Από τον Δημήτρη Νούλα
Αρχισε ήδη ο Γολγοθάς των Γενικών Εξετάσεων με τις οποίες ολο-κληρώνεται η μεγάλη, επίπονη, αγχώδης και πανάκριβη προσπάθεια υποψηφίων, γονέων και εκπαιδευτικών ώστε να διαπιστωθεί ποιά από τα 70.000 δεκαοχτάχρονα ελληνόπουλα θα εισαχθούν και ποιες θέσεις θα καταλάβουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Διότι, ούτως ή άλλως, ένα ποσοστό 75% περίπου από αυτά θα “επιτύχουν”- ανεξαρτήτως βαθμολογίας-να γίνουν σπουδαστές ή φοιτητές.
Η υποδειγματική διεξαγωγή επί πολλά έτη των Γενικών Εξετάσεων, που, ως θεσμό, όλοι τον αποδέχονται ως αδιάβλητο και αντικειμενικό και στον οποίο εμπλέκεται ένας μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών λειτουργών του δημοσίου, φανερώνει το υψηλό αίσθημα ευθύνης αλλά και την μεγάλη ευαισθησία και τον σεβασμό των καθηγητών προς τον μόχθο της μαθητιώσας νεολαίας ιδιαιτέρως στις κρίσιμες αυτές ημέρες. Γι’ αυτό το λόγο οι τελευταίοι, στο παρελθόν, πολύ σπανίως αποφάσιζαν να «κατεβάσουν τον διακόπτη» δηλαδή πολύ σπανίως κατέφευγαν σε κινητοποιήσεις στη διάρκεια των εξετάσεων. Είμαστε βέβαιοι ότι το ίδιο θα συμβεί και φέτος.
Η ασίγαστη, πάντως, “παρόρμηση” της κοινωνίας μας, το υπερβολικό αίτημά της για τριτοβάθμια εκπαίδευση των τέκνων της οφείλεται, εν πολλοίς, στη φυσική τάση για πρόοδο και για εξέλιξη και βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Πολύ περισσότερο σε μια χώρα όπου τα τεχνικά επαγγέλματα ή οι χειρωνακτικές εργασίες είναι υποτιμημένες και δίχως αίγλη ενώ η Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση δεν τυγχάνουν καμιάς ουσιαστικής φροντίδας και υποστήριξης. Το αίτημα όμως αυτό εκδηλώνεται για ένα τριτοβάθμιο εκπαιδευτικό σύστημα που, παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών, παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες και το οποίο κατά τεκμήριο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες, αφού δεν διαθέτει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που θα του επιτρέψουν να συναγωνισθεί εκείνα των αναπτυγμένων χωρών.
Πώς θα μπορούσε, όμως, να υφίσταται η επιθυμητή ποιότητα, όταν η υπερβολική ζήτηση καλύπτονταν ψευδεπίγραφα με “χύδην” ίδρυση, με τα συνήθη πελατειακά κριτήρια, νέων τμημάτων ΑΕΙ και ΤΕΙ - έτσι χωρίς πρόγραμμα- σε κάθε γωνιά της επικράτειας ώστε να έχει σχεδόν κάθε πόλη Πανεπιστήμιο και κάθε κωμόπολη Τεχνολογικό Ίδρυμα; Πώς να συμβεί αυτό όταν η συζήτηση για το σκέλος της ποιότητας αναβάλλονταν κάθε φορά και παραπέμπονταν στις ελληνικές καλένδες δίχως το θέμα αξιολόγηση να τίθεται από κανέναν και πουθενά; Πώς να πάνε καλά τα πράγματα όταν το εξαίρετο επιστημονικό προσωπικό των ΑΕΙ και ΤΕΙ (πολλές φορές με σπουδές υψηλού επιπέδου στα καλύτερα Πανεπιστήμια του εξωτερικού) συναντά ανυπέρβλητες οργανωτικές δυσκολίες, δεν διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση και «ισοπεδώνεται» από τον κομματισμό;
Βέβαια η ζήτηση της κοινωνίας μας για Πανεπιστημιακές σπουδές έχει και θετικά στοιχεία για τον αναδυόμενο κόσμο της πολυπλοκότητας, τον κόσμο της Πληροφο-ρίας και της Γνώσης και στον οποίο κόσμο η ικανότητα των ανθρώπων να προσαρμόζονται ευκολότερα θα κρίνει τελικώς ποιές χώρες θα βρίσκονται μπροστά στα επόμενα χρόνια και ποιές θα ακολουθούν ασθμαίνουσες ή θα μπαίνουν στο περιθώριο. Όμως και στο θέμα αυτό χρειάζεται μέτρο και καλή οργάνωση.
