Θυμάμαι ακόμα, το πηγάδι στην αυλή της συγχωρεμένης της γιαγιάς μου, που κάποτε όλοι οι γείτονες ερχόταν για να πάρουν νερό και να το κουβαλήσουν. Στο άρθρο της Μ.Καίκα, «Η φετιχοποίηση της μοντέρνας πόλης: Η φαντασμαγορία των τεχνολογικών αστικών δικτύων», αναφέρεται πως αυτή η περίοδος ήταν καθοριστική για να φτάσουμε στο σημείο της ατομικής υγιεινής, αφού άνοιξε ο δρόμος για να έχουμε βρύσες στα «λουτρά» των σπιτιών μας.
Σταδιακά, άρχισε ο κόσμος να εμπιστεύεται τα δίκτυα που εισέρχονται στα σπίτια του (νερό, ρεύμα, τηλέγραφος, διαδίκτυο κλπ).Από πού ερχόταν όμως αυτό το νερό; Εξ ού και η λέξη «φανταστική + αγορά», αφού αυτός που ανοίγει την βρύση δεν έχει ιδέα τι προηγήθηκε για να φτάσει το νερό απολυμασμένο σε αυτόν. Πόσοι εργάστηκαν για αυτό; Πόσες μέρες; Πόσο μακριά; Επιπλέον δεν μπορεί να το κοστολογήσει.
Αλλά οι παριζιάνοι δέχτηκαν τα υπόγεια δίκτυα αυτά (και τις μεταβολές στην πόλη) αδιαμαρτύρητα; Όχι βέβαια. Αναρωτηθήκατε γιατί κατασκευάστηκε το πιο γνωστό τουριστικό μνημείο, ο Πύργος του Άιφελ; Οι Αρχές του Παρισιού ήθελαν να κατασκευάσουν υδραγωγεία, και μονάδες απολύμανσης σε διάφορα σημεία, αλλά οι αντιδράσεις για αυτά τα «τερατουργήματα» ήταν μαζικές! Έτσι, σκέφτηκαν πως αντί για κάτι απωθητικό, οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να είναι ελκυστικές. Καθιέρωσαν ομαδικές ξεναγήσεις (επί πληρωμή), σχολικές εκδρομές και έτσι ο κόσμος τις αντιμετώπισε σαν αξιοθέατα. Μία από αυτές τις κατασκευές, ήταν και ο διάσημος πύργος, ένα φετίχ, χωρίς καμία χρηστικότητα τότε, που χρησίμευσε για να οικειοποιήσει τους πολίτες με την νέα εποχή, και ενώ όταν οι άλλες εγκαταστάσεις ήταν πλέον περιττές και κατεδαφίστηκαν, ο πύργος παρέμεινε για να θυμίζει την άρνηση που έχουμε στο ξένο και στις αλλαγές.
Η παραπάνω ιστορία μου θυμίζει λίγο την ιστορία της πατάτας, επί Καποδίστρια, αλλά και πρόσφατα τις αντιδράσεις των φίλων μου όταν έβλεπαν τις «άσχημες» κολόνες στο Φρούριο πριν ολοκληρωθεί το έργο. Παραλείπω τα σχόλια περί υπερκοστολόγησης γιατί δεν έχω γνώση, αλλά εντυπωσιάστηκα που δεν βρήκα κανέναν να πει «όταν ολοκληρωθεί, μπορεί να φαίνεται ωραίο», πόσο μάλλον κάποιον να του αρέσει ως ιδέα.
Όπως τα αστικά τεχνολογικά δίκτυα άργησαν να φτάσουν στην Ελλάδα, έτσι θα αργήσει και η νοοτροπία της αποδοχής των αλλαγών και των ξένων. Ίσως, τελικά αυτό να είναι ένα ακόμη κίνητρο για ένα Braingain, επιστροφή δηλαδή των νέων που αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν.
