Τότε, σαν μέσα από λαϊκό παραμύθι, ξεπετάχτηκε ο Αλέξανδρος, Πρίγκιπας της Φεουδαλικής Δημοκρατίας του Νόβγκοροντ των Ρως, κι έσπευσε να αντιμετωπίσει τους Σουηδούς εισβολείς. Στην περίφημη νυχτερινή μάχη – γνωστή στην Ιστορία ως μάχη του Νέβα – που έγινε στην περιοχή του πλωτού ποταμού Νέβα και της λίμνης Λαντόγκα, το 1240, οι Σουηδοί κατατροπώθηκαν και όσοι επέζησαν, τράπηκαν σε φυγή. Η σημαντική αυτή νίκη στη συγκεκριμένη περιοχή, ήταν η αφορμή ο Αλέξανδρος να αποκτήσει ένα τιμητικό προσωνύμιο Αλέξανδρος Νιέφσκι (του Νέβα).
Δύο χρόνια αργότερα οι Τεύτονες Ιππότες της Λιβονίας (Εσθονία) επιτέθηκαν στο Πσκόβ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Δημοκρατίας του Νόβγκοροντ, και αφού το κατέλαβαν, κινήθηκαν απειλητικά προς την πρωτεύουσα. Ο Νιέφσκι παρέσυρε τους Τεύτονες Ιππότες στην παγωμένη λίμνη Πέιπους, όπου δόθηκε η μάχη των πάγων, μια μάχη-τέχνασμα, αφού τα άλογα των σιδερόφρακτων ιπποτών ακινητοποιήθηκαν και αχρηστεύτηκαν. Οι Ρώσοι τιμώντας τον, τον ανακήρυξαν «εθνικό ήρωα»,(αφού ένωσε όλα τα κρατίδια σε μία απέραντη Ρωσία), και «ιππότη που έσωσε τη Ρωσία», και η επίσημη Ορθόδοξη Ρωσκή εκκλησία το 1547, Άγιο.
Το βουλγαρικό κράτος σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τους Ρώσους ελευθερωτές της Βουλγαρίας στον Ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1877-1878, οικοδόμησαν το 1904 στο κέντρο της Σόφιας, περικαλλή ναό, αφιερωμένο στον Αλέξανδρο Νιέφσκι.
Ο Καθεδρικός αυτός ναός, χωρητικότητας 5.000 ατόμων, που θεωρείται το σημαντικότερο μνημείο της Βουλγαρίας και ένας από τους μεγαλύτερους Ορθόδοξους ναούς σ` όλο τον κόσμο, έχει εμβαδόν 3.170 τ.μ., ύψος θόλου 45μ. και στο καμπαναριό, ύψους 50μ, υπάρχουν 12 καμπάνες, εκ των οποίων η μεγαλύτερη ζυγίζει 11.758 κιλά, η μικρότερη 10 κιλά και το συνολικό βάρος τους 23 τόνους.
Ο διάσημος Ρώσος σκηνοθέτης Σεργκέι Αϊζενστάϊν (1898-1948), δημιουργός των κλασικών ταινιών, όπως το Θωρηκτό Ποτέμκιν, Οκτώβρης, Απεργία, Ιβάν ο Τρομερός κ.ά., ύστερα από παραγγελία της ηγεσίας της (τότε) Σοβιετικής Ένωσης, το 1938, γύρισε την επική ταινία «Αλέξανδρος Νιέφσκι», σε μουσική επένδυση Σεργκέι Προκόφιεφ, που αναγνωρίστηκε από τους κριτικούς, ως ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Το 2008, 5.000.000 Ρώσοι πολίτες επέλεξαν – σε κάποια δημοσκόπηση – τον Αλέξανδρο Νιέφσκι, ως τον μεγαλύτερο και σπουδαιότερο Ρώσο όλων των εποχών.
Το 1988 η ανδρική χορωδία του Μουσικού Συλλόγου της Λάρισας, προσκαλεσμένη από την καλύτερη χορωδία της Βουλγαρίας DRUZNA PESEN (διευθυντής ValentinBombefski), επισκέφτηκε τη Σόφια, και έψαλε εκκλησιαστικούς ύμνους, στον ναό του Νιέφσκι. Η τετράφωνη χορωδία του Μ.Σ.Λ., με διευθυντή τον αλησμόνητο Θανάση Βαλακώστα, παρουσία των πολιτικών Αρχών, του Αρχιεπισκόπου της Βουλγαρικής εκκλησίας και πλήθος πιστών, απέδωσε άψογα, από τον γυναικωνίτη του ναού, τους αθάνατους λειτουργικούς ύμνους του Θεμιστοκλή Πολυκράτη.1 Η θαυμάσια ακουστική, απογείωσε την ουράνια μελωδικότητα των ύμνων κι έγινε μουσική των αγγέλων, σ` αυτόν τον ιδανικό χώρο.
1. Θεμιστοκλής Πολυκράτης (1863-1926) Φιλόλογος, συνθέτης. Γεννήθηκε στην Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ωδείο Αθηνών. Συνέθεσε εκκλ. Ύμνους για τετράφωνη χορωδία. Μελοποίησε όλα σχεδόν τα εκκλ. μέλη.
Ίδρυσε το 1898 και διηύθυνε την τετράφωνη χορωδία του ναού του Αγίου Γεωργίου Καρύτση της Αθήνας μέχρι το 1913 και μέχρι το 1920 διηύθυνε τη χορωδία του Αγ. Διονυσίου στην οδό Σκουφά της Αθήνας.
Μερικές από τις συνθέσεις που απέδωσε ο Μ.Σ.Λ. στην συναυλία στο ναό του Νιέφσκι. – Επί σοι χαίρει, – Σε υμνούμεν, - Χερουβικό, - Αινείτε.
Τάσος Πουλτσάκης
νευρολόγος – ψυχίατρος
