Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
Γιος της Πολυξένης († 1957) και του Αχιλλέα Αστεριάδη (1855-1920) γεννήθηκε στη Λάρισα στις 24 Απριλίου 1895 κατά τη διάρκεια της πρώτης δημαρχιακής θητείας του πατέρα του [1]. Μετά το πέρας των εγκυκλίων σπουδών στο Γυμνάσιο της Λάρισας [2] μετέβη τον Ιούλιο του 1913 με τη μητέρα του στο Παρίσι όπου εγγράφθηκε στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου [3]. Στη συνέχεια μεταγράφηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λυών. Διετέλεσε εσωτερικός βοηθός και επιμελητής των χειρουργικών κλινικών των φημισμένων νοσοκομείων της πόλης, Hôtel-Dieu [4] και Saint-Luc [5]. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου (1916) κατατάχθηκε ως εθελοντής στον γαλλικό στρατό. Τραυματίστηκε και προήχθη σε ανθυπολοχαγό τιμηθείς με τον Πολεμικό Σταυρό Α΄ τάξεως. Μετά την ανάρρωσή του (Σεπτέμβριος 1916) έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις του Verdun (Αλσατία) όπου τραυματίστηκε εκ νέου [6]. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας τον έχρισε Ιππότη του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής, ενώ του απονεμήθηκε και το πολεμικό παράσημο της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στις 23 Μαρτίου 1918 τιμήθηκε επίσημα από τη Γαλλική κυβέρνηση για τις σημαντικές ιατρικές υπηρεσίες που προσέφερε στις τάξεις του γαλλικού στρατού [7]. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στη Λυών όπου εργάστηκε ως επιμελητής της χειρουργικής κλινικής του Hôtel-Dieu, ενώ παράλληλα εργάστηκε ως βοηθός στη γυναικολογική πανεπιστημιακή κλινική των Παρισίων. Αναγορεύθηκε διδάκτορας Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Λυών τον Ιανουάριο του 1920 [8].
Επέστρεψε στη Λάρισα λίγο πριν από τον θάνατο του πατέρα του (2 Απριλίου 1920). Εργάστηκε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της πόλης, ενώ κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας υπηρέτησε στα στρατιωτικά νοσοκομεία και θεραπευτήρια της Σμύρνης, της Προύσας, του Εσκί Σεχίρ και του Αφιόν Καραχισάρ. Το 1923 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη και ανέλαβε τη διεύθυνση της χειρουργικής κλινικής του Δημοτικού Νοσοκομείου, ενώ το 1924 διορίσθηκε διευθυντής και στη συνέχεια πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Γαλλικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (Άγιος Παύλος). Το 1946 εκλέχθηκε έκτακτος καθηγητής στην Ιατρική Σχολή και μέλος της Χειρουργικής Ακαδημίας των Παρισίων.
Στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου 1952 εκλέχθηκε βουλευτής Θεσσαλονίκης με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του μετέπειτα πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπάγου ο οποίος έλαβε ποσοστό 49,22% και 247 από τις 300 έδρες του Κοινοβουλίου (λόγω του πλειοψηφικού συστήματος). Δεν συμμετείχε στις εκλογές της 11ης Ιανουαρίου 1956, αφού έθεσε την επιστήμη ως πρώτη του προτεραιότητα. Από το 1957 έως το 1962 πραγματοποίησε δεκάδες εκπαιδευτικά ταξίδια στη Γαλλία (Παρίσι, Λυών, Στρασβούργο), στη Γερμανία (Βερολίνο, Μόναχο, Λειψία, Δρέσδη), στην Αυστρία και στην Ιταλία για να ενημερωθεί για τις τελευταίες εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη.
Διετέλεσε επί τριακονταετία πρόεδρος των εφέδρων αξιωματικών Θεσσαλονίκης και της ομοσπονδίας εφέδρων αξιωματικών Βορείου Ελλάδος, μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, σύμβουλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (παράρτημα Θεσσαλονίκης), πρόεδρος των διοικητικών συμβουλίων πολλών νοσοκομείων της Θεσσαλονίκης (Κεντρικού, Θεαγένειου, Ασβεστοχωρίου και Δημοσίου Μαιευτηρίου), ενώ όπως προαναφέρθηκε διετέλεσε διευθυντής και πρόεδρος του Γαλλικού Νοσοκομείου της πόλης από το 1924 μέχρι τη συνταξιοδότησή του στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του πραγματοποίησε 20.000 χειρουργικές επεμβάσεις, συμμετείχε σε δεκάδες παγκόσμια ιατρικά συνέδρια ενώ συνέγραψε 145 ιατρικές μελέτες οι οποίες δημοσιεύθηκαν σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά. Το 1966 προήχθη σε Ταξιάρχη του Γαλλικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Τον Ιούλιο του 1932 νυμφεύθηκε την Αίγλη Κύρτση (1908-1994), θυγατέρα της Έλζας Οικονόμου (1885-1962) και του Κύρου Κύρτση (1882-1958) [9] και απέκτησε δύο παιδιά: Τον Αχιλλέα (γεν. 1934) [10] και την Έλσα (γεν. 1935) [11] .
