Ως προς συγκεκριμένες όμως ιδέες, θεωρώ και δικαίωμά μου και στοιχείο πραγματικά δημοκρατικού διαλόγου, το να μπορώ να επιτίθεμαι (με επιχειρήματα) στις ιδέες... μέχρι τέλους. Αν αναφέρθηκα κάπου στα γονίδια, είναι γιατί ο κ Καραβάνας χρησιμοποίησε εντέχνως το κύρος της επιστήμης του, για τον επηρεασμό του αναγνώστη, σε μια άσχετη με αυτήν περιοχή, πράγμα όχι σωστό για μένα, κι αυτό ήθελα να δείξω (είναι συνήθης τακτική επιστημόνων, όπως επισημαίνει η Άννα Φραγκουδάκη στο βιβλίο της "Γλώσσα και ιδεολογία").
Επί της ουσίας: Για τη μεταβολή του πλούτου μίλησα κι εγώ, κι εξήγησα από που προέρχεται. Όμως ο κ Καραβάνας δεν λαμβάνει υπόψη του ότι αυτή η μεταβολή του πλούτου (και της παραγωγής), μεταβάλλει και τις ανάγκες των ανθρώπων, που κατά την άποψή μου, είναι υποχρεωμένη η κοινωνία να τις ικανοποιήσει (πράγμα που δεν κάνει μέχρι σήμερα). Αντίθετα το χάσμα μεταξύ πλούτου και ικανοποιούμενων αναγκών αυξάνει συνεχώς (η πρωτοφανής αύξηση του δανεισμού είναι μια ένδειξη γι αυτό).
Το εάν η εξαθλίωση και οι θάνατοι "βαίνουν μειούμενοι", μπορώ ήδη βάσιμα να το αμφισβητήσω, αλλά προτείνω να περιμένουμε το τέλος της σημερινής κρίσης του συστήματος, για να εκτιμήσουμε την συνολική ζημιά (στην προηγούμενη κρίση, τα τελευταία 50 εκατομμύρια των θανάτων, προστέθηκαν με τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο).
"Εργασία με αμείωτους ρυθμούς" προσφέρουν όχι μόνο οι πολύ πλούσιοι, αλλά κυρίως (αυτοί να δεις) τα δισεκατομμύρια των εργαζομένων του πλανήτη. Γι αυτούς όμως δεν αναγνωρίζεται κάποιο κίνητρο (και) υλικό, αλλά προβλέπεται μόνο ο καταναγκασμός και ο φόβος της ανεργίας και της ασιτίας, διότι θεωρούνται "εκ φύσεως τεμπέληδες".
Η φύση όμως του ανθρώπου είναι η εργασία και η δημιουργία, όχι η κατανάλωση και η τεμπελιά. Αυτό το επιβεβαιώνει όλη η ιστορία της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα. Μόνο ένας τυφλός ή ένας οπαδός του καπιταλισμού ή (κυρίως) ένας καπιταλιστής, δεν το βλέπει.
"Ο καπιταλισμός είναι το καλύτερο σύστημα από οποιοδήποτε άλλο υπάρχει".
Σωστό, αρκεί να μην ξεχνάμε ότι με εγκληματικό τρόπο (κι εννοώ δολοφονίες κι όχι μόνο κλοπές/αφού μπορούσαν;) καταστράφηκαν και ακυρώθηκαν οποιεσδήποτε εναλλακτικές λύσεις παρουσιάστηκαν μέχρι σήμερα (δες Χιλή του Πινοτσέτ, Ινδονησία με 1,5 εκατομ. νεκρούς κλπ. κλπ, κι απ την άλλη βέβαια πλευρά Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία κ.ο.κ).
Εναλλακτικές λύσεις δεν είναι μόνο "ο υπαρκτός σοσιαλισμός", χώρια ότι όσους ισχυρίζονται κάτι, δεν πρέπει και να τους παίρνουμε τοις μετρητοίς. Αν δηλαδή ένας τρελός πει ότι επιβάλλει σε μια χώρα "το καθεστώς του παραδείσου", εμείς θα πρέπει να τον πιστέψουμε και ν αρχίσουμε να εκτιμούμε τις μεταθανάτιες προοπτικές μας με βάση αυτό το καθεστώς;
Κίνητρα δεν είναι μόνο το κέρδος. Οι άνθρωποι έχουν διαφόρων ειδών κίνητρα (ενδιαφέρον, δημιουργικότητα, φιλοδοξία, προσφορά στην ανθρωπότητα, ηθικού προσανατολισμού κ.α.). Αλλιώς δεν μπορούμε να εξηγήσουμε περιπτώσεις σαν του Αϊνστάϊν πχ, ή άλλων επιστημόνων και προσωπικοτήτων. Ούτε παραδείγματα όπως π.χ. το τρένο TGV των κρατικών γαλλικών σιδηροδρόμων, που είναι στην κορυφή της τεχνολογίας, σε αντίθεση με τους ιδιωτικούς, αγγλικό και αμερικάνικο, σιδηροδρόμους. Ή τα επιτεύγματα των κοινοτήτων προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα, με προϊόντα όπως το LINUX κ.α. Ούτε την πρωτιά της ΕΣΣΔ στα πρώτα βήματα εξερεύνησης του διαστήματος κλπ, κλπ. Επιπλέον υπάρχουν τομείς όπου ο περιορισμός των κινήτρων μόνο στο κέρδος, μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις (πχ ο τομέας της υγείας).
Είναι εξαιρετικά απλουστευτική η άποψη ότι οι διάφορες καινοτομίες "είναι δημιουργίες και εμπνεύσεις μεμονωμένων ανθρώπων". Η συνεχώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα της κοινωνίας, ολοένα και περιορίζει τέτοια φαινόμενα (αν θεωρήσουμε ότι πράγματι υπήρξαν). Τα προγράμματα εξερεύνησης του διαστήματος, το CERN, το πρόγραμμα αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανθρώπινου εγκεφάλου κ.α. μας δίνουν μια ιδέα για το τι σημαίνει καινοτομία και πως προχωρούν τα πράγματα σήμερα.
Ο καπιταλισμός δεν είναι ένα άθροισμα "εφευρετών που παράγουν πλούτο", ούτε καν ένα εθνικό σύστημα, είναι ένα παγκόσμιο σύστημα. Ένας ζωντανός οργανισμός που χρειάζεται όλα του τα υποσυστήματα (χρηματοπιστωτικό τομέα, φορολογικούς παραδείσους, αποικίες, πολέμους κ.α.) για να παραμείνει ζωντανός. Εξελίσσεται, και σήμερα έχει μετασχηματιστεί σ ένα παγκόσμιο τέρας, που απομυζά την ενέργεια και τη ζωτική δύναμη της ανθρωπότητας και την τοποθετεί απέναντί της, ενάντιά της, σαν κεφάλαιο. Το θέμα είναι να τον μελετήσουμε επιστημονικά και να βρούμε πως μπορούμε να τον μετασχηματίσουμε συνειδητά, ώστε να μην καταστρέψει την ανθρωπότητα.
Από τον Γιώργο Παπανικολάου