Διότι δεν μπορεί χώρες με μεγάλη ανάπτυξη και ευημερία να στέλνουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση 1 στους 3 ή 4 νέους κι εμείς εδώ να πράττουμε αντιστρόφως. Να μπαίνουν, δηλαδή, 3 στα 4 ελληνόπουλα σε σχολές ΑΕΙ/ΤΕΙ και ένα ποσοστό τουλάχιστον 20% από αυτά, κατά κανόνα τα οικονομικά πιο αδύναμα, να αναγκάζονται μετά σε εγκατάλειψη των σπουδών σπαταλώντας, πολλές φορές, πόρους και δυνάμεις για ένα πουκάμισο αδειανό. Ή οι απόφοιτοι, κατά τεκμήριο απαιτητικών και δύσκολων σχολών, όπως των Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών των Πολυτεχνείων ή της Νομικής ή ακόμη και της Ιατρικής, να βλέπουν να ορθώνονται μπροστά τους τραγικά επαγγελματικά-και όχι μόνο-αδιέξοδα μετατρέποντας πολλούς από αυτούς σε «οδοιπόρους για τα Σούσα».
Ένα σημαντικό βήμα πάντως στην κατεύθυνση για ορθολογική διευθέτηση των πραγμάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτικών, έγινε με τον επονομαζόμενο νόμο Διαμαντοπούλου, που πέρασε με πρωτοφανή πλειοψηφία από τη βουλή και έγινε αποδεκτός από σημαντικό τμήμα της Πανεπιστημιακής κοινότητας. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, ο νόμος αυτός να συνεισφέρει περισσότερα στα θέματα ποιότητας σπουδών αν αντιμετώπιζε πιο αποτελεσματικά και το θέμα της υπερβολικής μαζοποίησης των ΑΕΙ/ΤΕΙ. Η οποία μαζοποίηση υπό την κομματική επιρροή απαξιώνει πλήρως θέματα όπως η ποιότητα των σπουδών, η αξιοκρατία κοκ.
Η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην διακυβέρνηση της χώρας ανέκοψε την πλήρη εφαρμογή του νόμου-που υπονομεύθηκε προηγουμένως από την συγκυβέρνηση Σαμαρά/Βενιζέλου- και επέβαλε, σε πρώτη φάση, ιδεοληπτικές επιλογές με κορυφαία την αποδόμηση της έννοιας της αριστείας. Ο δε νέος Εθνικός Διάλογος για την Παιδεία, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ορισμένων ικανών ανθρώπων όπως του κ. Λιάκου, δείχνει να μην προχωρά με τους απαιτούμενους ρυθμούς και μάλλον η διάρκειά του θα συμπέσει με την θητεία του κ. Φίλη στον υπουργικό θώκο.
Επί του παρόντος οι Γενικές Εξετάσεις θα εξακολουθούν να συνιστούν-πραγματικά ή φαντασιακά- κομβικό σημείο στη ζωή της πλειονότητας των νέων που θα προσέλθουν σ’ αυτές και οι οποίοι θα κληθούν να κριθούν μέσα σε λίγες ώρες και σε λίγες μέρες για το μόχθο μιας πολύχρονης και αγχογόνου προσπάθειας που επηρεάζει σε πολλά επίπεδα τόσο τους ίδιους όσο και το περιβάλλον τους.
Κι αυτό αποτελεί ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα που οφείλουμε να συζητήσουμε.
Ο Δημήτρης Νούλας, είναι Χημικός