Ο Αναστάσιος Αστεριάδης απεβίωσε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαΐου 1971. Η εξόδιος ακολουθία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 21 Μαΐου 1971 από τον ιερό ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών του παλαιού νεκροταφείου της Λάρισας [12]. Αναπαύεται στον οικογενειακό τάφο, δίπλα από τον πατέρα του και τον παππού του.
* Εκφράζονται θερμές ευχαριστίες στην κυρία Αίγλη Μπρούσκου για το αρχειακό και φωτογραφικό υλικό που έθεσε στη διάθεσή μου.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Ο ιατρός Αχιλλέας Αστεριάδης εκλέχθηκε για πρώτη φορά δήμαρχος της Λάρισας στις δημοτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 1891. Παρέμεινε στη θέση του μέχρι τις εκλογές του 1895 στις οποίες εκλέχθηκε δήμαρχος ο Αχιλλεύς Λογιωτάτου. Για την οικογένεια Αστεριάδη βλ. Νικόλαος Παπαθεοδώρου, «Οικογένεια Αστεριάδη», Ελευθερία (Λάρισα), φ. 32423 (16 Ιουλίου 2014). Πρβλ. του ιδίου, «Το αρχοντικό του Αχιλλέα Αστεριάδη», Larissanet (Λάρισα), φ. 13 Μαρτίου 2016.
[2]. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1911 εγγράφθηκε στην Τετάρτη τάξη του Γυμνασίου Λαρίσης. Τελείωσε το Γυμνάσιο τον Ιούλιο του 1912. Βλ. Γενικά Αρχεία του Κράτους / Αρχεία Νομού Λάρισας, Μαθητολόγια Γυμνασίου Λαρίσης, φκ. 001 [1889-1913], σχολική χρονιά 1911-1912, σ. 268 [Αναστάσιος Αστεριάδης].
[3]. «Ο φέρελπις νέος κ. Τάσος Α. Αστεριάδης, αγαπητός υιός του κ. Δημάρχου μας, ανεχώρησεν προχθές εις Παρισίους όπως παρακολουθήση μαθήματα ιατρικής εν τω εκεί Πανεπιστημίω». Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 22/578 (15 Μαΐου 1913). Για την επάνοδο της μητέρας του που τον συνόδευε, βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 27/583 (14 Ιουνίου 1913).
[4]. Το νοσοκομείο ιδρύθηκε το 1454 από τον ιατρό Martin Conras. Στεγάστηκε σε ένα μνημειώδες κτίριο του 1154 (εκτάσεως 52 στρεμμάτων) το οποίο διασώζεται μέχρι σήμερα αφού χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Η λειτουργία του νοσοκομείου τερματίστηκε το 2010 και το προαναφερθέν κτίριο ανακαινίζεται ριζικά για να στεγάσει το 2018 το ξενοδοχείο πολυτελείας Intercontinental Lyon.
[5]. Ιδρύθηκε το 1869 από τους ιατρούς Eugène Emery και Jean-Pierre Gallavardin. Άνοιξε επίσημα τις πύλες του το 1875 και λειτούργησε συνεχώς μέχρι το 1993, χρονιά κατά την οποία συνενώθηκε με το νοσοκομείο Saint Joseph.
[6]. Campagne 1914-1918. Historique du 11e régiment de cuirassiers. Paris: Librairie Chapelot, 1919, σ. 40.
[7]. Journal officiel de la République française, έτος 50, φ. 108 (20 Απριλίου 1918), σ. 3436.
[8]. A. Astériades, Des salpingites basses (formes douloureuses des salpingites). Thèse de Lyon, Janvier 1920. Πρβλ. Lyon Médical (Lyon), τ. 79 (1920), σ. 835.
[9]. Βιομήχανος-υφαντουργός. Απόφοιτος της Ανωτάτης Εμπορικής σχολής της Μασσαλίας (Γαλλία), συμμετείχε επί σειρά ετών στα μετοχικά σχήματα πολλών βιομηχανικών επιχειρήσεων. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (1928-1934), σύμβουλος και πρόεδρος της ΧΑΝ Θεσσαλονίκης καθώς και επίτιμος πρόξενος της Αυστρίας στη Θεσσαλονίκη. Για την οικογένεια Κύρτση βλ. Ευφροσύνη Ρούπα & Ευάγγελος Χεκίμογλου, Ιστορία της επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη 2004, τ. Γ΄ (Η επιχειρηματικότητα στην περίοδο 1900-1940), σ. 176-183.
[10]. Με τη σύζυγό του Ελισσάβετ απέκτησαν τρία παιδιά: την Χριστίνα, την Ελένη και τον Τάσο-Ανδρέα.
[11]. Από τον γάμο της (Αθήνα, Αύγουστος 1957) με τον διπλωματούχο ηλεκτρολόγο-μηχανολόγο Νικόλαο Μπρούσκο, απέκτησαν δύο παιδιά: Το 1958 την Αίγλη Μπρούσκου (διδάκτορα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και καθηγήτρια στο Αμερικανικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης) και το 1961 τον Νικόλαο Μπρούσκο (μηχανολόγο).
[12]. Μακεδονία (Θεσσαλονίκη), φ. 17541 (22 Μαΐου 1971).
