατευτικά (χρησιμοποιούν το θειασβέστιο, εξαπολύουν ωφέλιμα στα χωράφια, εγκατέστησαν το κομφούζιο σε ολόκληρες περιοχές, κ.λπ.), αρδεύουν με λιγότερο νερό με στάγδην άρδευση, λιπαίνουν βάσει φυλλοδιαγνωστικών αναλύσεων πια, κ.λπ.
Όλες οι καινοτομίες όμως απαιτούν δημιουργία γνώσης και δημιουργία εξειδικευμένων επιστημόνων. Τη γνώση μπορείς να την αποκτήσεις από άλλες χώρες, αλλά ποτέ δεν ξέρεις ό,τι ισχύει και στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα την απώλεια πολλών χρημάτων. Σαν παράδειγμα να αναφέρω τη βερικοκιά και τις τόσες νέες ποικιλίες, που μερικές δεν είναι παραγωγικές στην Ελλάδα ή δεν είναι ανθεκτικές στην ίωση Σάρκα. Πόσοι άνθρωποι έχασαν χρήματα από αυτό και μόνο! Άρα συμφέρει να παραχθεί γνώση τοπικά.
Τη γνώση και τους εξειδικευμένους επιστήμονες μπορεί να τους αποκτήσει μια περιοχή με τα μεταπτυχιακά προγράμματα που λειτουργούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σχετικοί επιστήμονες που επιθυμούν εξειδικευμένη γνώση σε ένα αντικείμενο της Γεωπονίας, θα τολμούσα να πω, είναι απαραίτητο σήμερα να υλοποιήσουν ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Αλλιώς, και καλώς θα πράξουν, θα πρέπει να εργαστούν δίπλα σε έναν που ξέρει πολλά και καλά. Αλλά ποιος εργοδότης θα τους πληρώσει για να μάθουν; Και θα μάθουν πολλά πρακτικά σημερινά. Σε ένα μεταπτυχιακό ο συμμετέχων έχει τη δυνατότητα να καταλάβει βαθύτερα το φυτό ή τις διεργασίες που σχετίζονται με όποια καλλιεργητική φροντίδα εφαρμόζεται στα φυτά. Έτσι κατανοεί καλύτερα τη σημερινή κατάσταση, είναι ικανός να εφαρμόζει αποτελεσματικά νέες ιδέες αλλά και να δημιουργεί νέες ιδέες στο μέλλον.
Το Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος έχει δύο μεταπτυχιακά προγράμματα. Το ένα είναι εξειδικευμένο σε εφαρμογές σύγχρονης τεχνολογίας (αυτοματισμών) στη γεωργία. Το κύριο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος περιλαμβάνει 5 κατευθύνσεις στη γενετική και τρόφιμα, στην αειφόρο φυτική παραγωγή, στη φυτιατρική (διάγνωση και διαχείριση φυτοπροστασίας), στη διαχείριση φυσικών πόρων και στο περιβάλλον. Περισσότερες πληροφορίες αναζητήστε στο http://agrograd.agr.uth.gr/.
Είναι λογικό (αλλά στην Ελλάδα δεν είναι όλα λογικά), οι αγροτικοί σύμβουλοι να επιλεγούν βάσει των εξειδικευμένων γνώσεών τους, που μπορούν να τις αποκτήσουν με ένα μεταπτυχιακό ή με πολλή εμπειρία, για να είναι αυτό που λέμε σύμβουλοι του παραγωγού και να τον βοηθήσουν να παράγει ποιοτικά, με σεβασμό στο περιβάλλον και οικονομικότερα. Δεν έβαλα τα τρία αυτά πράγματα σε αυτή τη σειρά τυχαία. Έτσι έπρεπε να τα βλέπουμε για να περιμένουμε, ή και να απαιτούμε, μια καλή και σταθερή σχέση με το λιανεμπόριο ιδιαίτερα στο εξωτερικό.
* Aπό τον Γεώργιο Νάνο
* Ο Γιώργος Νάνος είναι καθηγητής
Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
